Słowa kluczowe

oświecenie |powieść |Ignacy Krasicki |inność |Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki |Inny |Nipu |dziki |utopia

Streszczenie

Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki to utwór, który został już gruntownie przebadany na różnorodnych płaszczyznach. Szczegółowo przedstawiono jego związki z powieściopisarstwem rodzącym się w osiemnastowiecznej Europie w opozycji do tak zwanego obecnie romansu; wielokrotnie rekonstruowano wyrażone w nim poglądy na wychowanie młodzieży (i dorosłych), cudzoziemczyznę, sądownictwo czy ówczesną filozofię; a nawet obliczono, że szczupłe objętościowo dzieło zawiera aż 131 sentencji i 37 zdań stanowiących konstrukcje pokrewne – przykłady można by mnożyć...

Słowa kluczowe

romantyzm |czas |historia |Juliusz Słowacki |Cyprian Norwid |pamięć kulturowa |Józef Ignacy Kraszewski |romantyczne dzieje bajeczne |Deotyma |Stara baśń |Polska w pieśni |Lilla Weneda |Król-Duch |Wanda |Krakus

Streszczenie

Literackim ingerencjom w pradzieje Słowiańszczyzny towarzyszyły w okresie romantyzmu szczególne wyobrażenia na temat czasu. Romantycy – jak wiadomo – włączyli przeszłość spod znaku dziejów bajecznych – legendy, mity, podania, baśnie czy szczątki kronik – w namysł nad wzajemnym powiązaniem tego, co było, jest i będzie kiedyś. Z tych powiązań wysnuwali niekiedy wnioski dotyczące całości dziejów, a więc i przyszłości...

Słowa kluczowe

organizacja |Galicja |gminy |monarchia habsburska |zadania

Streszczenie

W poszczególnych epokach idea samorządności była bardzo różnorodnie rozumiana. Od zawsze człowiekowi o wiele bliższe są rzeczy lokalne, na które ma realny wpływ i których skutki może łatwo dostrzec w stosunkowo krótkim czasie. Za jeden z bardziej interesujących dyskursów swojskości można uznać problematykę samorządu, także w aspekcie historyczno–prawnym. Celem niniejszego artykułu jest przeanalizowanie przyjętych podówczas rozwiązań dotyczących sposobu funkcjonowania gmin na podstawie zarówno ustawy ogólnopaństwowej, jak i ustawy krajowej wraz z ich kluczowymi postanowieniami...

Słowa kluczowe

tożsamość |zwrot ludowy |chłopskość |ucieczka |awans |wykorzenienie

Streszczenie

Już od kilkudziesięciu lat na światowym polu badań literaturoznawczych zaobserwować możemy intensywny wzrost zainteresowania postprądami. W ich krąg włączamy także postkolonialny zwrot, trwający od lat 70. XX wieku. Jedną z kategorii kulturowego postrzegania podmiotowości, wyodrębnioną dzięki rozwojowi postkolonialnego krytycyzmu, jest kategoria Innego. Szeroko komentowana, doczekała się kilkunastu sztandarowych koncepcji. W niniejszym artykule chciałbym wskazać na jej prymarną rolę w stosunkowo nowym nurcie badań polskiej humanistyki...

Słowa kluczowe

choroba Alzheimera |centrum |peryferie |infirmerium |Barbara Woźniak

Streszczenie

Doświadczenie opieki nad krewnym zmagającym się z chorobą Alzheimera jest szczególne, ponieważ drastycznie zmienia sytuację życiową. Jak zaznacza literaturoznawczyni Beata Morzyńska-Wrzosek, dotyka bowiem najczęściej osób, które nie są profesjonalnie przygotowane do tego zadania. Wiąże się to z tym, że ogólna kondycja psychofizyczna oraz poziom jakości życia diametralnie się pogarszają, reorganizując dotychczasowy rytm życia, wymuszając niejednokrotnie konieczność ograniczenia pracy zawodowej i relacji towarzyskich...

Słowa kluczowe

tożsamość |brzydota |abiekt |freak |karnawał

Streszczenie

Maszkaron Patrycji Pustkowiak zetknął się po swojej premierze zarówno z pozytywnymi, jak i negatywnymi opiniami. Wojciech Szot w recenzji dotyczącej powieści podkreśla, że „Patrycja Pustkowiak napisała książkę tak samo mądrą, śmieszną i błyskotliwą, jak przegadaną, słowotoczną i pozbawioną wciągającej fabuły. Żywię do niej trochę ciepłych uczuć, bo zgadzam się w wielu miejscach ideologicznie z Autorką, ale jako literatura nie jest to najbardziej udana próba”...

Słowa kluczowe

globalization |nativism |social status |Chinua Achebe |A Man of the People |familiarity and otherness

Streszczenie

Nativism as a writing strategy and as a mode of politics has been the subject of constant debate since decolonization. Several questions have been raised: about the politics of language and about the productivity of nativism in the means of culture and the organisation of social life. In the context of literature, nativists search for sources and artefacts of indigenous culture from the past (more or less romanticised), cultivate traditional forms that should be reincorporated into contemporary literary practise and postulate a radical turn towards the mother tongues. These three aspects of nativism have been labelled by Adélékè Adéẹ̀kọ́ as thematic/classical, structuralist/speculative and linguistic/artifactual nativism. The problem of nativism is thus dedicated to the relationship between the local and the global and considers it crucial to examine its consequences: acculturation, political radicalism, problems with identity and the memory of the past...

Słowa kluczowe

Kraków |antropologia psychiatrii |Kobierzyn |szpital psychiatryczny |miasto ogród |Józef Babiński |Szpital Kliniczny im. dr Józefa Babińskiego |semiotyka kultury |metafory choroby

Słowa kluczowe

Rosja |ideologia |dyskurs inności |nacjonalizm cywilizacyjny |Ukraina

Streszczenie

Ideologia ma bezpośredni wpływ na kształtowanie się obrazów Innego w świadomości społecznej, co nadaje dyskursowi inności charakter normatywny. Z reguły zideologizowane klisze powodują wzmocnienie dychotomii my – oni, swój – obcy, wróg – przyjaciel itp. Problem ten został szeroko rozwinięty w historiografii z perspektywy różnych podejść oraz dyscyplin. W ramach tych badań rozpatrywany jest szeroki zakres tematów, takich jak problemy definiowania kategorii Innego, kształtowanie obrazów wroga, zróżnicowanie społeczne itp...