Streszczenie

Napisałem ten artykuł przed ponad dziesięciu laty, ale z powodu różnych zaniedbań nie został on nigdy opublikowany. Choć upływ czasu mógłby domagać się w nim korekt i zmian, pozostawiam tekst w jego pierwotnej formie jako świadectwo intelektualnego nastroju, towarzyszącemu ówczesnej ekspansji cultural studies na grunt polski. Niektóre przypisy zostały dodane kilka lat po powstaniu szkicu.

Streszczenie

Andrzej Kijowski w eseju Granice literatury pisze o specjalnej roli, jak to nazywa „ideotwórczej”, jaką literatura nabrała w Polsce (to jest w tzw. Królestwie Kongresowym) po powstaniu styczniowym, gdy lokalne życie polityczne, mieszczące się w wąskich granicach autonomii przyznanej temu terytorium przez Rosję, przestało istnieć w warunkach bezpośrednich i despotycznych rządów administracji rosyjskiej...

Streszczenie

Tytuł niniejszego artykułu zapożyczony został oczywiście od Maxa Horkheimera i Theodora Adorno, których znany i często przywoływany esej pt. Przemysł kulturalny. Oświecenie jako masowe oszustwo stanowi zasadniczą część ich Dialektyki Oświecenia (Dialektik der Aufklärung, 1944). Moje odwołanie się do tego tytułu nie jest przypadkowym skojarzeniem albowiem istnieją oczywiste analogie pomiędzy oskarżeniem, z którym Horkheimer i Adorno wystąpili przeciwko wektorom sił, jakie ówcześnie wyznaczały drogę kulturze popularnej a proponowaną poniżej analizą pewnych specyficznych trendów kulturowych reprezentowanych i ucieleśnianych przez współczesny przemysł...

Streszczenie

Wymienione w tytule konteksty zakładają, że nie chodzi nam jedynie o uśredniony wizerunek jakiegoś problemu. Chodzi może o niuanse, które istnieją, ale bywają lekceważone lub ukryte za skonwencjonalizowanym pozorem mitu. Jeśli mówimy o „micie”, interesuje nas głównie wspólnota i „wspólnotowość”, chociaż zmuszeni jesteśmy – i jest to ważne założenie – uwzględnić w tej dyskusji rolę indywidualności. Badanie życia wspólnot wiedzie zatem ku zagadnieniom indywidualności i odwrotnie. Praca dla innego i dla siebie, paradoksalnie rzecz ujmując, wzajemnie się napędzają i jednocześnie wykluczają. Tu obieg się zamyka. Problemat i wizerunek „anglisty” wykazuje różnorakie zbieżności z Robinsonem Crusoe – literackim portretem pioniera w czasach kształtowania się kapitalizmu...

Streszczenie

W swym siódmym seminarium zatytułowanym Etyka psychoanalizy, Jacques Lacan dzieli intelektualistów na dwa typy, które dobrze odpowiadają dwóm przeciwstawnym postawom zajmowanym w sporze w sprawie kanonu we współczesnej akademii. Jest to rozróżnienie szekspirowskie pomiędzy błaznem i łotrem...

Streszczenie

Poglądy Richarda Rorty’ego na edukację łatwo zdyskredytować cytując jego własne uwagi, które poczynił w kontekście debaty nad konsekwencjami swojej filozofii kształcenia. Odpowiadając na zarzuty wysuwane przez krytyków, Rorty stawia pod znakiem zapytania możliwość odniesienia swoich filozoficznych wniosków do wybranych dziedzin związanych z praktyczną działalnością człowieka...