Numer 30 (1/2015)
czeska teoria literatury
Redaktor: Libor Martinek
Spis treści
Strony
Pobierz
Wojciech Kalaga
Er(r)go…
5 – 6
PDF

INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Lubomír Doležel
Jak dotrzeć do fikcyjnych światów?
9 – 21
PDF

Słowa kluczowe

narratologia |fikcyjność |fikcja literacka |fikcja narracyjna

Streszczenie

Problem fikcyjności rozpatruję z pozycji teoretyka literatury (początkowo kształconego jako lingwista) i dlatego problemy, które prezentuję, formułowane są głównie w odniesieniu do fikcji literackiej, a zwłaszcza fikcji narracyjnej. W tym względzie moje teoretyczne rozważania o fikcji są przedłużeniem, czy raczej odrodzeniem, narratologii. Myślę, że fuzja narratologii z teorią fikcji jest konieczna, chociażby dlatego, że tylko teoria fikcji może rozróżnić narratywy fikcyjne od narratywów niefikcyjnych...

Jakub Češka
Proliferacyjne efekty fikcji. Naśladowanie literatury jako zasada motywacji postępowania człowieka
23 – 50
PDF

Słowa kluczowe

literatura |fikcja

Streszczenie

Kiedy tylko zaczynamy mówić o literaturze – nie ma już ucieczki od wieloznaczności: ambiwalencji literatury z pewnością nie można rozstrzygnąć w sposób definitywny. Można byłoby oczywiście przytoczyć wiele dowodów na to, iż pewna „lepkość” tekstu literackiego i jego jednoczesna zdolność do wymykania się jednoznacznym osądom są przyczynami sprzecznych interpretacji i napędzają dynamikę pozostających we wzajemnym kontraście postaw teoretycznych – jednak przywołując konkretne spory egzegetów moglibyśmy niepotrzebnie sprawić mylne wrażenie, że to one są w niniejszym tekście najważniejsze.

Bohumil Fořt
Pojęcie stosunku całości i części u Mukařovskiego w szerszej perspektywie mereologicznej i holistycznej
51 – 61
PDF

Słowa kluczowe

literatura |Jan Mukařovský |Praska Szkoła Strukturalna

Streszczenie

Mereologiczny model i holistyczne podejście bazują przede wszystkim na tych współczesnych ujęciach dzieła literackiego, jego semantyki i interpretacji, które traktują to dzieło jako specyficzną całość posiadającą swoją strukturę. Aksjomat ten jest oczywiście charakterystyczny także dla badań poetologicznych i estetyki Praskiej Szkoły Strukturalnej, która umiejscawia pojęcie struktury wręcz w swojej nazwie. Jan Mukařovský, główny teoretyk Szkoły Praskiej, w swoim ujęciu dzieła literackiego jako znaku o skomplikowanej strukturze, jako rozwojowej struktury literatury i jako znaczenia literackiego opartego na procesie, wskazuje cechy, które zasługują na ogląd w szerszych kontekstach historycznych...

Karel Piorecký
Literatura czeska i nowe media. Wprowadzenie do tematu
63 – 88
PDF

Słowa kluczowe

nowe media |literatura czeska

Streszczenie

Rozwój Internetu i ekspansja innych mediów elektronicznych oraz technologii komunikacyjnych w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych znacząco wpłynęły na sposoby komunikacji społecznej włącznie z komunikacją literacką. Jak literatura czeska zareagowała na powyższą zmianę medialną? W jaki sposób weszła w interakcję z nowymi mediami? I jaki status uzyskała na nowej płaszczyźnie medialnej? Tak brzmią pytania, które towarzyszą temu artykułowi i które stały się inspiracją do jego powstania...

Jiří Koten
Początki referowania monologu wewnętrznego w czeskiej literaturze narracyjnej
91 – 106
PDF

Słowa kluczowe

literatura czeska

Streszczenie

W artykule będę się zajmować problematyką monologu wewnętrznego w czeskiej literaturze narracyjnej. Fundamentalne znaczenie w tym zakresie mają prace Lubomíra Doležela, który badał monolog wewnętrzny w kontekście teorii typów wypowiedzi, co m.in. oznacza, że dał pierwszeństwo spojrzeniu systemowemu przed spojrzeniem rozwojowym. Monologi wewnętrzne Doležel uznał za jedno z następstw współczesnej prozy, jednak ową „współczesność” rozumiał raczej ahistorycznie, tj. wyłącznie na potrzeby swojego modelu strukturalnego...

Ondřej Sládek
Pojęcie „świata” w koncepcjach Szkoły Praskiej i w teorii narracji fikcjonalnej Doležela
107 – 123
PDF

Słowa kluczowe

Lubomír Doležel |Szkoła Praska |teoria narracji fikcjonalnej

Streszczenie

Książkę Sposoby narracji w literaturze czeskiej (Narativní způsoby v české literature) Lubomír Doležel wydał dwukrotnie. Pierwszy raz po angielsku w 1973 roku w wydawnictwie uniwersytetu w Toronto, drugi raz po czesku – dwadzieścia lat później – w 1993 roku. Mimo że oba wydania mają identyczny tytuł i identyczna powinna być również ich treść, nie można powiedzieć, że czeska wersja jest tylko tłumaczeniem angielskiego oryginału. Chodzi raczej o zupełnie nową pracę, która odpowiada (nowemu) podejściu Doležela do problematyki światów fikcyjnych...

Izabella Penier
Czy Ameryka może być post-etniczna? Czarny Atlantyk i interwencyjne dyskursy postkolonializmu a afro-amerykańskie studia kulturowe
127 – 143
PDF

Słowa kluczowe

postkolonializm |post-etniczność |Czarny Atlantyk |afro-amerykańskie studia kulturowe

Streszczenie

Pomimo powtarzanych jak mantra tez o szerzeniu się realiów świata „globalnej wioski” i związanej z tym procesem homogenizacji kultury, współczesny świat nadal charakteryzuje się ogromną różnorodnością kulturową. Globalizacja i głębokie przemieszanie kulturowe – mobilność ludzi, języków i idei – doprowadziły do wyłonienia się dwóch antagonistycznych refleksji naukowych i strategii polityczno-kulturowych...

Ewa Brzeska
Gwałcenie zaleceń Becketta odnośnie teatru w Polsce
145 – 153
PDF

Słowa kluczowe

awangarda |teatr |Samuel Beckett

Streszczenie

Kluczem do zrozumienia zjawisk, jakie współcześnie zachodzą w Polsce i dotyczą dzieł Samuela Becketta, jest rozbieżność pomiędzy kluczem interpretacyjnym zaproponowanym na początku lat sześćdziesiątych a aktualnym pojmowaniem takich pojęć jak awangarda, absurd, tradycja. Beckett, otwierając przed laty drzwi artystycznej prowokacji innością, dziś przez wielu zaliczany jest już do kanonu klasyków. Dla licznych reżyserów XXI wieku jego awangarda przestała wydawać się dostatecznie jaskrawa i świeża, aby przypominać ją po raz kolejny na scenie w niezmienionej postaci. Stąd obecność przeróżnych „wariacji na temat Becketta”, drobnych zmian aranżacyjnych, a także całkiem śmiałych modyfikacji, głównie w didaskaliach...

Marzena Kubisz
Poszerzanie historii, czyli (teoretyczny) kres antropocentryzmu (recenzja)
157 – 164
PDF

INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Śląski w Katowicach
Ewa Wylężek
Filip Lipiński, Hopper wirtualny (nota o książce)
167 – 169
PDF

INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Śląski w Katowicach
Bartłomiej Kuchciński
Dominika Oramus, Darwinowskie paradygmaty (nota o książce)
170 – 172
PDF
Pobierz cały numer
1 – 184
PDF
Uniwersytet Śląski w Katowicach
MNiSW: 100 p.
ISSN 1508-6305
Instytut Literaturoznawstwa
e-ISSN 2544-3186