Numer 35 (44) 2023
Religions in Comic Books
Spis treści
Strony
Pobierz
|
|||||
|
|||||
Streszczenie Zdarza się, że gdy czytamy komiksy, to myślimy o religii, o jakimś jej aspekcie. Zdarza się również, że komiksy same w sobie, bez względu na treść, są dla nas źródłem przeżyć, które uznajemy przynajmniej za metafory doświadczeń religijnych. Komiks staje się „apokryfem” – palimpsestem narracji, w której odtwarzane, przetwarzane oraz kreowane są treści religijne. W dniach 16–17 kwietnia 2020 r. odbyła się w Poznaniu konferencja dotycząca różnych form przedstawienia religii w komiksach. W prezentowanym numerze „Images” znalazła się część wygłoszonych podówczas referatów, oczywiście – z odpowiednimi dopowiedzeniami, rozszerzeniami i kontekstami. W trakcie wspólnych dyskusji zauważyliśmy, że w komiksach od/prze/wy/twarzane są ważne dla różnych religii treści, funkcjonujące często jako ich wizualne interpretacje, a używając terminologii Genette’a – hiperteksty. Wprowadziliśmy powyżej pojęcie „palimpsestu”, aby pokazać, że każde medium, w tym właśnie komiks, staje się naturalnym „środowiskiem” dla tworzonych i przekazywanych treści religijnych, medium „projektującym” nowego i następnego odbiorcę. Tytuł numeru „Images” – Religie w komiksach oznacza w tym kontekście wielość i różnorodność perspektyw religijnych, ale też badawczych. W dziale tematycznym numeru dominują teksty odnoszące się do tradycji judeochrześcijańskiej, choć Czytelnik znajdzie również artykuły na temat innych tradycji religijnych. INFORMACJE O AUTORACH Justyna Czaja Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Michał Traczyk Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu |
|||||
|
|||||
Słowa kluczowe komiks |religia |profanowanie mituStreszczenie Kiedy pada hasło „komiks i religie”, wielu badaczy niemal odruchowo zaczyna dokonywać przeglądu komiksów, w których mowa o sacrum (Bogu lub bogach, wyznaniach religijnych, osobach duchownych, aniołach, Piekle, innych istotach nadprzyrodzonych oraz wierze i niewierze). Przy rozważaniach tego typu za punkt wyjścia można przyjąć stwierdzenie Milana Kundery, iż literatura zajmuje się psychologicznym i historycznym roztrząsaniem mitów, czyli ich profanowaniem... |
|||||
Wojciech Birek
Spór o mangę – rzut oka z perspektywy badacza komiksu
23 – 31
|
|||||
Słowa kluczowe komiks |manga |animeStreszczenie Inspiracją dla poniższego tekstu był krótki – i niemal już zapomniany – epizod z dziejów polskiego fandomu komiksowego, który umownie nazwałem „sporem o mangę”. Składające się na jego trzon wydarzenia miały swoją kulminację wiosną 2012 r., jednak z uwagi na to, że podnoszone w ich trakcie przez przeciwników mangi argumenty nadal krążą w obiegu społecznym – warto się im przyjrzeć i poddać weryfikacji... |
|||||
Jakub Jankowski
„Comics making as a form of prayer?”. Komiksowa materialność na przykładzie komiksu Deserto / Nuvem Francisco Sousy Lobo
33 – 62
|
|||||
Marek Kaźmierczak
Nie.Przedstawialne. Uwagi o ciałach boskim, zwierzęcym i ludzkim w komiksie Roberta Crumba Księga Genesis
63 – 77
|
|||||
Słowa kluczowe ciało |komiks |religia |antropocentryzm |desakralizacjaStreszczenie Linda Barry napisała, odnosząc się do komiksów Roberta Crumba, że jego twórczość przekonała ją do niezwykłej myśli: „można narysować wszystko”. Co w tym niezwykłego? Połączenie medium oraz wyobraźni. Z tego połączenia wynika transgresyjność na poziomie wypowiedzi artystycznej. Crumb rysuje niemal wszystko, jest zatem nieoczywisty, transgresywny właśnie, niekoniunkturalny i kontrkulturowy. Piszę „niemal”, bo przecież ten twórca zajmuje się tym, co jest ważne dla niego... INFORMACJE O AUTORZE |
|||||
Ewa Górecka
Miłość, wybaczenie i ofiara. Obraz chrześcijaństwa w komiksowych wersjach Quo vadis
79 – 97
|
|||||
Słowa kluczowe adaptacja |komiks |Quo Vadis |J. Mirek |G.M. Majcher |J. Rzodeczko |Buendia |CafuStreszczenie Quo vadis jest dziełem, które od momentu publikowania go w odcinkach w prasie, a szczególnie wydania edycji książkowej (1896) wzbudzało wiele emocji u czytelników, ponieważ pisarz zręcznie połączył różne konwencje gatunkowe – powieść historyczną, epos i romans, przenosząc czytelników do początków chrześcijaństwa w Europie... INFORMACJE O AUTORZE |
|||||
Mariusz Guzek
Husyckie wątki religijne w najnowszym czeskim komiksie historycznym
99 – 116
|
|||||
Słowa kluczowe Jan Hus |wojny husyckie |komiks historyczny |rynek komiksu w Europie CentralnejStreszczenie Epokę husycką komiks czechosłowacki zauważał nader rzadko. Jednym z niewielu rodzimych fantastyczno-historycznych eksperymentów była drukowana w roku 1980 na łamach kultowego młodzieżowego tygodnika „ABC” 24-planszowa Tvrz (Warownia). Scenariusz Václava Šorela i kreskę Františka Kobíka eksploatowano później wielokrotnie, najpierw na łamach wspomnianego „ABC”, później w monumentalnej Velkej knize komiksu i dwutomowej Zlatej Knize komiksů Václava Šorela, a nie był to bynajmniej koniec popkulturowych przygód XX-wiecznego naukowca astronoma Milana Hrubego wędrującego z czasów komunistycznej Czechosłowacji do XV-wiecznych walk Sierotek z umiarkowanymi utrakwistami... INFORMACJE O AUTORZE |
|||||
Marcin Kowalczyk
Człowiek i superbohater – Marvelowskie spojrzenie na Jana Pawła II
117 – 133
|
|||||
Słowa kluczowe komiks |superbohater |Marvel |Jan Paweł II |retoryka wizualnaStreszczenie Biografia Karola Wojtyły pełna jest wydarzeń składających się na ciekawą fabułę. Kolejne etapy jego życia wiązały się bowiem zwykle z historią Polski i świata, którą sam Wojtyła do pewnego stopnia współtworzył – zwłaszcza jako głowa Kościoła rzymskokatolickiego. George Weigel, autor obszernej biografii Jana Pawła II, mówił o tym z emfazą: „Ten człowiek prowadził życie o tak niezwykłym dramatyzmie, że żaden hollywoodzki scenarzysta nie odważyłby się wymyślić takiej fabuły. Uznano by to po prostu za absurd”. Do ugruntowania pozycji papieża jako człowieka rozpoznawalnego na wszystkich kontynentach z pewnością przyczyniły się liczne pielgrzymki i bezpośredni kontakt z wiernymi. Kapłan przyciągał i elektryzował tłumy, nic więc dziwnego, że kultura popularna uczyniła z jego życia oraz działalności opowieść transmedialną, a sam św. Jan Paweł II stał się swoistą marką... INFORMACJE O AUTORZE |
|||||
Jakub Ścibor Ratajczyk
Elementy japońskich wierzeń i obrzędów w mandze Mieruko-chan. Dziewczyna, która widzi więcej Tomoki Izumiego
135 – 147
|
|||||
Słowa kluczowe religia |manga |buddyzm |kultura popularna |Mieruko-chan |Tomoki Izumi |ShintoStreszczenie Religia w japońskiej historii od wieków jest obecna w medium komiksu, czego przykładem mogą być emaki mono, czyli ilustrowane zwoje o tematyce religijnej. Zwoje emaki postrzega się jako protoplastów współczesnych mang. Historie obrazkowe mają więc w Japonii długą tradycję, z czego wynika podejście Japończyków do tego medium. Nie jest ono przypisane do kręgu kultury „niższej”, a traktuje się je na równi z literaturą. Niektóre ze współczesnych mang są wprost tekstami religijnymi... INFORMACJE O AUTORZE |
|||||
|
|||||
Zbigniew Kloch
Przekład intersemiotyczny. Przypadek znaku drogowego, ekfrazy i adaptacji filmowej
157 – 166
|
|||||
Słowa kluczowe przekład |ekfraza |adaptacja |znaki werbalne |znaki ikoniczne |transmutacjaStreszczenie Teoretycy przekładu i badacze związków literatury i filmu chętnie i dość często odnoszą się do taksonomii Romana Jakobsona. Ten wybitny lingwista relacje między tekstami źródłowymi a ich translacją klasyfikował w zależności od tego, czy przekład dokonywany jest w obrębie tego samego języka, czy jest interpretacją sensu znaków za pomocą innego języka etnicznego, czy też w grę wchodzi interpretacja znaków językowych za pomocą znaków o innej naturze, na przykład – ikonicznych... |
|||||
Przemysław Wiatr
Kondycja posthistoryczna. Rzecz o telewizji, nowych mediach i polityce
167 – 179
|
|||||
Słowa kluczowe polityka |nowe media |telewizja |Vilém Flusser |apparatus |posthistoriaStreszczenie Bezpośrednim impulsem do napisania niniejszego eseju stały się przykuwające uwagę całego świata wydarzenia końca 2020 i początku 2021 r.: wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych i sytuacja bezpośrednio po wyborach. A konkretnie: medialny wymiar tego politycznego kontekstu. Podkreślam to na samym wstępie, ponieważ to właśnie medialny aspekt całej sytuacji najbardziej mnie interesuje. Staram się tu abstrahować – na ile to możliwe – od materii politycznej, nie podejmować dyskusji na temat tego, kto w sporze Trump vs. „reszta świata” ma rację, kto jest rzecznikiem Prawdy, Sprawiedliwości i Demokracji, a kto jedynie manipuluje społeczeństwem... INFORMACJE O AUTORZE |
|||||
Artur Kamczycki
El Lissitzky’s Red Wedge as the Hebrew letter Yud
180 – 195
|
|||||
Słowa kluczowe utopia |Yiddish |Jewish Art |Jewish iconography |Russian avant-garde |Constructivism |Suprematism |Soviet Revolution |messianism |Kabbalah |Hassidism |AbstractionismStreszczenie The analysis undertaken in this paper sets out with El Lissitzky’s 1919 revolutionary poster entitled Beat the Whites with the Red Wedge. This artwork, composed of simple geometric figures, in which an acute-angled red triangle splits the form of a white circle, was used by Soviet propaganda to affirm the so-called ‘October events’. However, a thorough analysis of the poster, i.e. its sources, inspirations, borrowings and contexts, supports the hypothesis that the principal motif (the wedge) also constitutes a graphic equivalent of a letter of the Hebrew alphabet, the letter yud, represented as a small comma or, significantly, an acute-angled triangle. Such a premise yields further consequences with regard to meanings, encompassing aspects related to the Jewish iconic tradition that involve mysticism, magic, and the kabbalah. INFORMACJE O AUTORZE |
|||||
Katarzyna Taras
Jak autor zdjęć może pomóc aktorowi, czyli Joker od kuchni
196 – 203
|
|||||
Słowa kluczowe aktor |improwizacja |sztuka filmowa |kamera |JokerStreszczenie Inspiracją dla niniejszego szkicu było spotkanie z Lawrencem Sherem, autorem zdjęć do m.in. Jokera (reż. T. Phillips, 2019), za które otrzymał Złotą Żabę na festiwalu sztuki operatorskiej Camerimage 2019... INFORMACJE O AUTORZE
Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi
|
|||||
Sylwia Szostak
Serwisy streamingowe a lokalna branża audiowizualna – mapowanie wpływu Netflixa na polski sektor produkcji
204 – 226
|
|||||
Słowa kluczowe Netflix |streaming |serwis streamingowy |branża audiowizualnaStreszczenie Jesteśmy świadkami wyłaniania się zupełnie nowych graczy przemysłu audiowizualnego, mianowicie serwisów streamingowych. Dla widzów czy też użytkowników stanowią one być może jedynie dodatkowy sposób konsumpcji treści audiowizualnych. Jednak w rzeczywistości firmy streamingowe to gracze kompletnie zmieniający dynamikę rynku, a dla badaczy mediów to kompleksowe, wielowymiarowe przedsiębiorstwa produkcyjne, których działalność stanowi ekscytujący obszar badań. Serwisy streamingowe oferują bowiem dużo więcej niż tylko nowe formy dystrybucji utworów audiowizualnych – wprowadzają także nowe sposoby finansowania i licencjonowania treści, zmieniają modele produkcyjne, oferują nowe sposoby dotarcia do odbiorców i komunikowania się z nimi... INFORMACJE O AUTORZE |
|||||
Michał Mróz
Przestrzeń w grze wideo Dark Souls jako narzędzie do kreowania światoopowieści
227 – 246
|
|||||
Słowa kluczowe narracja |przestrzeń |gry wideo |światoopowieść |Dark SoulsStreszczenie Niniejszy artykuł jest skróconą wersją pracy dyplomowej mojego autorstwa: Przestrzeń w grze wideo Dark Souls jako środek narracyjnego wyrazu i przedstawia część istotnych rozpoznań i elementów analizy rzeczonej pracy. Podejmę się analizy gry wideo Dark Souls (From Software) z roku 2011, w reżyserii Hidetaki Miyazakiego. Gra cechuje się stylistyką fantasy, przynależnością do gatunku cPRG, swobodą w eksploracji świata, enigmatycznością narracyjną oraz wysokim poziomem trudności rozgrywki. Akcja gry ma miejsce w niszczejącym świecie, rozpadającej się krainie Lordran. Ludzkość (włącznie z awatarem gracza) naznaczona jest klątwą nieumarłych, dającą życie wieczne kosztem zatracania własnego „ja”. Mowa tu o człowieczeństwie, uchodzącym powoli z każdą śmiercią... INFORMACJE O AUTORZE |
|||||
|