Słowa kluczowe

Streszczenie

The article presents a critical analysis of the theory of geopolitical understanding of Central Europe, basing on the evaluation of region’s contemporary situation and supported by the empirical data. The main research question is the following: is it possible in recent situation to still speak of Central Europe as a geopolitical region? The article is focused on the three traditional geopolitical concepts of Central Europe considered from the perspective of the current role of Germany as a traditional communication factor in this region. First, the idea of Mitteleuropa is analysed. Then, the perspectives of the Visegrad, concept of Austria-Hungary legacy and finaly CENTROPE are closely viewed. Analysis is mostly based on empirical data available in the official documents published by EU institutions as well as official national statistical data of Central European countries. Adopted research method is a combination of historical, political geography and social linguistics approaches to the topic. The concept of Central Europe with its centre in the German-speaking countries may be currently economically and politically significant, especially from a pan-European perspective, however German linguistic hegemony is not present in any of the neighbouring countries. Furthermore, the Visegrad Group today does not include all regions and states and German is not considered there as the main language of communication.

Słowa kluczowe

Streszczenie

The rising significance of the far-right as political actors is one of the most noticeable political trends in Europe within the recent decades. It causes constant research activity aimed at the analysis of nature of public support of right-wing forces. However, the researchers, dealing with the issues of assessing the public support of the far-right in different European countries frequently have confront the problem of lack of relevant measurement tools, as well as efficient methodology for valid cross-country analysis. This stems not only from different “political background” and “political environment”, connected with political traditions and political practices, but also from the nature of public support of the far-right, having not only “overt”, but also “covert” component. Whereas “overt” component is on the surface and is good measurable (mainly by conventional tools such as polling), the “covert” one, encompassing the in-depth social sentiments, is hardly measurable. This pose real problem for assessing the genuine amount of public support far-right forces taking into account the fact, that “covert” component is to be crucial in achieving that goal. In October 2020 to tackle this problem by the international group of researchers there was initiated the research project, aiming at development of the specific research methodology on the combination of traditional and “digital” research methods such as comparative analysis, expert interviews and “social media listening” (SML) for analysing the xenophobic and anti-immigrant sentiments in three European societies – in Germany, Poland and Russia as a “covert” component. The accomplishment of the research project is expected to provide not only the insights into specifics of the public support of the far-right in different European countries by assessing the “covert” component, but also help to assess its genuine (gross) scale as well as to single out the factors influencing the public support of the far-right by putting emphasis on the ongoing political and social processes. The research project is expected to deliver the information for elaboration of the gauges (indicators) for valid cross-country analysis of the far-right politics in different countries allowing to overcome some research “weak points” – ranging from huge differences in political traditions to scarcity of relevant data. The aim of this article is to present and discuss the elaborated methodological approach.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Artykuł ma charakter teoretyczno-metodologiczny i prezentuje odmienne od występujących w dostępnej literaturze ujęcie badawcze. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie pomiaru stopnia integracji imigrantów z Bliskiego Wschodu mieszkających w wybranych państwach europejskich, poprzez stopień wytworzenia tożsamości i poczucia obywatelskości. Główną hipotezą, poddaną weryfikacji, jest założenie, że tożsamość imigrantów z Bliskiego Wschodu w państwach Unii Europejskiej (UE) jest silnie powiązana z odmiennym kulturowo środowiskiem, co utrudnia ich integrację ze społeczeństwami państw przyjmujących i powoduje narastanie konfliktów społecznych. Według autora niniejszego artykułu, kształtowanie postaw obywatelskich wśród imigrantów jest o wiele skuteczniejszym działaniem integracyjnym, niż przyjmowane dotychczas modele akulturacyjne (takie jak asymilacja czy separacja). Zastosowanie nowego podejścia badawczego pozwoli uporządkować i wzbogacić dotychczasową wiedzę o imigrantach, przyczynach i przebiegu imigracji oraz o polityce UE wobec nich, a także znaleźć możliwe rozwiązania w zakresie efektywnej integracji imigrantów w państwach członkowskich UE.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Healthcare is one of the most important sectors of the public economy in the EU countries. An important task in the analysis and prediction of the values for healthcare funding is the development and application of quantitative models based on different mathematical methods. Three of the most popular indicators used for the macroeconomic description of the funding of healthcare are: (1) total government expenditure on health as a percentage of GDP; (2) total government expenditure on health as a percentage of total general government expenditure; and (3) total government expenditure on health per capita. The aim of this research is to study the trends for the main indicators of healthcare funding on the macroeconomic level and to develop models based on time series methods for analysis of the features of the trends and the prediction of the values for the next time period.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Na przełomie lat 2019–2020 gospodarka światowa doświadczyła spowolnienia, będącego efektem pandemii COVID-19. Negatywne reperkusje podjętych działań, związane m.in. ze spowolnieniem aktywności gospodarczej, doświadczyły wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE). Celem artykułu jest przedstawienie skutków pandemii dla gospodarki UE oraz identyfikacja wybranych działań podjętych przez UE i wdrażanych instrumentów na rzecz przeciwdziałania implikacjom COVID-19 w roku 2020 oraz zaplanowanych na lata 2021–2027. Autorki starają się odpowiedzieć na pytania: (1) Czy podjęte przez Komisję Europejską (KE) działania oraz tymczasowe środki pomocy państwa będą oddziaływać pozytywnie na ograniczenie negatywnych implikacji kryzysu gospodarczego i społecznego wywołanego pandemią? (2) Czy zaproponowane instrumenty i źródła ich finansowania przygotowane w celu zapewnienia odbudowy gospodarki UE są wystarczające? W artykule stawiana jest hipoteza, że planowane instrumenty finansowe, wdrażane na poziomie UE, powinny do pewnego stopnia ograniczyć negatywne implikacje pandemii, jednakże konieczne jest prowadzenie ścisłej współpracy państw członkowskich i instytucji europejskich w zakresie koordynacji podejmowanych działań i realizowanych instrumentów, warunkującej większą ich skuteczność. W artykule wykorzystano metodę opisową, normatywną i diachroniczną. Analiza wprowadzonych działań zaradczych na poziomie UE oraz na poziomie państwa członkowskiego (Polski) prowadzi do sformułowania wniosku, że mimo wprowadzonych przez KE działań zapobiegawczych kryzysowi gospodarczemu, ciężar przeciwdziałania skutkom epidemii spoczywa głównie na państwach, których rządy wprowadziły pakiety antykryzysowe.

Słowa kluczowe

Streszczenie

This article will examine whether the Visegrad Group countries (V4) are moving closer together or further apart in this COVID-19 pandemic. To achieve that, the respective COVID-19 measures taken by governments in March and April 2020 in the V4 countries will be analysed using the VUCA model. VUCA is an acronym, and it includes four English terms: volatility, uncertainty, complexity and ambiguity. Using the VUCA model, a Framework of VUCA Factors has been created in this article, which can be used as a basic model to further identify innovative leadership strategies during pandemic situations.

Słowa kluczowe

Streszczenie

The authors believe that the C. Schmitt’s notion of unconstraint sovereignty is not flawless. Both A. Dicey’s theory of British constitutional law and the international human rights instruments have required the measures of the derogation of human rights must be given in accordance with proportionality principle. However, these normative requirements have hardly been applied to the judicial scrutiny by the two supranational courts in Europe. Correspondingly, some European public authorities favour the more radical precautionary principle. Although this principle is more effective in suppressing the new coronavirus, it is associated with numerous side effects. Thus, the authors propose in this article an innovative concept of precautionary proportionality principle.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Przedmiotem artykułu jest analiza pozycji Komisji Europejskiej i roli, jaką instytucja ta odgrywa w postępowaniu przewidzianym w rozporządzeniu ws. ogólnego reżimu warunkowości w celu ochrony budżetu Unii Europejskiej (UE). W tym celu przeanalizowano schemat tego postępowania, dokonując wykładni właściwych regulacji przy wykorzystaniu metody dogmatycznej, jednocześnie uwzględniając opinie instytucji UE oraz stanowisko doktryny. Zastosowano również metodę porównawczą, zestawiając uprawnienia Komisji przyznane w procedurze ochrony budżetu Unii z instrumentami dotychczas regulowanymi w Traktatach. Analiza została dokonana przez pryzmat ukształtowania pozycji poszczególnych instytucji w nowej procedurze. Nie pozwala ona przewidzieć, w jaki sposób procedura ta będzie wykorzystywana w praktyce. Przeprowadzona analiza wskazuje jednak, że to Komisja Europejska – instytucja o charakterze wspólnotowym – zyskała szerokie kompetencje, a przy ich stosowaniu wyposażona została w szeroki zakres kompetencji uznaniowych. Z jednej strony, wprowadzone regulacje stanowią egzemplifikację nowego paradygmatu w zakresie ukształtowania mechanizmów służących ochronie praworządności, z drugiej zaś, rodzą wątpliwości co do zgodności z prawem UE. Niewątpliwie stanowią one jednak zdecydowany krok na rzecz zwiększenia skuteczności unijnego instrumentarium ochrony praworządności.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Celem artykułu jest ustalenie stopnia, kierunku i siły oddziaływania badanych zmiennych tj. salda budżetu państwa i salda rachunku bieżącego w ramach bilansu płatniczego Polski w latach 2009–2018 na tle wybranych państw Unii Europejskiej (UE). Główne pytania badawcze koncentrują się na ustaleniu rodzaju relacji łączących badane deficyty w świetle dotychczasowych badań dedykowanych hipotezie występowania deficytów bliźniaczych. Zastosowana metodologia opiera się na zintegrowanej analizie korelacji, regresji liniowej oraz analizie współczynnika zmienności. W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono występowanie silnej korelacji pomiędzy skumulowanymi wartościami badanych deficytów, co potwierdza występowanie w Polsce w badanym okresie hipotezy deficytów bliźniaczych i oznacza, że deficyt budżetowy wpływa na saldo rachunku bieżącego bilansu płatniczego. Zmiana skumulowanego salda budżetu o 1% prowadzi do zmiany skumulowanego salda rachunku bieżącego bilansu płatniczego o 0,89%. Można domniemywać, że problem deficytów budżetowych i związany z nimi kryzys zadłużeniowy oraz sald bilansów płatniczych w ramach dychotomii „nadwyżkowej północy” i „deficytowego południa” w najbliższej dekadzie będzie jednym z najbardziej konfliktogennych i dezintegracyjnych dla UE. Tym samym poszukiwanie drogi do równowagi budżetowej (wewnętrznej) oraz równowagi bilansu płatniczego (zewnętrznej) stanowi jedno z kluczowych wyzwań dla utrzymania spójności i zachowania zrównoważonego rozwoju zarówno w Polsce, jak i całej UE.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Artykuł dotyczy jednej z podstawowych zasad prawa karnego wykonawczego i jednocześnie norm zawartych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka – zasady humanitaryzmu. Przedmiotem badań jest zagadnienie przeludnienia w polskich zakładach karnych oraz problem ciasnych cel, w jakich przebywają osadzeni. Celem artykułu jest ocena omawianego zjawiska, wskazanie jego przyczyn oraz próba przedstawienia propozycji rozwiązań problemu. Poczynione w niniejszym artykule ustalenia mają duże znaczenie praktyczne, ponieważ przeludnienie w zakładach karnych stanowi problem, który ma znaczny wpływ na funkcjonowanie skazanych oraz proces ich resocjalizacji.

Słowa kluczowe

Streszczenie

B статье рассматривается возможность признания права на защиту самостоятельным объектом уголовно-правовой охраны с учетом процессуальных, конституционных, международно-правовых и общеевропейских аспектов его ценности. В качестве методологического инструментария для реализации исследовательской задачи выбраны системно-структурный, диалектический и компаративный методы, а также аксиологический (ценностный) подход. В результате исследования выявлены возможные модели криминализации нарушений права на защиту.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Celem niniejszego artykułu jest ocena procesu budowania więzi łączącej zagranicznych Polaków z historyczną ojczyzną oraz wskazanie ewentualnych zmian w obowiązujących przepisach, które ograniczają efektywność Karty Polaka. Autor analizuje przesłanki i okoliczności wprowadzenia do krajowego systemu prawnego Karty Polaka. W pierwszej części przedstawiono czynniki, których skutkiem były masowe przesiedlenia po II wojnie światowej i po 1990r. Dalej zrekonstruowano debatę nad założeniami ustawy o Karcie Polaka, argumenty krytyczne oraz dane statystyczne. W kolejnej części przedstawiono zmiany prawne wprowadzone po 10 latach od uchwalenia ustawy o Karcie Polaka. W podsumowaniu zawarto ocenę i prognozy dotyczące Karty Polaka.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Artykuł przedstawia administrację publiczną w kontekście bezpieczeństwa migrującej społeczności lokalnej pogranicza polsko-rosyjskiego. Autorzy pokazują administrację publiczną w badaniach socjologicznych, jak też bezpieczeństwo społeczności lokalnej, które związane jest z migracją. Kluczowym dla prezentowanego artykułu jest zarys projektu badawczego, w którym wiodącą rolę odgrywają przedstawiciele administracji publicznej kształtujący poczucie bezpieczeństwa mieszkańców badanego regionu. Celem projektu jest poznanie szeroko pojętych uwarunkowań związanych z wpływem administracji na bezpieczeństwo mieszkańców województwa warmińsko-mazurskiego oraz obwodu kaliningradzkiego. W niniejszym artykule zostały przedstawione wyniki badań pilotażowych.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Międzynarodowy dialog regionów niewątpliwie wywiera duży wpływ na rozwój stosunków politycznych, integracji gospodarczej oraz interakcji międzykulturowych. Unia Europejska i Rosja są najbliższymi sąsiadami, a w ich relacjach międzynarodowe powiązania między regionami oraz integracja regionalna odgrywają ważną rolę. Celem artykułu jest analiza rozwoju relacji Unii Europejskiej i Rosji w latach 1994–2019 w ramach dialogu regionalnego jako instrumentu, pozwalającego na stworzenie nowych możliwości rozwoju współpracy dwustronnej. W trakcie badań zostały wykorzystane następujące metody: analiza instytucjonalno-prawna, metoda historyczna, metoda komparatystyczna, desk research. Dialog regionalny został przeanalizowany pod kątem podstaw prawnych oraz kierunków i form rozwoju współpracy w tym zakresie. Podsumowując, można stwierdzić, że do najczęściej spotykanych w badanym okresie należą następujące formy współpracy: przygraniczna (transgraniczna), między regionami bez wspólnej granicy, między jednostkami administracyjnymi na zasadzie partnerstwa, dialog w ramach euroregionów oraz współpraca w ramach międzynarodowych projektów z udziałem regionów.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Эссе посвящено рассмотрению такого феномена, как гражданское общество и специфика его развития в России, в сравнении с европейскими странами. Особое внимание уделяется различным проблемам (как укоренившимся исторически, так и актуализировавшимся в современный период развития страны), которые препятствуют формированию правового и демократического государства. Автор анализирует факторы, положительно и отрицательно влияющие на демократизацию России. Также предлагаются пути решения проблем в развитии гражданского общества и дальнейшей институционализации правового государства в Российской Федерации.