Słowa kluczowe

Bruno Schulz |Europa Środkowa |Austro-Węgry |modernizm |nowoczesność krytyczna

Streszczenie

W artykule staram się wyeksponować i zanalizować wybrane wątki, zabiegi oraz motywy w twórczości Brunona Schulza, które można wpisać w ramy projektu „środkowoeuropejskości” w literaturze. Interesują mnie trzy kręgi problemowe: kwestia formalno-tematycznego dziedzictwa Galicji i Monarchii Austro-Węgierskiej (oraz austro-węgierskiego modernizmu) w tekstach Schulza, stosunek autora do czasu i historii
(specyfika jego twórczości w warunkach środkowoeuropejskich oraz wynikające z nich powiązania z antyheglizmem), a także Schulzowskie pojmowanie mitu jako czynnika zarówno dowartościowanego, jak i poddawanego dekonstrukcji. Proponuję również, za ustaleniami Michała Pawła Markowskiego, by uznać Schulza za przedstawiciela środkowoeuropejskiej „krytycznej nowoczesności”.

Słowa kluczowe

edukacja staropolska |podróże zagraniczne |Jakub Górski |Uniwersytet Krakowski |reforma

Streszczenie

Przewrót umysłowy wywołany wpływem odrodzenia i towarzyszącego mu humanizmu przyniósł doniosłą zmianę w sposobie postrzegania świata oraz życia, powodując przewartościowanie dotychczasowych ideałów kulturalnych, a także wzrastający dynamizm intelektualny. Naukę zaczęto traktować jako dyscyplinę służącą celom utylitarnym i poznawczym, pragnąc za jej przyczyną ukształtować człowieka odznaczającego
się indywidualizmem, szerokimi horyzontami intelektualnymi oraz wysokimi kwalifikacjami moralnymi.

Okres staropolski charakteryzował się wzrostem zainteresowań kwestiami edukacyjnymi. Funkcjonująca wtedy droga wychowawcza koncentrowała się wokół określonych wartości, służących przede wszystkim dobru ojczyzny, obejmując edukację szkolną oraz wychowanie publiczne. Instytucją zapewniającą w tym okresie gruntowne wykształcenie był uniwersytet. Podstawą nauczania akademickiego stały się przedmioty
dające scholarom doskonały ogląd świata oraz rzetelną wiedzę wykorzystywaną w późniejszej karierze. Jednocześnie, zgodnie z panującymi hasłami humanistycznymi, powracano do źródeł, kładąc nacisk na naukę języków klasycznych. Pamiętano również o przekazaniu wzorców zachowania właściwych człowiekowi pobożnemu, kierującemu się zasadami etyki i honoru. Uzupełnieniem wykształcenia uzyskanego na rodzimym gruncie były formy pozaszkolne, do których zaliczały się podróże edukacyjne do zagranicznych wszechnic. W okresie staropolskim, ze względu na powszechne zainteresowanie społeczeństwa sprawami pedagogicznymi, wojaże naukowe stały się cechą charakterystyczną epoki.

Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie życia i działalności naukowo-dydaktycznej Jakuba Górskiego, znakomitego humanisty, uczonego, reformatora oraz ośmiokrotnego rektora Akademii Krakowskiej, a także określenie roli peregrynacji edukacyjnych jako istotnego elementu staropolskiego kanonu kształcenia.

Słowa kluczowe

feminizm |lingwistyka |komunikacja |illokucja |uprzedmiotowienie |malestream |dekompozycja |instrumentalizacja

Streszczenie

Artykuł dotyczy współczesnych sporów toczonych w ramach analitycznej wersji feminizmu. Jego celem jest przedstawienie idei krytykującej postulat semantycznej dekonstrukcji języka. Zwolennicy analitycznej wersji feminizmu uznają, że język nie wymaga semantycznej przebudowy w celu propagowania idei wyzwolenia kobiet, i negują jego wpływ na praktykę społeczną. Artykuł zawiera analizę i porównanie stanowisk dotyczących społecznej funkcji języka w powiązaniu z feministycznymi ideami, przede wszystkim poglądami Jennifer Hornsby i Marthy Nussbaum.

Słowa kluczowe

dwudziestolecie międzywojenne |homoseksualizm |młodzież |odmienność

Streszczenie

Artykuł koncentruje się na wizerunku nieheteronormatywnego bohatera w powieści Nad czarną wodą Haliny Górskiej. Autorka opracowania wychodzi od przekroju prac związanych z queer studies, by następnie poddać analizie reprezentacje osób LGBT w polskiej epice dla młodzieży po 1989 roku. Zwraca przy tym szczególną uwagę na miejsca niedopowiedzeń, przemilczeń i braków w tego rodzaju twórczości. Następnie
autorka przedstawia dzieje recepcji twórczości Górskiej od dwudziestolecia międzywojennego do czasów najnowszych i proponuje nowe drogi interpretacji przy użyciu narzędzi dostępnych dzięki queer studies. Omawiając jednego z bohaterów utworu, autorka nie tylko zwraca uwagę na różnice w przedstawianiu osoby nieheteronormatywnej w powieści z 1931 roku i w tekstach współczesnych, lecz również stawia w nowym świetle możliwe drogi interpretacji i recepcji twórczości Górskiej.

Słowa kluczowe

English borrowings |spoken language |vlogs |Polish |Italian

Streszczenie

The present paper proposes an analysis of exclamations, primarily obscene words, identified in the spoken Italian and Polish of selected gaming videos on the video hosting website YouTube. The author contrasts the exclamations collected in his previous study with new material of the same nature in Italian. The analysis reveals considerable differences in the type of exclamations employed by the Italian and the Polish vloggers. In the Polish material there are a great number of borrowed English obscene words, whereas practically no such items are found in the Italian material. The author speculates about the possible reasons as to why such a discrepancy occurs.

Słowa kluczowe

serial |wzory kobiecości |Rosja |medialny obraz świata

Streszczenie

W artykule podjęty zostaje temat postrzegania i definiowania kobiecości w Rosji za pomocą produkcji telewizyjnych. Przedmiotem badań jest kobieta w serialu telewizyjnym oraz perswazyjna rola mediów w tworzeniu nowej rzeczywistości. Narzędziem badawczym jest materiał filmowy – serial (traktowany jako tekst kultury), stanowiący tło wydarzeń oraz wskazujący na kontekst kulturowy artykułu, czyli współczesną Moskwę, której specyfika determinuje role społeczne według płci. Celem rozważań jest wskazanie czynników wpływających na dyskryminację kobiet we współczesnej Rosji, a także wyjaśnienie, dlaczego mężczyzna stał się tak bardzo pożądanym podmiotem.

Słowa kluczowe

wolność |Jean-Paul Sartre |Scribe |zła wiara |literatura |pierwsza miłość

Streszczenie

Celem niniejszego artykułu jest wykorzystanie filozoficznych rozstrzygnięć do analizy dzieła literackiego. Prezentowane w obrębie Pierwszej miłości... Eugène’a Scribe’a postawy i zachowania bohaterów ujmowane są jako przykład Sartre’owskiej złej wiary. Analizie poddane zostają również zagadnienia wolności, wpływu wzorców literackich na kształtowanie się światopoglądu, wcielania się w „role” oraz życia autentycznego.

Słowa kluczowe

sztuka |państwo |kapitalizm |wolny rynek

Streszczenie

W niniejszym artykule prezentujemy ideowe założenia polityki i filozofii libertariańskiej w odniesieniu do sztuki. Interesuje nas relacja, jaka nawiązuje się między państwem a sferą sztuki, szczególnie w kontekście państwowych dotacji na działalność artystyczną.