Numer 12/4 (2020)
Społeczna rola filmu
Redaktor: Agnieszka Ogonowska
Spis treści
Strony
Pobierz
Agnieszka Ogonowska
Słowo od Redaktor Tematycznej
3 – 3
PDF

INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Joanna Mytnik-Daniluk
A social dimension of the activities of selected contemporary animated film characters
DOI: 10.24917/20837275.12.4.1
4 – 14
PDF

Słowa kluczowe

animated film character |animated tale |social issues |education |film therapy

Streszczenie

Animated film characters represent various attitudes, points of view and issues, including social problems. Many of them are shown as carriers of socially approved character traits, who have an important mission or fight for the greater good. It must be emphasised that a film hero, as the key element of the film plot is the centre of attention for a viewer. The holistic reception, including all the values, norms and principles, proves to be an effective tool during educational and therapeutic work. Thanks to considerations into the social dimension of activities, based on the example of particular characters, it is possible to appreciate in animated films the significance of the issues which are still unnoticed and regarded as childish. The development of this topic is the result of the researcher’s own research into the social message of animated works.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet w Białymstoku

Małgorzata Bożek
Disease as a movie theme. Media and genological analysis
DOI: 10.24917/20837275.12.4.2
15 – 25
PDF

Słowa kluczowe

film |cinematography |analysis |verbal and non-verbal codes |dramatic structure

Streszczenie

The paper concentrates on a comparative interpretation of two films which are classified by their authors as melodramas. The first one is Michael Haneke’s Love and the second one is The Notebook by Nick Cassavetes. The films selected for this analysis represent two different attitudes to disease. Haneke creates a moving image of dying, which is associated not only with physical death, but also the death of human dignity. Cassavetes focuses on a story before the disease of the main heroine, while her affliction is treated as a complement to the happy life, rather than a leading motif. The purpose of the paper is to compare the films from different perspectives: media and genological, as well as to answer the question why directors from various cultures perceive the topic of disease as a film theme in such distinct ways.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Rzeszowski

Aleksandra Mirek-Rogowska
Teatr Telewizji jako medium edukacyjne – rola historiograficzna i popularyzatorska na przykładzie wybranych spektakli
DOI: 10.24917/20837275.12.4.3
26 – 38
PDF

Słowa kluczowe

medium |popularyzacja |edukacja |Teatr Telewizji |historia

Streszczenie

Teatr Telewizji jest gatunkiem kształtującym się na pograniczu teatru, filmu i telewizji. Szczególnym jego rodzajem są utwory należące do tak zwanej sztuki faktu, której celem jest rekonstruowanie wydarzeń zgodnie z faktami i realiami. Niniejsza praca, oparta na analizie wybranych spektakli historycznych polskiego Teatru Telewizji, jest próbą ukazania go jako medium odgrywającego ważną rolę edukacyjną oraz w popularyzowaniu historii Polski XX wieku. Równocześnie jest zaproszeniem do bardziej szczegółowych i interdyscyplinarnych badań nad telewizyjnym teatrem.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Anna Teler
Ocena potencjału krótkich form filmowych (music video) i twórczości niezależnej w kontekście kształtowania świadomości społecznej
DOI: 10.24917/20837275.12.4.4
39 – 55
PDF

Słowa kluczowe

music video |krótkie formy filmowe |zmiana społeczna |zaangażowanie społeczne |odpowiedzialność społeczna |przestrzeń audio-wizualna

Streszczenie

Publikacja jest poszukiwaniem nowych możliwości i narzędzi kształtowania świadomości społecznej. Wrażliwość estetyczna w krótkich formach filmowych, zaangażowanie twórców i umożliwianie działania odbiorcy wysoce sprzyjają kształtowaniu świadomości społecznej. Cztery filmy Sila van der Woerda i Jorika Dozy’ego: dwa główne (music video) i dwa dodatkowe (the story of…), stały się obszarem poszukiwań odpowiedzi na pytanie badawcze: Jaki jest potencjał krótkich form filmowych w kontekście kształtowania świadomości społecznej?. Zastosowana analiza zawartości przekazu oraz badania ilościowe umożliwiły uznanie potencjału krótkich form filmowych za wysoki.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Małgorzata Dudek
Problematyka zdrowia psychicznego ujęta w filmowym przekazie medialnym na przykładzie „Przerwanej lekcji muzyki” Jamesa Mangolda
DOI: 10.24917/20837275.12.4.5
56 – 69
PDF

Słowa kluczowe

stereotypy |zaburzenia psychiczne |media |komunikowanie |film

Streszczenie

Film jest medium mocno trafiającym do odbiorców. Poza funkcją rozrywkową ma wpływ na kształtowanie postaw. Jest on jednak wytworem artystycznym i rządzi się swoimi prawami. Ważny jest umiar w przedstawianiu pewnych treści, tak by nie odbiegały one od rzeczywistości i nie były krzywdzące dla określonych osób. Artykuł pochyla się nad utworem audiowizualnym w reżyserii Jamesa Mangolda Przerwana lekcja muzyki. Znany jest on szerokiemu gronu widzów, dlatego warto zastanowić się nad przekazywanymi przez niego treściami. Artykuł prezentuje wyniki analizy przeprowadzonej przez autorkę na podstawie dostępnej literatury.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Dorota Dąbrowska
Filmowe przedstawienia otyłości – od krytyki do emancypacji
DOI: 10.24917/20837275.12.4.6
70 – 82
PDF

Słowa kluczowe

film dokumentalny |film fabularny |otyłość |społeczne zaangażowanie

Streszczenie

Artykuł skoncentrowany jest na sposobach kształtowania społecznej świadomości dotyczącej problematyki otyłości przez media filmowe. Autorka podejmuje próbę refleksji nad zróżnicowanymi możliwościami oddziaływania w obrębie dwóch konwencji narracyjnych – fabularnej i dokumentalnej. Cel tekstu stanowi pokazanie zróżnicowanych sposobów ukazywania otyłości w filmie. Zawarta w szkicu panorama kładzie nacisk na następujące perspektywy: otyłość jako wyraz braku umiejętności zatroszczenia się o własne zdrowie, otyłość jako narzędzie społecznej stygmatyzacji, otyłość jako czynnik determinujący doświadczenie społeczne. Przedmiotem przeprowadzonej analizy są trzy filmy: Super Size Me Morgana Spurlocka, Grubasy Daniela Sancheza Arévalo i Raj: nadzieja Ulricha Seidla.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Małgorzata Laskowska
From medium to meaning. O propagandowych środkach wyrazu w filmie „Triumf woli” Leni Riefenstahl
DOI: 10.24917/20837275.12.4.7
83 – 93
PDF

Słowa kluczowe

perswazja |propaganda |from medium to meaning |Stewart M. Hoover |komunikacja audiowizualna |Leni Riefenstahl |Triumf woli

Streszczenie

Podstawowym celem niniejszego artykułu jest określenie najczęściej używanych propagandowych środków wyrazu w filmie Triumf woli Leni Riefenstahl. Tak sformułowany cel badawczy można przedstawić w postaci następujących pytań: Jakie propagandowe środki wyrazu zostały zastosowane w filmie? Za pomocą jakiej symboliki przygotowano przekaz propagandowy w filmie Leni Riefenstahl? Odpowiedzi na te pytania zostały zinterpretowane w kontekście teorii Stewarta M. Hoovera from medium to meaning. Autor zwrócił w niej uwagę na istotne pytanie: Na ile media przekazują znaczenie? Na ile nadają zjawisku znaczenie? Analogicznie do tego można zadać pytanie – w odniesieniu do filmu Riefenstahl: Na ile jej film mógł nadać znaczenie nazistowskiej propagandzie? Jaką rolę kino odgrywało w polityce Adolfa Hitlera w popularyzacji znaczenia jego poglądów? Artykuł ma charakter przeglądowy. Pośrednim jego celem jest zwrócenie uwagi na przekaz znaczenia w komunikacji audiowizualnej.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Iwona Grodź
Sztuka i socjologia na przykładzie filmów Małgorzaty Szumowskiej
DOI: 10.24917/20837275.12.4.8
94 – 112
PDF

Słowa kluczowe

film i socjologia |terapia |empowerment |twórczość Małgorzaty Szumowskiej |Małgorzata Szumowska

Streszczenie

Celem tekstu jest wskazanie związków filmu z socjologią na przykładzie filmów Małgorzaty Szumowskiej. Innym ważnym kontekstem jest połączenie podejścia empowerment (umocnienie) – jego zastosowania w pracy społecznej w kontekście terapii sztuką – z rozwiązywaniem problemów społecznych i podnoszeniem jakości życia beneficjentów tej pomocy. Zainicjowane rozważania mają wskazać użyteczność filmoterapii, zwłaszcza dla praktyki społecznej i edukacyjnej. Metodologia to badania porównawcze i zdobycze pedagogiki emancypacyjnej.


INFORMACJE O AUTORZE

Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze, Warszawa

Katarzyna Kopecka-Piech
Methodological Aspects of Research on Mediatization and Demediatization of Everyday Life. Current State and Key Challenges
DOI: 10.24917/20837275.12.4.9
113 – 121
PDF

Słowa kluczowe

mediatization |demediatization |methodology of media studies |everyday life

Streszczenie

The purpose of the paper is to present the main methodological paradigms and problems in research into mediatization of everyday life, as well as determining the methodological niche concerning the studies on demediatization, especially of this sphere of life. The paper begins with defining mediatization and presenting the main research paradigms. The following part concentrates on locating the discussed issues in the sphere of studies on mediatization of everyday life. The next part focuses on demedatization as a real phenomenon and an under-researched field. The final section of the paper contains the analysis of the main challenges related to the discussed studies on everyday life.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Roksana Maria Zdunek
Instagram jako przestrzeń komunikacyjna dla twórców filmowych i młodych widzów: analiza porównawcza profili najpopularniejszych płatnych serwisów VOD w Polsce
DOI: 10.24917/20837275.12.4.10
122 – 136
PDF

Słowa kluczowe

media społecznościowe |Instagram |użytkownicy nowych mediów |serwisy VOD |cyfrowi tubylcy

Streszczenie

Płatne serwisy VOD dzięki mediom społecznościowym wykraczają z przekazem poza ramy tychże serwisów i trafiają do szerszego grona odbiorców, zwiększając zasięg swojego oddziaływania. Portal społecznościowy Instagram jest narzędziem, które pozwala właścicielom serwisów VOD na utrzymanie stałych interakcji między innymi z młodymi widzami, którzy są głównymi użytkownikami tego medium. Artykuł przedstawia wyniki analizy porównawczej, dokonanej z wykorzystaniem metod badawczych takich jak netnografia oraz analiza zawartości mediów, postów opublikowanych w październiku 2019 roku na profilach powiązanych z najpopularniejszymi płatnymi serwisami VOD w Polsce: Netflix, HBO, Ipla i Player.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Kamila Rączy
Fenomen współczesnych produkcji serialowych w komunikowaniu wartości
DOI: 10.24917/20837275.12.4.11
137 – 150
PDF

Słowa kluczowe

seriale |produkcje serialowe |fenomen seriali |przekaz serialowy |komunikowanie wartości

Streszczenie

Współczesne produkcje serialowe to nowoczesne formaty telewizyjne, ulegające transformacji w obrębie budowy, ale także w przestrzeni przekazywanych treści. Seriale komunikują pewne kategorii wartości, między innymi takie jak: wartości informacyjno-edukacyjne, wartości etyczno-moralne, wartości wychowawczo-psychologiczne czy wartości kulturowo-obyczajowe. Praca została oparta na analizie fenomenu współczesnych formatów serialowych w kontekście ich przekazu wartości. Analizie poddano współczesne seriale zagraniczne. Ponadto stanowi próbę potwierdzenia tezy o komunikowaniu pewnych kategorii wartości.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Nikola Olszak,
Tobiasz Dunin
Co przyniesie jutro? Potencjalne zastosowanie technologii w działaniach terapeutycznych na przykładzie filmów science fiction
DOI: 10.24917/20837275.12.4.12
151 – 159
PDF

Słowa kluczowe

kino |technologia |terapia |przyszłość |science fiction

Streszczenie

W pracy omawiamy różne wizje technologii jako środka pomocowego w przypadkach kryzysu na przykładzie wybranych filmów fantastycznonaukowych. Kryzys w życiu człowieka występuje, gdy zasoby psychiczne, jakimi dysponuje, nie wystarczają mu na poradzenie sobie z daną sytuacją i musi on sięgnąć po inne dostępne rozwiązania. Jednym z takich środków zaradczych coraz częściej staje się technologia – od roku 1966, w którym powstała ELIZA, pierwszy program mający spełniać funkcję terapeuty, aż do czasów dzisiejszych, w których aplikacje na smartfony pomagają w pracy z dziećmi z autyzmem, a technologia VR pozwala żołnierzom na przepracowanie swoich traum w bezpiecznych warunkach. Z wielką ciekawością obserwujemy rozwój technologii i w przyszłości oczekujemy większych możliwości jej zastosowania w terapii. Niestety na razie musimy się zadowolić filmami science fiction.


INFORMACJE O AUTORACH


Nikola Olszak
Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu


Tobiasz Dunin
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie

Marta Kasprzak
Polska szkoła – filmowa? Recenzja książki „Trudna obecność. Film w edukacji polonistycznej a interpretacja” Marii Szoski
DOI: 10.24917/20837275.12.4
160 – 165
PDF

INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Łódzki

Karolina Karbownik,
Anna Svetlova
Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji naukowej Modern Heavy Metal Music, 24–25.06.2020, Helsinki, Finlandia
DOI: 10.24917/20837275.12.4
166 – 169
PDF

INFORMACJE O AUTORACH


Karolina Karbownik
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie


Anna Svetlova
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis
Instytut Filologii Polskiej
ISSN 2083-7275
Studia de Cultura
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej
e-ISSN 2391-4432