Numer 9 (1/2022)
Narracje współczesne
Redaktorzy: Łukasz Bartkowicz, Barbara Stelingowska, Joanna Zienkiewicz
Spis treści
Strony
Pobierz
Anastasiya Podlyuk
Jak toponim staje się kontrowersją. Pamięć o rzezi wołyńskiej na podstawie ukraińskich recenzji filmu Wołyń Wojciecha Smarzowskiego
DOI: 10.5281/zenodo.7494348
11 – 31
PDF

Słowa kluczowe

film |pamięć zbiorowa |Wojciech Smarzowski |toponim |Wołyń |rzeź wołyńska |dialog polsko-ukraiński

Streszczenie

Hasło „Wołyń” przywołuje szczególne skojarzenia w polskiej pamięci narodowej. Można tu, za Astrid Erll, mówić o specyficznym sygnale wywołującym (cue), ewokującym dramatyczne wspomnienia o śmierci wielu Polaków z ręki ukraińskich współmieszkańców tego terytorium. Tymczasem w świadomości przeciętnego Ukraińca słowo „Wołyń” kojarzy się przede wszystkim z północno-zachodnim regionem własnego państwa. Nazwa jawi się jako zupełnie neutralna i z reguły nie wywołuje żadnych dodatkowych konotacji...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Maria Zielniewicz
Narracje o stracie wytwarzane wokół przedmiotów. Kilka uwag o Rzeczach, których nie wyrzuciłem Marcina Wichy oraz Umarł mi. Notatniku żałoby Ingi Iwasiów
DOI: 10.5281/zenodo.7494385
33 – 49
PDF

Słowa kluczowe

autobiografia |Marcin Wicha |żałoba |doświadczenie utraty |Inga Iwasiów |antropologia rzeczy

Streszczenie

Ryszard Nycz podejmując na łamach „Tekstów Drugich” refleksję nad współczesnymi badaniami humanistycznymi, przyznaje, że: „posthumanistyka [...] budzi chyba dziś największe spory ideowe, światopoglądowe, filozoficzne – co zdaje się wskazywać na wagę podejmowanych zagadnień oraz jej rosnące znaczenie dla humanistyki w ogóle. Studia nad rzeczami, materialnością [podkreślenie – M.Z.], środowiskiem przyrodniczym, światem roślinnym i zwierzętami, rozwijane w jej ramach od rozmaitych stron dochodzą do granic, opukują trwałość bariery antropologicznej oraz możliwości poszerzenia obszaru antropologicznego poznania”...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Warszawski
Anna Boginskaya
Kryzys domu w powieści Rondo Kazimierza Brandysa
DOI: 10.5281/zenodo.7494393
51 – 62
PDF

Słowa kluczowe

wojna |kryzys domu |Kazimierz Brandys |lata siedemdziesiąte

Streszczenie

Pojęcie „dom” jest wieloznaczne, łączy w sobie rozumienie domu jako konkretnego miejsca (w sensie materialnym), jako pewnej zbiorowości społecznej (zespół domowników i ich wzajemne relacje), oraz jako pewnej wartości, zaspokajającej potrzeby symboliczne w znaczeniu własnych korzeni, utożsamiania się z małą ojczyzną...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Wrocławski
Anita Głowacka
Męskość a wstręt. Rola stereotypów płciowych w dążeniu do (auto)destrukcji
DOI: 10.5281/zenodo.7494403
63 – 79
PDF

Słowa kluczowe

stereotyp |homoseksualizm |męskość |wstręt |autodestrukcja |infantylizacja

Streszczenie

Analiza stosunków między kobietami i mężczyznami w większości badań płci kulturowej opiera się na podkreślaniu różnic między płciami. Męskość jest wyzwaniem, które trzeba aktywnie podjąć, sprzeciwiając się pasywności utożsamianej kulturowo z kobiecością...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Marta Szpatowicz
Slash w polskich fandomach literackich
DOI: 10.5281/zenodo.7494417
81 – 93
PDF

Streszczenie

W artykule Strategie skandalu i stereotypy odbioru Piotr Michałowski zaznacza, że skandal jest zawsze zjawiskiem subiektywnym: „[...] nie ma faktów „skandalicznych” samych w sobie, lecz są skandaliczne zawsze „dla kogoś”. Nie ma skandalu w sposób „obiektywny”. Chodzi zatem nie o fakt, ale o zakwalifikowanie zdarzenia, o jego subiektywną ocenę i rodzaj reakcji – silnie nacechowanej emocjonalnie. Nie ma skandalu dopóty, dopóki nikt jakiegoś faktu właśnie w ten sposób nie określi. Kwalifikacja zależy jednak od poczucia normy, a więc to, co dla jednego świadka – choćby reprezentanta większości – jest skandalem, dla innego być nim nie musi”...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Szczeciński

Kamil Wrzeszcz
Ujęcie tematyki homoseksualnej w mangach
DOI: 10.5281/zenodo.7494423
95 – 112
PDF

Słowa kluczowe

homoseksualizm |popkultura |manga |yaoi |shōnen-ai


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Jakub Kopaniecki
Like a Virgin? Seksualne gry scenicznym wizerunkiem Madonny
DOI: 10.5281/zenodo.7494441
113 – 126
PDF

Słowa kluczowe

muzyka popularna |pop |Madonna |wizerunek sceniczny

Streszczenie

Na 2022 rok przypadło czterdziestolecie solowej działalności scenicznej Madonny. Artystka w tym czasie zarobiła setki milionów dolarów na trasach koncertowych, gościła na okładkach najbardziej prestiżowych magazynów, zdobyła liczne nagrody branży muzycznej i filmowej oraz zyskała tytuł kobiety z największą liczbą sprzedanych albumów (Guiness World Records 2015). „Królowa Popu”, jak zaczęto ją określać, zasłynęła także umiejętnością efektywnego (i efektownego) transformowania swojego wizerunku, gdyż na każdym z czternastu albumów studyjnych prezentowała inne sceniczne wcielenie...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Wrocławski
Dagna Kidoń
Od Big Brothera do Warsaw Shore – przemiany narracji w reality show
DOI: 10.5281/zenodo.7494450
127 – 142
PDF

Słowa kluczowe

telewizja |reality show |Francesco Casetti |Roger Odin |zmiany kulturowe |zmiany technologiczne

Streszczenie

Telewizja to złożony fenomen, zależny od wielu czynników zewnętrznych i podlegający ciągłym transformacjom. Rzeczywistość telewizyjna dynamicznie reaguje na otoczenie i jego wymagania, więc z biegiem czasu zmienia swoją treść i formę (Bogunia-Borowska 2012). Odbija fragmentarycznie świat, który ją otacza, ale ponieważ ukazuje jedynie jego wybrane elementy, to jednocześnie sama go kreuje (Godzic 2001a). W konsekwencji telewizja oddziałuje na rzeczywistość, jest częścią zmian, ale też ich motorem. Aby lepiej zrozumieć te mechanizmy, należałoby zarysować najważniejsze przemiany kulturowo-technologiczne, które wpływają na kształt telewizji, jej treść i formę.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Łódzki

Adrianna Gruszka
Częstotliwość, rodzaj wybieranych seriali i ich funkcje w czasie pandemii Covid-19
DOI: 10.5281/zenodo.7494458
143 – 158
PDF

Słowa kluczowe

serial |psychologia |COVID-19 |stres |pandemia |platforma streamingowa

Streszczenie

We współczesnym świecie rosnące zainteresowanie platformami streamingowymi otwiera nową tematykę w badaniach zarówno ekonomiczno-gospodarczych, jak i psychologiczno-socjologicznych. Zapotrzebowanie na seriale stale rośnie, a przemysł filmowy wciąż się rozwija adaptując do warunków środowiska społecznego...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Śląski w Katowicach
Małgorzata Jakiel
Perspektywy miejskich odporności. Miasta postpandemiczne
DOI: 10.5281/zenodo.7494479
159 – 180
PDF

Słowa kluczowe

miasto |transport |pandemia |miasto postpandemiczne |odporność

Streszczenie

Mianem „miasta” można obecnie określić niemal wszystko – niewielką miejscowość w centralnej Polsce liczącą niecałe dziesięć tysięcy mieszkańców albo Tokio z blisko trzydziestoośmiomilionową populacją i rozbudowaną strukturą administracyjną...

Agnieszka Gandecka
Od imitacji do innowacji. Rozważania o kopiach w turystyce
DOI: 10.5281/zenodo.7494489
181 – 202
PDF

Słowa kluczowe

turystyka |imitacja |innowacja

Streszczenie

Turystyka jest jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki, a także najpowszechniejszą formą ludzkiej aktywności. Z powodu SARS-CoV-2 liczba przyjazdów międzynarodowych w roku 2020 spadła aż o 74%, zaś liczba turystów o jeden miliard w stosunku do roku 2019 – jednak nie osłabiło to ducha podróżowania. Względnie dobre wyniki sezonu letniego 2020 mogą wskazywać, iż to nie choroba jako taka wpłynęła negatywnie na branżę turystyczną, lecz obostrzenia i restrykcyjne ograniczenia w podróżowaniu.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Zielonogórski

Marzena Korotczuk-Zych
Cyberorganizm – prawda czy fałsz? Przypadek postczłowieka zwanego „Peter 2.0”
DOI: 10.5281/zenodo.7494499
203 – 218
PDF

Słowa kluczowe

transhumanizm |nieśmiertelność |posthumanizm |ewolucja człowieka

Streszczenie

Większość ludzi marzy o życiu w spokoju i dobrobycie. Potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa oraz godnego życia zawsze silnie oddziaływała na kształt wielu systemów społecznych. I choć do tej pory nie udało się wytworzyć takiego społecznego stanu, to ludzie wciąż mają nadzieję na to, że pewnego dnia ziści się wizja doskonałego społeczeństwa, doskonałego człowieka...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Zielonogórski
Andrzej Gielarowski,
Łukasz Bartkowicz
„Dzięki przyjęciu apokalipsy taką jaką ona jest, można się otworzyć na nadzieję i uniknąć rozpaczy, w której grzęźnie nowoczesność odrzucająca prawdę” – z dr hab. prof. AIK Andrzejem Gielarowskim rozmawia dr Łukasz Bartkowicz
DOI: 10.5281/zenodo.7494505
223 – 234
PDF

INFORMACJE O AUTORACH


Andrzej Gielarowski
Akademia Ignatianum w Krakowie


Łukasz Bartkowicz
Akademia Ignatianum w Krakowie

Steven Willemsen,
Joanna Zienkiewicz
Zagadkowe opowieści i przyjemność wyzwań poznawczych – rozmowa z dr. Stevenem Willemsenem
DOI: 10.5281/zenodo.7494517
235 – 244
PDF

INFORMACJE O AUTORACH


Steven Willemsen
Uniwersytet w Groningen, Holandia

Joanna Zienkiewicz
Uniwersytet w Groningen, Holandia

Karolina Załęska
Topografia grzechu. Miasto nowoczesne jako studium zła na przykładzie powieści Tajny agent Josepha Conrada
DOI: 10.5281/zenodo.7494525
249 – 261
PDF

Słowa kluczowe

miasto |Londyn |Joseph Conrad |urbanizacja |industralizacja

Streszczenie

Jürgen Osterhammel wymienia wiele zróżnicowanych czynników, które sprawiły, że to właśnie Anglia najwcześniej i najpełniej ze wszystkich państw europejskich przeprowadziła proces industrializacji...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Warszawski

Adrian Ligęza
Transgresyjność Minotaura. Rzecz o wstręcie w Wyspie doktora Moreau Herberta George’a Wellsa
DOI: 10.5281/zenodo.7494533
263 – 281
PDF

Słowa kluczowe

Dionizos |wstręt |cywilizacja |horror |Wyspa doktora Moreau |Herbert George Wells |Dedal |natura |Minotaur

Streszczenie

Klasyczny już tekst Petera Mathiasa, profesora historii przemysłu, biznesu i technologii na Uniwersytecie Oksfordzkim, The First Industrial Nation. An Economic History of Britain 1700-1914, utwierdził nas w przekonaniu, że żadne społeczeństwo XIX stulecia nie odczuwało kosztów przemieniania przez człowieka przyrody w cywilizację tak silnie, jak Wiktorianie (Mathias 1987). Proces industrializacji zwiększył zainteresowanie brytyjskich pisarzy tego okresu kategorią wstrętu...


INFORMACJE O AUTORZE

Polski Uniwersytet Na Obczyźnie w Londynie
Olga Zasada
Doświadczona i dziedziczona pamięć traumatycznych wydarzeń historycznych, politycznych i rodzinnych w poezji Amelii Rosselli
DOI: 10.5281/zenodo.7494547
283 – 296
PDF

Słowa kluczowe

pamięć |postpamięć |trauma |Amelia Rosselli |Rocco Scotellaro |Carlo Rosselli |faszyzm

Streszczenie

Fenomen Amelii Rosselli, jedynej kobiety z kanonu poetów rocznika 30. włoskiego Novecento, sklasyfikowanych przez Piera Vincenza Mengalda (1978: 993-1004) bezdyskusyjnie bazuje na wielojęzyczności. Stawia on przed lektorem zadanie poliglotyzmu, a mianowicie znajomości włoskiego, angielskiego i francuskiego...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bartłomiej Musajew
Postmodernistyczne doświadczenie czasu i przestrzeni w twórczości Stevena Millhausera
DOI: 10.5281/zenodo.7494561
297 – 315
PDF

Słowa kluczowe

kapitalizm |czas |przestrzeń |postmodernizm |ideologia |Steven Millhauser

Streszczenie

Fredric Jameson w książce zatytułowanej Postmodernism, or, the Cultural Logic of Late Capitalism opisuje hotel Westin Bonaventure w Los Angeles, zaprojektowany przez Johna Portmana, jako przykład postmodernistycznej przestrzeni, która przekracza możliwości percepcyjne i poznawcze podmiotu kształtowanego przez architekturę modernizmu , z jej utopijnymi dążeniami do transformowania tkanki miejskiej...

Paulina Kędzia-Wiśniewska
Czas zamknięty w estetyce - neonizacja jako strategia estetyczna odwołująca się do lat osiemdziesiątych XX wieku
DOI: 10.5281/zenodo.7494583
317 – 329
PDF

Słowa kluczowe

pamięć |czas |estetyka |neonizacja |neon |strategia estetyczna

Streszczenie

Utrwalanie wizji przeszłości za pośrednictwem współczesnych mediów audiowizualnych jest nieustanną zabawą z czasem. Dzisiejsza kultura popularna obfituje w wizualne nawiązania do niedawnej przeszłości. Występowanie tego zjawiska można zaobserwować głównie w najnowszych tekstach kultury. Wideoklipy, kinowe i serialowe produkcje, gry oraz reklamy przepełnione są odwołaniami do przeszłości...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Antonina Tosiek
Przełamywanie bierności. Aktywiści, społecznicy i działacze chłopscy w Młodym pokoleniu wsi Polski Ludowej
DOI: 10.5281/zenodo.7494591
331 – 347
PDF

Słowa kluczowe

PRL |emancypacja |dzienniki |zwrot plebejski

Streszczenie

Obserwowany od kilku lat w polskiej humanistyce „zwrot plebejski” (Ryś 2015) stawia przed badaczkami i badaczami zajmującymi się zagadnieniami dotyczącymi klasowości, peryferyjności oraz wyzysku grup podległych, szereg metodologicznych wyzwań i pułapek. Jak opowiadać o przeżyciach zbiorowości oraz wspólnot, uwzględniając jednocześnie specyfikę doświadczeń indywidualnych? Jak bronić się przed fetyszyzacją, narracyjnym zawłaszczeniem czy też romantyzacją peryferii? I wreszcie – jak stwarzać przestrzeń dla opowieści o podmiotowości oraz sprawczości niewolonych i upokarzanych subalternów?


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Agata Adamowicz
Myśl antykomunistyczna w literaturze popularnej. Do walki z bolszewizmem. W sidłach złudzenia Stefana Kiedrzyńskiego
DOI: 10.5281/zenodo.7494599
349 – 370
PDF

Słowa kluczowe

konflikt |komunizm |bolszewizm |antykomunizm |rewolucja |wróg |Stefan Kiedrzyński

Streszczenie

Antykomunizm jako koncepcja polityczna stanowił nieodłączną część ideologicznej wizji międzywojennej Polski. Był zjawiskiem charakterystycznym dla wszystkich frakcji politycznych, zarówno dla społeczno-politycznej lewicy, centrum oraz prawicy. W różnorodnym zakresie wyznaczał program polityczny ugrupowań od PPS aż po ruch narodowy...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Warszawski
Wiktoria Godlewska
Patrzeć – oddziaływać – kierować. Rola spojrzenia w Królu i Morfinie Szczepana Twardocha
DOI: 10.5281/zenodo.7494613
371 – 384
PDF

Słowa kluczowe

spojrzenie |Szczepan Twardoch |król |Morfina

Streszczenie

Jednostka wystawiona na spojrzenia innych, jednocześnie będąca podmiotem obserwującym, oddziałująca i poddawana oddziaływaniu otoczenia to problematyka, której rozpowszechnienie w dużej mierze zawdzięcza się twórcom egzystencjalizmu i wypracowanym przez nich metodom organizowania i rozszyfrowania ról współistnienia...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Warszawski
Jadwiga Grunwald
Podnosić sprawy polskie. Działalność patriotyczna „wędrownego ambasadora Polski” Władysława Grodeckiego
DOI: 10.5281/zenodo.7494617
389 – 417
PDF

Słowa kluczowe

dziennikarstwo |patriotyzm |podróże |Władysław Grodecki

Streszczenie

Patriotyzm stanowi jedną z najstarszych oraz najważniejszych koncepcji w dyskursie polskiej tożsamości narodowej. Pomimo swojej długiej obecności w historii i polityce naszego kraju, jego sedno znaczeniowe pozostaje niezmienione, a jest nim miłość ojczyzny i dbałość o jej interesy. W dzisiejszych czasach, szczęśliwie, nie musimy dowodzić oddania ojczyźnie z bronią w ręku, toteż patriotyzm przybiera głównie charakter ideowy...

Anna Dąbrowska
O problemie agresji wśród dzieci i młodzieży
DOI: 10.5281/zenodo.7494629
419 – 438
PDF

Słowa kluczowe

młodzież |agresja |dzieci |prewencja |pomoc

Streszczenie

W ostatnich latach występowanie agresji wśród dzieci i młodzieży stało się poważnym problemem ogólnospołecznym. Jest to zjawisko narastające zarówno w sensie natężenia, jak i zasięgu występowania. Niepokojący jest fakt, że próg agresywności znacznie się obniżył, a poza tym nastąpiło społeczne przyzwolenie na przejawianie zachowań agresywnych, których skutki są coraz poważniejsze i często bardzo przykre i nieodwracalne...

Katarzyna Janiszewska
Socjoterapia w procesie niesienia pomocy dziecku dorastającemu w rodzinie dysfunkcyjnej
DOI: 10.5281/zenodo.7494637
439 – 455
PDF

Słowa kluczowe

socjaterapia |terapeuta |pomoc psychologiczna |pomoc pedagogiczna |rodzina dysfunkcyjna

Streszczenie

Socjoterapia jest istotna w pracy resocjalizacyjno – wychowawczej prowadzonej głównie na terenie ośrodków wspierających dzieci i młodzież pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych jak również wykluczonych społecznie. Stanowi ona formę pomocy pedagogiczno – psychologicznej, skierowanej do dzieci i młodzieży przejawiających trudności w funkcjonowaniu społecznym...


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Łukasz Bartkowicz
Recenzja książki Andrzeja Gielarowskiego O możliwym końcu kultury: Apokaliptyka René Girarda
DOI: 10.5281/zenodo.7494645
459 – 465
PDF

INFORMACJE O AUTORZE

Akademia Ignatianum w Krakowie

Pobierz cały numer
1 – 468
PDF
Ośrodek Badawczy
Opoczyńska 39/9
ISSN 2719-8278
Facta Ficta
54-034 Wrocław