Słowa kluczowe

country-of-origin effect |concept categorization

Streszczenie

This paper aims to provide definitions for country of origin (COO) and country-of-origin effect (COE). The paper also analyzes how abstraction, discrimination, and generalization can clarify the country-of-origin phenomenon and its effects. As a result of the analysis, these processes may be considered elements that directly or indirectly explain the COO and COE phenomena.

Słowa kluczowe

feminizm |komiks |Kultura głuchoniemych |język migowy |zin

Streszczenie

Bycie innym niż norma społeczna określane jest bardzo trudnym doświadczeniem, implikującym często odrzucenie poza nawias „zdrowego, normalnego” społeczeństwa. Bardzo często w pojęcie inności wkracza stereotypowe rozumienie i dzielenie ze względu na płeć. Stanowi to jeden ze sposobów kategoryzowania członków społeczeństwa. Zdaniem T. Kasprzaka w badaniach nie sposób pominąć kwestii cielesności oraz przemocy wobec kobiet z niepełnosprawnością. W konsekwencji częściej doświadczają one przemocy, która jest niewidoczna ze względu na społeczne przeświadczenie o ich bezpłciowości, bezwstydności i niekompetencji w zakresie macierzyństwa. Mimo wielu pozytywnych zmian dotyczących sytuacji osób z niepełnosprawnością kobiety w dalszym ciągu mierzą się z dodatkowymi problemami. Brak możliwości sprostania zbyt wygórowanym standardom sprawia, że oprócz dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność mierzą się one z ostracyzmem z powodu braku szans na uznanie ich pełnoprawnej kobiecości...

Słowa kluczowe

muzeum |Chińska Republika Ludowa |dziedzictwo komunistyczne |edukacja patriotyczna

Streszczenie

Praca naukowa finansowana ze środków budżetowych na naukę w latach 2020–2024 jako projekt badawczy w ramach programu „Diamentowy Grant” nr 0041/DIA/2020/49.

Położona w południowej części Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL) prowincja Guangdong wyróżnia się bogactwem lokalnej kultury Lingnan, charakterystyczną architekturą i sztuką, a także własnym dialektem. Jest ona od wielu lat najbogatszą chińską prowincją i miejscem dynamicznego rozwoju gospodarczego w ramach specjalnej strefy gospodarczej Kantonu, Hongkongu i Makau, tzw. Greater Bay Area. Guangdong jest ojczyzną jednych z największych chińskich reformatorów, takich jak pierwszy prezydent Republiki Chińskiej Sun Yat-sen czy filozof znany ze „stu dni reform” w XIX wieku Kang Youwei. Guangdong stanowił serce ruchu rewolucji republikańskiej w latach 1911–1912; był także polem rozwoju młodej KPCh inicjującej aktywizację polityczną chłopów.

Słowa kluczowe

wspólnota |retoryka |renesans |inwencja |Andrzej Frycz Modrzewski

Streszczenie

Gdybyśmy chcieli przetłumaczyć na język łaciński słowo „wspólnota”, użylibyśmy najpewniej communitas. Pojęcie to oznaczać może również, w zależności od kontekstu, „współuczestnictwo”, „więź społeczną” czy – co będzie mnie interesowało tutaj najmocniej – „społeczeństwo”, również to skupione wokół instytucji państwa. Andrzej Frycz Modrzewski jest prawdopodobnie, obok Stanisława Orzechowskiego, najbardziej znanym polskim pisarzem politycznym doby renesansu. W swoich traktatach starał się przekonać rządzących do przeprowadzenia reform, których celem była naprawa ówczesnej (pierwsze wydanie De republica emendanda miało miejsce w 1551 roku) Rzeczypospolitej, zmagającej się z wieloma problemami nie tylko zewnętrznymi (chociażby napięte relacje z Rosją, będące wynikiem niedawno zakończonej wojny 1534–1537, które będą skutkować wybuchem kolejnej wojny o Inflanty w 1558), ale i wewnętrznymi (słabość polityczna państwa, moralne zepsucie społeczeństwa etc.)...

Słowa kluczowe

samotność |Antonina Machczyńska |Adam Jerzy Czartoryski |pamiętniki |wspomnienia |śmierć bliskich

Streszczenie

Zadaniem badawczym, podjętym w artykule, będzie przeanalizowanie aspektu samotności w wybranych rękopisach Antoniny Machczyńskiej pod kątem współczesnych teorii dotyczących tego zjawiska. Jako punkt wyjścia postawione będą dwa podstawowe pytania: czy i w jakich okolicznościach Antonina Machczyńska odczuwała samotność. Wybrane przeze mnie wątki osamotnienia czy poczucia samotności odnoszą się w przypadku autorki do sytuacji, w których traci ona bliskie osoby: najpierw zmarłego w 1861 roku znanego polityka i założyciela politycznego obozu konserwatywno-liberalnego Hôtel Lambert – Adama Jerzego Czartoryskiego (bliższą więź nawiązała z nim w latach 1860–1861 podczas swego pobytu w Paryżu), następnie zmarłego w roku 1911 brata Konrada Machczyńskiego oraz siostrę Józefę Cybulską, zmarłą w 1913 roku...

Słowa kluczowe

Eliza Orzeszkowa |poddaństwo |niewolnictwo |dyskurs narodowocentryczny |naród |historia ludowa Polski

Streszczenie

Gdy narrator Nad Niemnem relacjonuje przedpowstaniowy los rodziny Korczyńskich, wiele uwagi poświęca decyzji Stanisława, wychowanka Akademii Wileńskiej, by zadbać o zawodową edukację synów. „Po co? dlaczego? Nie mieliż oni odziedziczyć po nim znacznego obszaru pięknej i żyznej ziemi, na którym żyć i panować będą sobie mogli, jak panowali i żyli przodkowie? Nie byliż szlachcicami, obywatelskimi synami?”...

Słowa kluczowe

przyroda |Władysław Reymont |femme fatale |Chłopi |Jagna

Streszczenie

Dyskusje nad postacią Jagny z Chłopów Władysława Reymonta powróciły przy okazji premiery filmowej adaptacji Chłopów w reżyserii DK i Hugh Welchmanów. Piękna chłopka jest tam jeszcze wyraźniej niż w powieści główną postacią. Wśród mieszanych opinii na temat filmu wielokrotnie powraca krytyka ograniczenia scenariusza do wątków bezpośrednio jej dotyczących i sposobu przedstawienia bohaterki z różnych perspektyw światopoglądowych...

Słowa kluczowe

emigracja |feminizm |korespondencja |Paryż |Maria Loevy |Gabriela Zapolska |międzynarodowe organizacje feministyczne |badania biograficzne |Maria Szeliga

Streszczenie

Na charyzmatyczną sylwetkę Gabrieli Zapolskiej rzucono jak dotąd stosunkowo mocny snop światła. W dużym stopniu środowisko literackie zawdzięcza ten fakt monografii przygotowanej przez Jadwigę Czachowską, a w rezultacie prowadzonych nad jej życiorysem badań poznano m.in. przebieg niefortunnej przygody Zapolskiej z francuską sceną teatralną. Tym sposobem we współczesnej recepcji autorka Moralności pani Dulskiej postrzegana jest jako jednostka na wielu polach nieokiełznana, ale też niebywale ambitna...

Słowa kluczowe

atelier |pamiętniki |Marie Bashkirtseff |Anna Bilińska |malarki |Académie Julian |społeczność artystek |emigracja akademicka kobiet

Streszczenie

Na przełomie XIX i XX wieku powstały liczne teksty, które znacząco wzbogaciły korpus literatury dokumentu osobistego kobiet, co miało związek z postępującymi procesami emancypacyjnymi. Wśród licznych autobiografii, wspomnień, pamiętników czy zbiorów korespondencji szczególnie wyróżnia się Dziennik Marii Baszkircew, którego prekursorski charakter objawia się na wielu płaszczyznach. Opus magnum przedwcześnie zmarłej malarki było określane przez dwudziestowieczną diarystkę – Annę Kowalską – jako „powieść pisana w formie dziennika” czy też „powieść o pragnieniu, o pożądaniu sławy”...

Słowa kluczowe

sztuka |Tadeusz Kantor |krytyka artystyczna |Mieczysław Porębski |Jerzy Nowosielski

Streszczenie

Mieczysława Porębskiego (1921–2012) – wybitnego polskiego historyka i krytyka sztuki, a także kuratora wielu wystaw w Polsce i za granicą – zwykło określać się mianem krytyka towarzyszącego, krytyka-poety lub nawet krytyka-artysty. Wpływ na to miała jego szczególna postawa w tym zakresie, a więc wieloletnie towarzyszenie twórcom w ich pracy oraz obejmowanie zainteresowaniem głównie przedstawicieli swojego pokolenia, co wynikało z przekonania o łączącej ich wspólnocie doświadczeń i podobnym postrzeganiu świata. W ten sposób badacz mógł dobrze rozumieć twórcę i trafnie (współ)odczuwać jego emocje...

Słowa kluczowe

Olga Tokarczuk |kultura ludowa |alienacja |wygnanie |Andrzej Stasiuk |Wiesław Myśliwski |Inny |wykorzenienie |chłopstwo |wydziedziczenie |peryferyjność

Streszczenie

Związane z zanikiem lokalnych wspólnot i rodzimych mateczników kryzysy tożsamościowe sprawiają, iż osamotnienie i nomadyzm stają się domeną nowych czasów. Trafnie podsumowuje to Zygmunt Bauman, dowodząc, że „[p]onowoczesność (albo «płynna» faza nowoczesności) to epoka wykorzeniania bez zakorzeniania”. Chaos nietrwałej rzeczywistości rozbija lite struktury kulturowych zbiorowości, a labilna rzeczywistość w miejsce dawnych wzorców wytwarza rozmytą tożsamość, podlegającą prawom dystrybucji i pociągającą za sobą kryzys habitusu. W odniesieniu do polskiej kultury końca wieku ofiarą anihilacji i (post)kolonizacji pada szeroko pojęta wieś i wytworzona w jej przestrzeni kultura chłopska, która przegrywa walkę z hegemonem nowych czasów i przestaje być niezależna od zjawisk definiujących ruch wielkich mas kultury globalnej...

Słowa kluczowe

Michel Houellebecq |Fryderyk Nietzsche |wieczny powrót

Streszczenie

Możliwość wyspy Michela Houellebecqa jest powieścią, która dzięki swojej bogatej tematyce odsłania wątki budzące zainteresowanie zarówno historyków literatury, jak i filozofów. Badacze koncentrujący się na twórczości francuskiego autora w dużej mierze wskazują na socjologiczno-polityczny wydźwięk jego utworów (najczęściej mowa o szokujących i skandalizujących poglądach powieściopisarza), poruszają problematykę historiozoficzną i futurologiczną, a zarazem pomijają niezwykle istotne – jak się wydaje – wątki filozoficzne, wyraźnie dominujące nad pozostałymi, co dostrzec można w przypadku Możliwości wyspy. Analiza powieści Houellebecqa ujawnia zainteresowanie autora filozofią Fryderyka Nietzschego...

Słowa kluczowe

reportaż |mentalność |Ziemie Zachodnie i Północne |prowincja |antropologia

Streszczenie

Polski reportaż literacki dotyczący historii i dziedzictwa kulturowego Ziem Zachodnich i Północnych znajduje w ostatnich latach wielu czytelników. Jedną z cech wyróżniających omawianą twórczość jest dążenie do uchwycenia wieloaspektowego obrazu doświadczeń mieszkańców tego obszaru. Zagadnieniem szczególnie istotnym staje się w tym wypadku reporterski wysiłek w dążeniu do rzetelnego przedstawienia panujących na pograniczu stosunków społecznych. Powojenne migracje i przesiedlenia sprawiły bowiem, że w przestrzeni wskazanego obszaru pojawiło się wielu niezwiązanych z nim wcześniej mieszkańców. W nowym miejscu zetknęli się oni z nowoczesną wówczas infrastrukturą oraz liczną rdzenną ludnością. W sytuacji tej zaistnienie kulturowych i mentalnościowych różnic, a co za tym idzie – społecznych napięć, okazało się nieuniknione. W szczególnie trudnej sytuacji znalazła się po 1945 roku ludność niemiecka. Wrogość wobec niej potęgowała bowiem świeżość traumatycznych doświadczeń wojennych wśród Polaków...