Streszczenie

Muzyka heavymetalowa, podobnie jak rynek jej produkcji, zmienia się współcześnie niezwykle dynamicznie. Sytuacja ta motywuje badaczy do podejmowania teoretycznych i empirycznych studiów poświęconych tym fenomenom z perspektywy dyscyplin takich jak muzykologia, medioznawstwo, komunikologia, estetyka, teoria literatury czy językoznawstwo. Studia te prowadzone są coraz częściej w duchu interdyscyplinarnym i transdyscyplinarnym także przez medioznawców, antropologów i kulturoznawców medialnych. Przy badaniach coraz powszechniej wykorzystuje się terminologię i metodologię z zakresu komparatystyki medialnej, cyberkultury, trans- i posthumanizmu, mediolingwistyki czy estetyki pragmatycznej. Badacze odnoszą analizowane zjawiska do problematyki mediów i mediamorfozy, komunikacji artystycznej wykorzystującej media analogowe i cyfrowe, specyficznych strategii marketingowych obecnych w promocji muzyki, a także do powiązanych z nimi ideologii, gatunków czy konwencji estetycznych. Co warte podkreślenia, koncentrują się nie tylko na badaniu samej sceny muzycznej, ale w coraz większym stopniu także na analizowaniu jej odbiorców, grup fanowskich, komentatorów i krytyków. Pole analiz w tych powiązanych i zależnych od siebie kontekstach – produkcji, dystrybucji, promocji i konsumpcji muzyki – równie intensywnie obejmuje przestrzenie offline, jak i online, w tym media mobilne i społecznościowe oraz platformy streamingowe. Do rąk Czytelniczek i Czytelników oddajemy kolejny tom monograficzny, który wpisuje się w nurt badań z zakresu metal music studies. Tym razem jest on poświęcony językom, gatunkom i przestrzeniom artystycznym w kulturze muzyki metalowej. Tak zarysowane pole badawcze dało Autorkom i Autorom możliwość przyjrzenia się twórczości wybranych zespołów metalowych z różnych perspektyw, np. pod kątem stosowanych środków retorycznych czy metafor, terminów takich jak hybrydyzacja, polistylizm czy intermedialność, jak również przez pryzmat psychologii wpływu. Autorki i Autorzy tekstów zamieszczonych w tym numerze wykorzystywali różne strategie badawcze. Od takich, które sytuują się blisko analiz tekstualnych, poprzez studia przypadku dotyczące specyficznych form interakcji między muzyką a jej odbiorcami w różnych kontekstach społecznych, aż po strategie ściśle skoncentrowane na problematyce odbioru twórczości muzyków oraz konkretnych przekazów heavymetalowych. Mamy nadzieje, że artykuły zgromadzone w tej publikacji będą stanowić źródło inspiracji dla dalszych badań nad współczesną kulturą muzyczną i nad samym fenomenem muzyki metalowej, oraz że otworzą pole do pogłębionych studiów dotyczących złożonych związków muzyki, mediów, komunikacji artystycznej i współczesnej kultury. 

Streszczenie

Prezentowany tom kwartalnika wpisuje się tematycznie w obszar sukcesywnie rozwijanych w krajowej humanistyce studiów nad muzyką popularną. To kolejny numer czasopisma, w którym ze szczególną uwagą skupiono się na kulturze muzyki metalowej.
Warto wspomnieć, że na łamach „Studia de Cultura” były już omawiane m.in. aspekty historyczne i teoretyczno‑metodologiczne badań nad kulturą muzyki metalowej, szczególnie w optyce kulturoznawczej i literaturoznawczej (10.3/2018) oraz konteksty rytualne i medialne związane z działalnością wybranych zespołów oraz twórców metalowych (11.3/2019). Jeden z numerów o międzynarodowym charakterze skoncentrowany był z kolei na badaniach z zakresu metal music studies w krajach Europy Środkowo‑Wschodniej (14.3/2022).

Słowa kluczowe

Streszczenie

W artykule podjęto próbę prześledzenia retoryki wojennej, a więc skonwencjonalizowanego języka poetyckiego, jakim posługiwali się przede wszystkim twórcy poezji – od czasów starożytnych po współczesność. Utworzony z analizy owej wyobraźni mitycznej i jej europejskiej spuścizny zbiór najważniejszych strategii retorycznych posłużył za punkt wyjścia do interpretacji tak tekstów Metalliki z pięciu przełomowych albumów wydanych w latach 1983‒1991, jak i środków muzycznych budujących emocjonalną siłę tej muzyki.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Celem artykułu jest próba interpretacji songu Iron Maiden Senjutsu, który jest jednym z ważniejszych na płycie pod tym samym tytułem (2021). Tezą studium jest to, że persona tekstowo‑muzyczna, podmiot performatywny tekstu próbuje wyrazić doświadczenie ekstremalne, graniczne, liminalne, wynikające z przyjęcia statusu obrońcy wojennego zmuszonego do walki z najeźdźcą. Można powiedzieć, parafrazując tytuł książki Barbary Major (2013), iż Dickinson wyśpiewuje symboliczny habitus „Ateny w skórzanej kurtce – eksplozję afektu wściekłości muzyki metalowej”. Iron Maiden to grupa, w twórczości której uobecnia się owa metafora furii greckiej bogini wojny. Hipotezą do weryfikacji jest obecność tematu wojny w dorobku angielskiego zespołu, problemem badawczym
zaś – sposób, w jaki temat wojny został podjęty w tekstach utworów formacji Steve’a Harrisa.

Słowa kluczowe

Streszczenie

W XXI wieku muzyka metalowa jawi się jako fenomen w pełni globalny. Jednym z tego przejawów jest działalność ukraińskiego zespołu Jinjer, obecnie śmiało konkurującego z największymi gwiazdami sceny europejskiej i amerykańskiej. Przyczynił się do tego wieloraki, trudny do sklasyfikowania, ale zarazem uniwersalny styl muzyczny zespołu. Jinjer sięga bowiem po rozmaite środki i konwencje metalowe, przy czym nie zestawia ich kolażowo, raczej dąży do synergii. Poza tym w ostatnich latach w muzyce zespołu coraz wyraźniej dochodzą do głosu wątki związane ze społeczną izolacją, liryzm i odniesienia narodowe. Celem artykułu jest nakreślenie syndromu stylistycznego w kontekście subgatunków extrememetalowych.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Celem artykułu jest charakterystyka wybranych zagadnień związanych z turystycznymi podróżami fanów rocka i metalu do „przestrzeni śmierci”. W tekście, oprócz nakreślenia specyficznych obszarów rockowej tanatoturystyki, omówione zostały niektóre aspekty dotyczące komponentów medialnych nekrografii. Symboliczne elementy „pośmiertnej egzystencji” metalowego idola omówiono na przykładzie zmarłego w 2015 roku muzyka Iana „Lemmy’ego” Kilmistera. Opracowanie stanowi wstępne rozpoznanie złożonych zjawisk wpisujących się w problematykę tanatoantropologii kultury metalowej, ciągle niepogłębionej w rodzimych badaniach muzykoznawczych.

Słowa kluczowe

Streszczenie

This research paper is a presentation of the biblical language used in the songs of the soul metal band Hunter. It consists of six main elements: definitions of metal music, biblical language, and frequency research; an introduction to the band Hunter; a description of the conducted studies with the use of the frequency method and content analysis; and a conclusion. Academic references from sociology and linguistics are used, along with 93 Hunter songs and 15 interviews with the band’s leader. The article is accompanied by an introduction, bibliography, and summary.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Szkic dotyczy licznie występujących na albumach Thomasa Börje Forsberga (Bathory, Quorthon) introdukcji oraz outrodukcji umiejscowionych na początkach lub końcach albumów i pojedynczych utworów. Główną funkcją takiego zabiegu jest kreacja atmosfery, budowanie specyficznego nastroju. Introdukcje i outrodukcje odwołują się do wyobraźni odbiorcy, tworząc wraz z okładką albumu i tekstami swoistą ilustrację imaginacyjną, rodzaj pejzażu dźwiękowego, który nie daje się sprowadzić wyłącznie do skoncentrowanej na przebiegach melodycznych i rytmicznych percepcji słuchowej, lecz który tę percepcję ukierunkowuje, konkretyzuje, wyposaża ją w określone znaczenia poprzez wykorzystanie rozmaitych komponentów asocjacyjnych. Dokonuje się instrumentalizacja, funkcjonalizacja odgłosów zewnętrznych, a zarazem semantyzacja materii dźwiękowej: muzyka zostaje przyobleczona w dodatkowe treści. Introdukcje i outrodukcje determinują kompozycję albumów, pełniąc w nich funkcję klamry czy też ramy strukturalnej, która może być kojarzona (zwłaszcza na trzech pierwszych albumach Bathorego) z próbą naśladowania przebiegu ceremonii religijnej czy imitacją porządku rytualnego, z jego wyraźnie zaznaczającym się otwarciem i zamknięciem. Introdukcja ma więc za zadanie wprowadzić słuchacza w atmosferę określonej rzeczywistości (religijnej lub quasi‑religijnej, mitologicznej, społeczno‑politycznej), outrodukcja natomiast odpowiada za zwieńczenie tego doświadczenia. Na albumach Forsberga można wyróżnić kilka uogólnionych kręgów semantycznych, w jakie wpisują się introdukcje i outrodukcje. Każdorazowo mamy tutaj do czynienia z korelacją – łatwiej lub trudniej uchwytną, mniej lub bardziej bezpośrednią – tychże elementów struktury albumu/utworu z warstwą tekstową.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Początki polskiego heavy metalu sięgają przełomu lat 70. i 80. i są związane z powstaniem zespołu TSA. Nie był to jednak zwiastun dynamicznego rozwoju polskiej sceny metalowej, na wzór np. punkowej, tym bardziej że sam nurt nie był szeroko promowany i prezentowany w mediach. Sytuacji nie zmieniło poszerzenie sceny o zespoły Turbo i Kat, które razem z TSA uznano za czołówkę „polskiego metalu”. Działo się tak pomimo krytycznych często ocen ich artystycznej działalności, szczególnie na łamach dwóch ogólnomuzycznych periodyków PRL – „Magazynu Muzycznego” i „Non Stopu”. Teksty z tych czasopism są przedmiotem analizy w niniejszym artykule, co przybliża percepcję tego zjawiska w polskiej krytyce muzycznej.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Artykuł analizuje kulturowe, historyczne i literackie inspiracje oraz transpozycje w warstwie tekstowej i muzycznej utworów (stanowiących wyłącznie covery), w oprawie graficznej dwóch wersji płyty oraz w powstałych w teatralnej konwencji estetyki kiczu teledyskach promujących wydany w 2012 roku jubileuszowy album Les Fleurs du Mal grupy Therion. Ukazuje proces produkcji, efekt końcowy intermedialnej syntezy sztuk oraz recepcję publiczności z perspektywy dekady istnienia projektu.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Colin Marston to nowojorski multiinstrumentalista, producent muzyczny oraz założyciel studia Menegroth the Thousand Caves, znajdującego się w dzielnicy Queens. Jego dorobek dzieli się na dwie kategorie: muzyczną – tu można wymienić występy w takich zespołach jak m.in. Behold The Arctopus, Krallice, Gorguts, oraz producencką, w której wśród zespołów współpracujących z Martsonem można wskazać nazwy takie jak Liturgy, Scarcity czy Imperial Triumphant. Artykuł ma na celu przybliżenie dorobku producenckiego Colina Marstona i jego studia w kontekście amerykańskiej awangardy metalowej.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Niniejszy artykuł syntetycznie charakteryzuje podgatunek depressive suicidal black metal. W tekście próbowano ustalić, jaki psychologiczny wpływ ma ten rodzaj muzyki na jego słuchaczy i twórców. Wykazano, iż „przeciętny” fan muzyki heavymetalowej deklaruje jej pozytywny wpływ na swoje życie. Wszystkie zebrane informacje wskazują na to, że podczas gdy niektóre osoby twierdzą, iż czują się gorzej, słuchając muzyki z podgatunku depressive suicidal black metal, inni uważają, że dzięki niej czują się lepiej, na co mają wpływ indywidualne różnice pomiędzy nimi.