Numer 15 (1/2022)
Redaktorzy: Agnieszka Mikrut-Żaczkiewicz, Wojciech Klimczyk, Piotr Michalik
Spis treści
Strony
Pobierz
Wojciech Klimczyk
Cywilizacja jako proces część 1: Korzenie idei
DOI: 10.4467/24506249PJ.22.001.16022
9 – 28
PDF

Słowa kluczowe

cywilizacja |Immanuel Kant |civil society |Norbert Elias |civilitas

Streszczenie

Artykuł jest pierwszą częścią cyklu poświęconego rekonstrukcji dziejów pojęcia cywilizacji jako procesu i jego potencjalnej użyteczności we współczesnych studiach cywilizacji. W pierwszej części przeprowadzono analizę dwóch korzeni terminu określanych za pomocą łacińskich terminów civilitas i civitas. Po wskazaniu antycznych antecedensów pojęcia „cywilizacja” szczegółowo zanalizowano oświeceniowy dyskurs cywilizacyjny ze szczególnym uwzględnieniem idei Victora de Mirabeau i Immanuela Kanta. Prowadzi to do wysnucia wniosku, że najbardziej ogólny sens pojęcia cywilizacji można sformułować jako doskonalenie życia społecznego na drodze jego uporządkowania poprzez prawo. W procesie cywilizacji podmiotem prawodawczym staje się civil society rozumiane jako połączona więzami wzajemnego szacunku zbiorowość, która pokojowe sposoby regulowania relacji uważa za doskonalsze niż te oparte na przemocy. Choć cywilizacja jako kult dobrych manier może się przeradzać w pusty obyczajowy formalizm, to równocześnie wzajemna grzeczność i szacunek są niezbędnymi warunkami funkcjonowania cywilnego społeczeństwa. Tak ujęty proces cywilizacji warto wciąż na nowo czynić obiektem badań, szczególnie porównawczych.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Agnieszka Mikrut-Żaczkiewicz
Zakorzeniona w przeszłości chińska wizja zielonej przyszłości. Koncepcja cywilizacji ekologicznej
DOI: 10.4467/24506249PJ.22.002.16023
29 – 48
PDF

Słowa kluczowe

Chiny |Chińska Republika Ludowa |ekologiczna cywilizacja |kryzys ekologiczny |cywilizacja chińska

Streszczenie

W obliczu katastrofalnego zanieczyszczenia środowiska i klęski prób naprawczych, pod koniec XX wieku chińskie władze poszukiwały modelu, który stać mógłby się ramą ideologiczną dla skutecznych, kompleksowych działań na rzecz ochrony przyrody i utrzymania wzrostu ekonomicznego – jednego z najważniejszych celów polityki KPCh od końca lat 70. XX wieku. W odpowiedzi na to zapotrzebowanie powstała teoretyczno – polityczna koncepcja o znaczącej nazwie – “cywilizacja ekologiczna” (shengtai wenming 生态文明). Koncepcja ta, jak sama nazwa wskazuje, łączy dyskurs ekologiczny z dyskursem cywilizacyjnym, wpisując ochronę środowiska w szerszy kontekst wielowiekowej tradycji oraz misji cywilizacyjnej Chin. Co więcej, koncept wzbogacony został o wymiar polityczny, tworząc unikatowy w skali globalnej program ochrony środowiska oparty na rozwoju gospodarczym i technologicznym, a do tego zakotwiczony w klasycznej kulturze i zależny od sprawnej władzy centralnej. Niniejszy artykuł próbuje nakreślić kluczowe założenia koncepcji ekologicznej cywilizacji oraz przedstawić najważniejsze źródła inspiracji, które miały wpływ na jej obecny kształt.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Elżbieta Olzacka
Kino jako narzędzie konstruowania tożsamości cywilizacyjnej na przykładzie ukraińskiego filmu Kruty 1918 (2019)
DOI: 10.4467/24506249PJ.22.003.16024
49 – 66
PDF

Słowa kluczowe

kino |tożsamość cywilizacyjna |dyskurs cywilizacyjny |Ukraina

Streszczenie

Artykuł, zainspirowany „nową falą” studiów nad cywilizacjami, skupia się na sferze, która zwykle pozostaje poza głównym nurtem badań cywilizacyjnych, na kinie. Podstawowym celem artykułu jest pokazanie, że analiza dzieł filmowych może być wartościowym źródłem wiedzy o tożsamości cywilizacyjnej, promowanej przez polityczne i kulturowe elity. Uzupełnia to ujęcia, kładące nacisk na sposoby wykorzystania pojęcia „cywilizacja” w dyskursach politycznych, akademickich czy medialnych, czy też poszukujące danych na temat „tożsamości cywilizacyjnej” określonych społeczeństw za pomocą ilościowych sondaży. Analizowanym w artykule przypadkiem jest hojnie dofinansowany przez ukraińskie państwo historyczny film “Kruty 1918” (Kruty 1918) w reżyserii Ołeksija Szapariewa, który wszedł na ekrany kin w styczniu 2019 roku. Pokazano, w jaki sposób film wyraża “europejski wybór” Ukrainy oraz przy pomocy jakich obrazów i treści tworzy określone wyobrażenia narodu ukraińskiego i jego cywilizacyjnej przynależności.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Piotr Grzegorz Michalik
Introducción: Esbozos microcomparativos
67 – 68
PDF

INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Piotr Grzegorz Michalik
Las brujas protectoras. Estudio microcomparativo de los rasgos antisociales y prosociales de los seres-bolas de fuego según las creencias y narrativas del centro de México
DOI: 10.4467/24506249PJ.22.003.16025
69 – 84
PDF

Słowa kluczowe

creencias |narrativas |estudios comparativos |centro de México

Streszczenie

Este artículo presenta el problema de la multitud y variedad de creencias y narrativas del centro de México asociadas con los seres que toman forma de una bola de fuego voladora. Aunque con frecuencia se les denomina “brujas” y adscribe comportamientos extremadamente antisociales, entre los indígenas nahuahablantes de una región del Estado de Veracruz a este tipo de personajes se les considera como defensores de la comunidad y guardianes de tesoros. Un análisis microcomparativo de los datos obtenidos por mi trabajo de campo y fuentes antropológicos provenientes de varias regiones del centro de México revela que el enredado complejo de las creencias y narrativas asociadas a las bolas de fuego voladoras incluye tanto sus funciones antisociales como prosociales.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Roberto Garcés Marrero
Olokun en África y en Cuba. Cosmología afrocubana y tradición oral
DOI: 10.4467/24506249PJ.22.004.16026
85 – 101
PDF

Słowa kluczowe

Olokun |santería |patakí |cosmología

Streszczenie

En este texto se intenta comprender elementos de la cosmología afrocubana, en particular, la de origen yoruba, a través del análisis de algunos patakí (historias/leyendas) que cuentan la historia de Olokun, la deidad de las profundidades marinas. Para esto se lleva a cabo, en primer lugar, una comparación entre cómo se manifiesta su culto en África y en Cuba, para luego analizar desde un punto de vista fenomenológico los patakí que se conservan en la Isla. Estos patakí fueron recogidos a partir de un trabajo de campo realizado durante varios años en algunas provincias de la región centro-occidental de Cuba. Olokun se revela como una representación de la profundidad, no solo marina, sino psicológica y símbolo de lo que está más allá de lo humano, lo racional y lo comprensible.


INFORMACJE O AUTORZE

Universidad Iberoamericana Ciudad de México
Universidad Central "Marta Abreu" de Las Villas, Kuba

Nahayeilli B. Juárez Huet,
Olga Olivas Hernández
Covid, espiritualidad y bienestar. Análisis comparativo entre las experiencias de poblaciones “sin religión” y “espiritual sin afiliación religiosa” en México
DOI: 10.4467/24506249PJ.22.005.16027
103 – 134
PDF

Słowa kluczowe

Coronavirus |sin religión |espiritual sin afiliación religiosa |bienestar |espiritualidad

Streszczenie

Este artículo analiza comparativamente las percepciones sobre el coronavirus y prácticas religiosas/espirituales llevadas a cabo por dos grupos poblacionales identificados como “sin religión” (SR) y “espiritual sin afiliación religiosa” (ESAR) en México. El objetivo es analizar el entrecruce de las nociones de salud/enfermedad, espiritualidad y bienestar presente durante la pandemia por coronavirus. El estudio se nutre por un lado, de los datos cuantitativos arrojados por Cobire 2020 (Juárez, Morales, Olivas y Odgers, 2020) que consiste en una encuesta sobre prácticas religiosas y pandemia que llevamos a cabo durante la fase de contingencia en la que se intensificaron las medidas restrictivas con respecto a la movilidad de la población (finales de abril de 2020). Por otro lado, el análisis se complementa con una aproximación cualitativa a las prácticas religiosas con algunos de los participantes de la encuesta contactados un año después. Nos preguntamos sobre las similitudes y diferencias entre los SR y ESAR con respecto las adaptaciones.


INFORMACJE O AUTORACH


Nahayeilli B. Juárez Huet
Centro de Investigaciones y Estudios Superiores en Antropología Social Unidad Peninsular, Mérida, Yucatán, Meksyk


Olga Olivas Hernández
independent researcher

Paulina Tendera
Sprawozdanie z webinariów zorganizowanych w Katedrze Porównawczych Studiów Cywilizacji w ramach projektu „Porównawcze Studia Cywilizacji w XXI wieku – doskonalenie metody badawczej w odpowiedzi na wyzwania społeczne i kulturowe współczesności”. Minigranty pracownicze – Social (r)Evolutions Lab: "Społeczne (r)Ewolucje – poza horyzont teraźniejszości" FS.4.12.2020
135 – 138
PDF

INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Katedra Porównawczych Studiów Cywilizacji
ul. Grodzka 52 (II piętro)
e-ISSN 2450-6249
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
31-044 Kraków