Słowa kluczowe

uprzejmość wobec siebie |własna twarz nadawcy |nieuprzejmość |bezpośredniość |pośredniość |implikatura |twarz pozytywna/negatywna

Streszczenie

The purpose of this paper is to show the correlation between self-politeness and otherimpoliteness in linguistic data. Both terms derive from Brown and Levinson’s politeness theory. A model of self-politeness was introduced by Chen, who emphasizes that, in interaction, self-face is as vulnerable as the face of other, and deserves equal interest and recognition. While this model is promising and enlightening, self-politeness seems to be lacking detailed investigation. A linguistic impoliteness model has been described by Culpeper, who stresses that rudeness in language is more than just ‘lack of politeness.’ The crucial aims of other-impoliteness are: promoting disharmony in conversation and attacking the hearer’s face. Culpeper’s model employs a set of impoliteness strategies, which are mirror refl ections of those by Brown and Levinson. This paper focuses on one area of natural data where these two phenomena are successfully combined. The source of the data is negative feedback and responses to this feedback given after transactions via eBay. I highlight various impoliteness strategies and tactics, which at the same time display numerous features of self-politeness. I also discuss the problem of how the impoliteness of an utterance ties up with its directness or indirectness, and secondly, the specifi city of context interpreting an utterance as rude.

Słowa kluczowe

Grand Tour |E. M. Forster |Włochy |turystyka |“The Eternal Moment”

Streszczenie

The article begins with a brief presentation of the presence of English tourists in Italy, starting from the tradition of the Grand Tour to the mass tourism beginning in the mid-19th century. One of the English tourists who arrived in Italy was Edward Morgan Forster. The article concentrates on the infl uence of Italy upon Forster’s oeuvre, drawing upon the writer’s memoirs and speeches. This part of the article concentrates upon the image of Italy to be found in Forster’s works, often neglected in critical writings. The main part of the article is an analysis of his short story “The Eternal Moment” presented as an early example of the critical attitude towards the unexpected results of intercultural contacts. The analysis concentrates upon the multifaceted introduction of motifs connected with destruction brought unconsciously by foreign tourists.

Słowa kluczowe

język |cenzura |Milton |Areopagitica |zabiegi retoryczne

Streszczenie

This article seeks to demonstrate that John Milton´s political tract is a timeless and universal text that has never belonged to any specific era, and that the source of such timelessness and universality is undoubtedly its specific and convoluted language. In the first section, emphasis is given to the historical context of the text and the motives which led Milton to write Areopagitica. The second section is more analytical and is devoted to the power of language and to the structure of the tract. Hence, this part is an attempt to analyze and to dissect Milton´s style, full of thought-provoking ideas, rich in biblical references, metaphors, personifications, connection to ancient authors, Latin expressions, images, and a number of other literary devices that have made of Milton´s Areopagitica a timeless and universal text.

Słowa kluczowe

egzystencjalizm |liminalność |inność |Gombrowicz |samoświadomość |pisanie |metafikcja

Streszczenie

This paper sets out to track down metafi ctional and self-reflexive facets lying dormant in Witold Gombrowicz’s texts and posits that the writer’s text is calculated to sabotage its own cut-and-dried fi ctional edifice it purports to have constructed. Manifold conceptualisations of metafiction in the first part will pave the way for the following argumentation line taking as its focus imputed self-reflexivity of Gombrowicz’s fiction. Tentative conceptual conclusions ensuing from the theoretical sketch will be further tested in the close-reading of selected works by Gombrowicz. With the purpose of corroborating the arguments posited as well as establishing theoretical backbone, poststructuralist theories and criticisms shall lend themselves for close textual analysis of Gombrowicz’s texts. Seen via such optics, Gombrowicz’s fiction evinces its inherent self-reflexive mechanisms which casts radically alternative light on the conventional interpretations of the writer’s text. This diagnosis can scarcely be confirmed without an analysis of the characters’ construction, and the resultant existentialist reverberations. Hence, the present author will venture to collapse existentialist and textualist stances in an attempt to offer a revision of Gombrowicz’s alleged existentialism as well as probe problematic liminal non-space between writing and existence as articulated in Gombrowicz’s prose or what it sets out to conceal.

Słowa kluczowe

efekt zwrotny |washback (backwash) |egzamin doniosły |proces nauczania/ uczenia się

Streszczenie

Celem artykułu jest wyjaśnienie terminu efekt zwrotny oraz terminów do niego synonimicznych (backwash/washback) używanych w literaturze przedmiotu przez anglojęzycznych i polskich badaczy zjawiska oraz jego charakterystyka i próba analizy. Przeniesienie terminów washback/backwash do języka polskiego jest typowym zapożyczeniem i można przewidywać, że terminy washback i backwash będą nadal funkcjonować w literaturze przedmiotu obok terminu efekt zwrotny i dlatego nie rezygnujemy z użycia tych terminów przy okazji cytowania poglądów poszczególnych badaczy. Zjawisko efektu zwrotnego nie jest interpretowane jednoznacznie, choć jego definicje nie budzą kontrowersji – ogólnie rzecz biorąc, badacze są zgodni co do tego, iż jest to wpływ testowania na proces nauczania i uczenia się, przy czym, opisując ów wpływ, zachowują albo postawę neutralną, dostrzegając zarówno negatywny, jak i pozytywny charakter tego zjawiska, lub też eksponują jego pożądane lub niepożądane skutki. Wieloaspektowość zjawiska efektu zwrotnego wywołuje również nieuniknioną polemikę co do jego zasięgu, znaczenia i charakteru. Artykuł zawiera przegląd koncepcji oraz propozycje modeli efektu zwrotnego, a także typologię zjawiska oraz charakterystykę jego pochodnych. Przedstawiono w nim również własną definicję efektu zwrotnego, uwzględniającą najważniejsze jego cechy charakterystyczne.

Słowa kluczowe

komunikacja |baza danych |translator maszynowy |parametryzacja tekstu |wskaźniki wartościowania tekstu

Streszczenie

Artykuł poświęcony jest wybranym zagadnieniom parametrycznego opisania tekstów w kontekście usprawnienia translacji maszynowej. Na początku omówiono klasyczny układ komunikacyjny „nadawca-komunikat-odbiorca” z założeniem, iż odbiorcą (pośrednim) może być translator maszynowy. Aby algorytm programu jak najdokładniej określił właściwe intencje nadawcy autor proponuje wykonywanie wstępnej analizy danego tekstu i na podstawie otrzymanych wartości liczbowych program przystępował do realizacji tłumaczenia. Niezbędnym elementem takiego procesu translacji jest również właściwie opracowana baza danych leksykograficznych, zawierająca odpowiednie parametry mikrostruktury oraz lingwistycznie zweryfikowana na podstawie korpusu tekstowego.

Słowa kluczowe

edytorstwo |komentarz |objaśnienie |literatura staropolska |Kochanowski

Streszczenie

Artykuł ten jest próbą zmierzenia się z jednym spośród wielu problemów dzisiejszego edytorstwa w Polsce, jakim jest przygotowanie komentarza do wybranych miejsc utworu literackiego. Podejmuje on zagadnienie wartości merytorycznej komentarza, a więc tego, co powinien on w sobie zawierać, nie pomijając także kwestii formułowania objaśnień pod względem struktury i kształtu językowego. W tym celu autorka sięga po wybrane opracowania z zakresu teorii edytorstwa (rozpoczynając od najwcześniejszych, przedwojennych programów, autorstwa Wilhelma Bruchnalskiego i Juliusza Kleinera). Stają się one punktem wyjścia dla próby ujednolicenia zasad komentowania dzieł literackich w zakresie wydań typu B. W ostatniej części dyskursu przedstawione zostały zasady, jakimi według autorki kierować się powinien współcześnie każdy badacz-edytor, a rozważania na temat „wzorcowego” komentarza wieńczą przykłady objaśnień, jakimi opatrzyć winno się tekst taki jak Odprawa posłów greckich Jana Kochanowskiego. Utwór staropolski został wybrany celowo, gdyż niewątpliwie wydawanie dzieł dawnych jest dla każdego wydawcy dużo większym wyzwaniem niż przygotowanie edycji utworu współczesnego.

Słowa kluczowe

Renesans |pietas |wychowanie |Erazm |Jezuici

Streszczenie

Artykuł stawia sobie za cel przybliżenie renesansowego rozumienia kategorii pietas w odniesieniu do traktatu Erazma z Rotterdamu Pietas Puerilis jak również przedstawienie duchowej biografi i Erazma i ukazanie jego religijności z punktu: księdza, zakonnika i humanisty. Pietas, wywiedzione z tradycji rzymskiej, zmieniało swój zakres znaczeniowy na przestrzeni wieków, aby pod wpływem religii chrześcijańskiej stać się synonimem pojęcia pobożność. Autor przedstawia rozumienie kategorii pietas w humanizmie renesansowym i pokazuje w zarysie ową „wędrówkę” pobożności, a następnie na podstawie dialogu Pietas Puerilis oraz innych pism Erazma, ustala najważniejsze przymioty pobożności. Dopełnieniem artykułu jest wskazanie na przejątki erazmiańskie w nauczaniu Towarzystwa Jezusowego.