Streszczenie

Słowo i obraz to dwa tworzywa twórczości Brunona Schulza. Grafik spotyka się zatem nieustannie z osobą poety. Schulz plastyk stawia siebie w odważnej roli ilustratora własnych opowiadań. Wkracza w przestrzeń tekstu z odautorską konkretyzacją, czyniąc to niejako na przekór wyobraźni czytelnika. Temat ten podejmuje w swojej książce Seweryna Wysłouch, w rozdziale zatytułowanym Ilustracja autorska – casus Brunona Schulza. Schulz plastyk to jednak również twórca działający niezależnie od presji słowa. Owa „niezależność” staje się inspiracją dla poniższych rozważań. Warto bowiem przyjrzeć się słowu i obrazowi jako znakom pochodzącym z różnych kodów językowych, by następnie porównać ich „możliwości” kreowania przedstawień. Kwestia urzeczywistniania wyobrażeń prowadzi zaś do pytania o związki Schulzowskich grafik z jego opowiadaniami. Fenomen swoistego krążenia w obrębie dwóch dziedzin sztuki wiąże się bowiem z niezaspokojonym głodem poznania, jaki towarzyszy działalności Schulza. Poszukiwanie sensu, znaczenia oraz tej jedynej (właściwej) Księgi tkwi u podstaw każdego aspektu jego twórczości. Poszukiwanie wiąże się zaś nieodłącznie z ruchem. I właśnie określenie znaczenia ruchu w przedstawieniach Schulza będzie celem poniższego tekstu.

Streszczenie

Pod względem duchowości rzeczywistość wygląda paradoksalnie: podczas gdy w większości krajów zachodnich kościoły pustoszeją, wzrasta jednocześnie poza nimi zainteresowanie duchowością. Coraz więcej ludzi odczuwa tęsknotę do nadania swemu życiu jakiegoś duchowego kierunku.

Ateizm nie oznacza już zamknięcia na duchowość. Czym zatem jest ta droga, która nie oznacza już otwarcia na tradycyjne praktyki religijne, lecz jest próbą nadania duchowego kształtu życiu? Czym charakteryzuje się ta postawa, zwłaszcza że w obecnych warunkach życie wydaje się coraz bardziej bezsensowne, płaskie i puste? Czym jest życie pozbawione religii? Czy potrafimy przyjąć samych siebie bez Boga?

Streszczenie

Niniejszy artykuł przedstawia rozumienie indywidualizmu w wybranych koncepcjach nowożytnej filozofii społecznej i moralnej, skupiając się na koncepcjach Alexisa de Tocqueville’a i Adama Smitha. Ich ujęcie skontrastowane jest ze współczesnymi interpretacjami dwudziestowiecznych teoretyków ujmujących nowożytne pojęcie indywidualizmu przez pryzmat własnych poglądów filozoficznych. Krzyżując spojrzenie Friedricha Augusta von Hayeka, Alasdaira MacIntyre’a oraz Charlesa Taylora na indywidualizm mający swe źródła w nowożytności, pokazano, w jak różny sposób interpretują i oceniają oni korzenie tego pojęcia oraz koncepcje używających go filozofów. Jednocześnie wskazano, jak ściśle indywidualizm wiąże się z egoizmem, z którym jednakże nie można go utożsamiać, i zasygnalizowano skutki niesione przez jego określone rozumienie dla teorii społecznej.

Streszczenie

Utopijną aspiracją każdego ruchu awangardowego było takie odejście od „formuły” i „konwencji”, które nie spowodowałoby ograniczenia inną formułą czy konwencją; które zakładało zachowanie dynamicznego, kreatywnego, gotowego do podejmowania nowych wyzwań umysłu. I to nie samo dzieło, a dążenie do niego, nie ostateczny efekt, a sposób, w jaki został osiągnięty, zdają się najbardziej interesować twórcę awangardowego. Są to bowiem mechanizmy ulotne, podporządkowane chwili, przypadkowe. Samo dzieło jest już wystawione na ryzyko bycia umieszczonym pośród oficjalnych, klasycznych wartości, podlega interpretacjom, wpada w sidła stereotypów, a więc automatycznie staje się więźniem formy.

Streszczenie

Niezmiernie istotnym, choć nie do końca docenianym, a także wciąż niezbadanym kontekstem dla tworzących i kształtujących się modeli kulturowych w XIX wieku na terenie Słowiańszczyzny są prelekcje paryskie Adama Mickiewicza, wygłaszane przez niego w latach 1840–1844 w Collège de France. Wykłady te, spisane i wydane pod tytułem Literatura słowiańska, do dnia dzisiejszego stanowią przedmiot niejednoznacznych, często sprzecznych ocen i komentarzy.

Streszczenie

Dzisiejsze realia życia i sposób funkcjonowania społeczeństwa skutkują zaburzeniem kontaktów międzyludzkich, a powszechna technicyzacja i dehumanizacja otoczenia może często stawać się przyczyną nieprawidłowości w wewnętrznym rozwoju i kształtowaniu osobowości jednostki. Pojęcie „samotny w tłumie” jest znane nie tylko socjologom1, specjalistom innych dziedzin, ale także wielu laikom. Zjawisko wyobcowania w społeczeństwie wydaje się mieć zdecydowanie zły wpływ na ogólne samopoczucie jednostki i na jej zdrowie psychiczne, co często objawia się brakiem wiary we własne możliwości i nieumiejętnością przyjęcia konkretnych ról społecznych.

Streszczenie

W niniejszym artykule dokonana zostanie analiza wybranych filmów Wilhelma Sasnala przy wykorzystaniu teorii kina Gilles’a Deleuze’a. Podjęta zostanie również próba wykazania, że obraz malarski może być tożsamy z obrazem filmowym, co w konsekwencji sprawia, że analizować go można z zastosowaniem tej samej aparatury pojęciowej...

Streszczenie

Skandal to fenomen o janusowym obliczu. Traktowany ogólnie, bądź to jako świadoma praktyka performatywna, bądź jako niezamierzony efekt splotu określonych okoliczności, nigdy nie wychodzi z mody, koncentruje na sobie uwagę, wywołuje dyskusje, a nierzadko przyczynia się do przekształceń w ramach porządku społeczno-kulturowego czy instytucjonalnego. Z drugiej jednak strony, jego konkretne manifestacje szybko się dewaluują i dezaktualizują. Trudno obecnie wyobrazić sobie osobę, dla której szokującym doświadczeniem byłaby lektura Buszującego w zbożu, a kino transgresji w wydaniu Johna Watersa postrzegać inaczej niż w kategoriach niesmacznego żartu. Społeczny kontekst, historyczne zakorzenienie, Zeitgeist – to słowa-klucze w analizie tak przeszłych, jak i aktualnych skandali, które w niedługim czasie opuszczą efemeryczną sferę doraźnej publicystyki i same staną się przedmiotem analizy historycznej. Oprócz odległości historycznej, czasowej, nie mniej istotną rolę w rozważaniach o skandalu odgrywa odległość geograficzna, przestrzenna. To, co w ramach jednego społeczeństwa jest zjawiskiem oburzającym, w innym może być niewarte przelotnego zainteresowania, a cóż tu dopiero mówić o pogłębionej refleksji czy działaniach zapobiegawczych. Nie musi to zresztą dotyczyć relacji na poziomie transkontynentalnym. Wystarczy wspomnieć o włoskich produkcjach eksploatacyjnych, niemal serynie blokowanych przez cenzurę brytyjską (niesławna lista tak zwanych video nasties zakazanych na mocy Video Recording Act z 1984 roku).