Numer 20 (1/2018)
Redaktorzy: Fryderyk Kwiatkowski, Joanna Świt, Damian Herda, Zofia Małysa, Danuta Światłoń, Marcin Maślanka, Alicja Kosterska, Monika Sagało
Spis treści
Strony
Pobierz
Artur Gunia
Wzmocnienie poznawcze jako podstawowy problem transhumanizmu
DOI: 10.26361/ZNTDH.09.2018.20.01
7 – 20
PDF

Słowa kluczowe

transhumanizm |wzmocnienie poznawcze |antyhumanizm |osobliwość technologiczna

Streszczenie

Transhumanizm jest ruchem intelektualno-kulturowym, który stawia sobie za cel podniesienie możliwości człowieka dzięki wykorzystaniu zaawansowanych technologii. Prowadzone w tym nurcie badania dotyczą rozwiązań technicznych, a także obejmują liczne dyskusje filozoficzne i futurologiczne na temat nowego, ulepszonego człowieka. Jednym z podstawowych celów transhumanizmu jest wypracowanie metod usprawniających mózg i umysł człowieka, a tym samym przekroczenie wielu barier nałożonych na ludzkie poznanie. Rozwiązania te z jednej strony dotyczą osobliwości technologicznej, tj. wypracowania w pełni świadomej sztucznej inteligencji i możliwości przeniesienia świadomości na nośniki niebiologiczne. Z drugiej strony odnoszą się one do wzmocnienia poznawczego, czyli sposobów rozszerzenia, intensyfikacji i wzrostu aktualnie posiadanych przez człowieka zdolności umysłowych.

Autor zamierza przedstawić, jak rozwiązania wzmocnienia poznawczego wiążą się z koncepcją transhumanistyczną. Zarysowane zostaną dotychczasowe metody wzmacniające procesy poznawcze, z zaznaczeniem, że jest to projekt interdyscyplinarny, łączący wyniki badań nauk szczegółowych i humanistycznych. Główna analiza dotyczyć będzie kwestii, dlaczego warto wkraczać w tak subtelną sferę, jaką jest ludzki umysł, oraz dlaczego będzie to korzystne dla jednostki i społeczeństwa.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Anna Grzenia
Analiza problemów w tłumaczeniu tekstu starofrancuskiego na język polski na przykładzie Le Devisement du monde Marco Polo
DOI: 10.26361/ZNTDH.09.2018.20.02
21 – 41
PDF

Słowa kluczowe

Marco Polo |Le devisement du monde |przekład |trudności w przekładzie

Streszczenie

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie trudności, z jakimi styka się tłumacz podczas przekładu na język polski tekstu, który w oryginale powstał w języku starofrancuskim. Na przykładzie analizy tłumaczenia II księgi Le devisement du monde Marco Polo, sporządzonego na potrzeby pracy magisterskiej zatytułowanej Wokół tłumaczenia II księgi Le devisement du monde Marco Polo, przedstawione zostaną dwa główne typy problemów wyodrębnionych podczas pracy nad tekstem. Są to trudności leksykalne oraz stylistyczne. W odniesieniu do dzieła Marco Polo istotne jest spotkanie trzech odrębnych kultur i sposobów myślenia. Chodzi tu przede wszystkim o sposób postrzegania świata przez trzynastowiecznego podróżnika, ludy, z którymi się zetknął, oraz autorkę przekładu i jego odbiorców. Przekład dzieła powstał na bazie edycji krytycznej pod kierunkiem Philippe’a Ménarda. Podczas późniejszej analizy przekładu odniosłam się również do adaptacji dzieła na współczesny język francuski sporządzonej przez Pierre’a-Yves’a Badela zatytułowanej La description du monde.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Barbara Cyrek
Podłoże recepcji muzeum – aspekt emotywny
DOI: 10.26361/ZNTDH.09.2018.20.03
43 – 58
PDF

Słowa kluczowe

narracja |emocje |muzeum |architektura |wystawa

Streszczenie

Artykuł podejmuje tematykę muzeum jako miejsca wywołującego emocjonalne reakcje odbiorcy, ze wskazaniem na aspekty muzealnictwa, które mogą być przedmiotem intencjonalnego odniesienia emocji. Przedstawione zostaną najnowsze trendy architektoniczne oraz wystawiennicze w ich emocjonalnym aspekcie. Jednym z celów artykułu jest także zwrócenie uwagi na konieczność zachowania równowagi pomiędzy emocjonalnością a refleksyjnością w muzeach.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Łukasz Mańczyk
Grzegorz Ciechowski, obywatel
DOI: 10.26361/ZNTDH.09.2018.20.04
59 – 86
PDF

Słowa kluczowe

Grzegorz Ciechowski |Republika |Rzeczpospolita |PRL |polityka |Res Publica |Jann Castor |Paweł Dunin-Wąsowicz |Atol Bikini |próba atomowa |Julian Kornhauser |Nowa Fala |Lawa |Adam Mickiewicz |Wojciech Mann |Krzysztof Materna |Andrzej Lepper |Łukasz Mańczyk

Streszczenie

Przygotowanie niniejszej publikacji jest elementem pracy nad trzyczęściowym założeniem „Teksty – wersje – apokryfy”, publikowanym w kolejnych fragmentach. W ramach pierwszej części autor skupia się na klasycznej, bachelardowskiej, analizie motywów, wybierając kilka z nich (jak polityka, erotyka oraz samotność) i próbując za ich pomocą opowiedzieć osobę lidera Republiki, mającą status śpiewającego literata. Część druga to analiza i porównanie poświęconych mu narracji książkowych o charakterze reportażowym, naukowym, fabularnym oraz osobistym. Część trzecia to eksperyment z możliwością czytania Ciechowskiego inaczej, niż czyniono to dotychczas.

Publikowany w „Zeszytach Naukowych” artykuł Grzegorz Ciechowski, obywatel koncentruje się na politycznych wątkach autora Nowych sytuacji i analizie wybranych działań performatywnych w tym obszarze.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Rafał Kołsut
Morfeusz wcielony. O powieści Po tamtej stronie Alfreda Kubina
DOI: 10.26361/ZNTDH.09.2018.20.05
87 – 105
PDF

Słowa kluczowe

Alfred Kubin |Państwo Snu |Po tamtej stronie

Streszczenie

Tekst stanowi analizę i interpretację niemal nieznanej w Polsce powieści Alfreda Kubina Po tamtej stronie (Die Andere Seite) z 1909 roku. Autor skupia się na ujęciu symbolicznym kluczowych fragmentów prozy, stosując perspektywę komparatystyczną. Szczególną uwagę autor poświęca aspektom boskości w konstrukcji postaci Klausa Patery – jednego z głównych bohaterów powieści. Artykuł stanowi jedno z nielicznych opracowań prozy Kubina w języku polskim.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Natalia Cichoń
O problemie fatum i wolnej woli w epyllionie Drakoncjusza De raptu Helenae (O porwaniu Heleny)
DOI: 10.26361/ZNTDH.09.2018.20.06
107 – 130
PDF

Słowa kluczowe

Drakoncjusz |epyllion |fatum |późny antyk |wolna wola |wojna trojańska

Streszczenie

Drakoncjusz w epyllionie De raptu Helenae zastanawia się nad źródłem zła oraz właściwą przyczyną wojny trojańskiej. Swe rozważania skupia wokół roli fatum i problemu wolnej woli oraz powiązanej z powyższymi odpowiedzialności moralnej. Koncepcję fatum poeta przeplata z różnorodnymi koncepcjami religijnymi: znajdziemy u niego signa: prodigia i auspicia, sny prorocze, osoby o wieszczych zdolnościach i wiele innych zjawisk. Dodatkowo tragediowemu ujęciu tematu nadaje formę epicką, w której zawiera liczne wizje świata: od klasycznego, pogańskiego potraktowania mitu po wpływy religii chrześcijańskiej oraz oceny z punktu widzenia prawnika. W niniejszym artykule przeanalizuję zatem pojęcie fatum i wolnej woli w starożytności oraz skonfrontuję je z oryginalną interpretacją Drakoncjusza.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Agata Moroz
Czy Dygasiński to „polski Kipling”? O niejednoznacznych granicach ludzko-zwierzęcych podziałów w literackich światach Adolfa Dygasińskiego i Rudyarda Kiplinga
DOI: 10.26361/ZNTDH.09.2018.20.07
131 – 154
PDF

Słowa kluczowe

Dygasiński |Kipling |natura |człowiek |zwierzęta |ludzki |nie-ludzki |ekokrytyka

Streszczenie

Niniejszy artykuł ma na celu weryfikację utrwalonego w polskim literaturoznawstwie przekonania o analogiczności pisarstwa Adolfa Dygasińskiego oraz Rudyarda Kiplinga, którzy po dziś dzień w świadomości czytelników funkcjonują przede wszystkim jako autorzy tekstów poświęconych związkom człowieka ze światem natury. Nasuwające się automatycznie skojarzenia pomiędzy oboma pisarzami sprzyjają bowiem formułowaniu pochopnych wniosków i niezbyt fortunnemu określaniu Dygasińskiego mianem „polskiego Kiplinga”. Jak zostaje tu wykazane, dokładniejsza lektura ich utworów wyraźnie wskazuje na dzielące ich różnice, wynikające nie tylko z odmiennego zaplecza kulturowego, a co za tym idzie odmiennych uwarunkowań historycznych i geograficznych kształtujących światopogląd autorów, lecz także z kontrastujących ze sobą zapatrywań na kwestię relacji „ludzkiej” i „nie-ludzkiej” natury.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Warszawski
Joanna Stożek
Goszczyński (nie)znany. O książce Danuty Sosnowskiej Seweryn Goszczyński. Biografia duchowa
DOI: 10.26361/ZNTDH.09.2018.20.08
155 – 163
PDF

Słowa kluczowe

romantyzm |biografia |literatura dokumentu osobistego |dziennik |towianizm

Streszczenie

Rozważania przedstawione w artykule dotyczą książki Danuty Sosnowskiej Seweryn Goszczyński. Biografia duchowa. Celem pracy Sosnowskiej jest opis biografii duchowej Goszczyńskiego, a nie interpretacja tekstów literackich. Książka Seweryn Goszczyński. Biografia duchowa utrzymana jest w konwencji „śledztwa biograficznego” i przynosi istotne reinterpretacje dotychczasowych ustaleń badaczy na temat pisarstwa i biografii Goszczyńskiego. Wydana w 2000 roku praca pozostaje wciąż najnowszą publikacją naukową poświęconą w całości postaci Seweryna Goszczyńskiego.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Pobierz cały numer
1 – 168
PDF
Towarzystwo Doktorantów
Czapskich 4/14
e-ISSN 2082-9469
Uniwersytet Jagielloński
31-110 Kraków
ISSN 2299-1638