Słowa kluczowe

gospodarka 4.0 |stosunki przemysłowe |dialog społeczny

Streszczenie

W artykule przedstawiono cechy gospodarki 4.0, które są kojarzone z rozwojem tzw. nowotworowego etapu kapitalizmu, i które mają wpływ na kierunki ewolucji europejskich stosunków przemysłowych. Z tego rozległego obszaru badawczego wybrano te elementy przeobrażeń kojarzonych z gospodarką 4.0, które podważają bądź unieważniają zastane ‘reżimy’ wypracowane dotąd w ramach określonych ‘spraw’, w tym także w ramach spraw publicznych, stosunków przemysłowych oraz dialogu społecznego.

Słowa kluczowe

Unia Europejska |polityka zagraniczna |władza ustawodawcza |akt ustawodawczy

Streszczenie

Celem artykułu pozostaje rekonstrukcja normatywnych powiązań unijnej władzy ustawodawczej ze sferą polityki zagranicznej Unii Europejskiej. Prezentowane analizy koncentrują się wokół wybranych zagadnień prawnych wskazanego problemu. Zgodnie z przyjętą hipotezą, mimo że zakres prawnych powiązań instytucji ustawodawczych UE ze sferą polityki zagranicznej Unii jest szeroki, instytucje te w ramach wskazanej polityki jedynie w ograniczonym zakresie realizują definiowaną traktatowo funkcję ustawodawczą, która jest rozumiana jako stanowienie prawa w ramach szczególnego (cechowanego określonym standardem transparentności i legitymacji demokratycznej) ustalonego traktatowo trybu. Weryfikacja hipotezy oparta została o metodę dogmatyczno-prawną i wymaga poczynienia ustaleń w zakresie natury unijnej polityki zagranicznej, identyfikacji instytucji (organów) i funkcji ustawodawczych UE oraz ich prawnych powiązań ze wskazaną polityką Unii.

Słowa kluczowe

Unia Europejska |zagraniczna polityka gospodarcza |wspólna polityka handlowa Unii Europejskiej |współpraca międzynarodowa

Streszczenie

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących zagranicznej polityki gospodarczej UE, prowadzonej na arenie międzynarodowej. Na podstawie analizy treści stosunków UE z państwami trzecimi ustalono, że Unia – mimo że deklaruje jednakowe zasady współpracy ze wszystkimi partnerami – ma jednak bardzo zróżnicowane podejścia do poszczególnych aktorów stosunków międzynarodowych i  traktuje państwa trzecie na różne sposoby. W tym kontekście podjęto próbę identyfikacji determinant określających skalę i treść współpracy między UE a państwami trzecimi oraz klasyfikacji partnerów Unii w zależności od tego, jakie cele ona zamierza osiągnąć w ramach współpracy z nimi. Analiza demonstruje, że aktualne modele oraz instrumenty zagranicznej polityki gospodarczej UE często nie są skuteczne i nie pozwalają efektywnie reagować na nowe wyzwania powstające na arenie międzynarodowej. Autor proponuje nowe podejście oraz rozwiązania, które mogą pomóc w dostosowaniu zagranicznej polityki gospodarczej UE do nowych okoliczności.

Słowa kluczowe

stosunki międzynarodowe |polityka zagraniczna Unii Europejskiej |Jerzy Giedroyc |Juliusz Mieroszewski |ULB |studia europejskie |polska polityka wschodnia

Streszczenie

Rosyjska interwencja w Donbasie i zabór Krymu spowodowały zasadniczą zmianę polityki Unii Europejskiej wobec jej wschodnich sąsiadów, w tym samej Rosji. Głównym celem niniejszego artykułu jest wykazanie aktualności “Doktryny Giedroycia” w kontekście dyskusji nad nową strategią Unii Europejskiej (UE) wobec Federacji Rosyjskiej (FR). Zdaniem autorów, działania na rzecz wzrostu poziomu zamożności, stabilności i bezpieczeństwa w Europie Wschodniej tylko wtedy będą miały charakter trwały, kiedy w samej Rosji nastąpią przemiany demokratyczne. Autokratyczna i neo-imperialna Rosja będzie przeciwdziałać wszelkim pro-zachodnim zmianom w regionie. W tym kontekście, udana transformacja FR w kraj stabilny, zamożny i demokratyczny powinna być postrzegana jako długoterminowy cel Unii Europejskiej służący bezpieczeństwu kontynentu. Wskazane jest, aby ta wizja przyświecała wszystkim politycznym aktywnościom UE na obszarze wschodniego sąsiedztwa. Oznacza to, że pomoc gospodarcza dla Ukrainy i rozwój współpracy z tym państwem nie powinny być celem samym w sobie. Okcydentalizację Ukrainy należy bowiem postrzegać jako jedynie początek politycznej transformacji całego regionu.

Słowa kluczowe

ewaluacja |subsydiarność |mechanizm wczesnego ostrzegania UE |Sejm i Senat RP

Streszczenie

Głównym zarzutem podnoszonym wobec unijnego mechanizmu wczesnego ostrzegania jest jego niska użyteczność. Trzykrotne uruchomienie procedury żółtej kartki i brak uruchomienia procedury pomarańczowej kartki obiektywnie wskazują, że potencjał tego instrumentu politycznego nie jest w pełni wykorzystywany. Jednak po prawie siedmiu latach obowiązywania traktatu z Lizbony zebrać możemy wystarczająco danych, aby podjąć próbę oceny nie tyle samego mechanizmu wczesnego ostrzegania, co wpływu jaki wywarł on na zaangażowanie parlamentów narodowych w sprawy europejskie. Celem artykułu jest zbadanie jak na tle pozostałych parlamentów narodowych Sejm i Senat wykorzystują mechanizm wczesnego ostrzegania w ramach wykonywanej przez siebie kontroli przestrzegania zasady pomocniczości. W pracy zaproponowany zostanie katalog wskaźników, według których można oceniać aktywność, a w dalszej perspektywie także i skuteczność parlamentów w przedmiotowej sprawie. Przedstawione zostaną także wyniki badania empirycznego, które w oparciu o wybrane wskaźniki mierzy zakres ilościowy i jakościowy wykorzystania mechanizmu wczesnego ostrzegania przez Sejm i Senat w latach 2010–2016.

Słowa kluczowe

współpraca |parlament |Rada Ministrów |opinia |kontrola |państwa członkowskie

Streszczenie

Celem artykułu jest próba przybliżenia skutków członkostwa Polski w Unii Europejskiej dla funkcjonowania Sejmu i Senatu na poziomie krajowym i ponadnarodowym. Akcesja Polski do Unii Europejskiej powoduje zmiany zakresu kompetencji poszczególnych organów Rzeczypospolitej Polskiej. Związane jest to z faktem przekazania określonych kompetencji organów władzy państwowej na rzecz organizacji międzynarodowej, i dotyczy zwłaszcza parlamentu polskiego (Sejmu i Senatu), który utracił pozycję głównego podmiotu w procesie tworzenia prawa powszechnie obowiązującego w Polsce. W celu uniknięcia marginalizacji parlamentów narodowych w stanowieniu prawa unijnego wprowadza się stosowne regulacje prawne na poziomie krajowym i międzynarodowym. Ponadto, po wejściu w życie Traktatu z Lizbony parlamenty krajowe uzyskał nowe kompetencje pozwalające im zaistnieć na forum Unii Europejskiej. W artykule stawiana jest teza, że Sejm i Senat utracił pozycję głównego organu prawodawczego na poziomie krajowym i jednocześnie uzyskał nową funkcję europejską, której nie da się zakwalifikować do tradycyjnie rozumianych funkcji ustawodawczej i kontrolnej.

Słowa kluczowe

Ukraina |Rada Najwyższa |frakcje parlamentarne

Streszczenie

Artykuł poświęcony jest problematyce funkcjonowania frakcji parlamentarnych w Radzie Najwyższej Ukrainy. Autor omawia formy zrzeszania się deputowanych ukraińskiego parlamentu, genezę obecnej regulacji prawnej, jej cele oraz praktykę parlamentarną. Ponadto wskazano rozwiązania prawne, które wyróżniają Ukrainę w tym zakresie, takie jak m.in. konstytucjonalizacja frakcji parlamentarnych, kryteria zrzeszania się parlamentarzystów, dyscyplina partyjna oraz specyficzne rozwiązania mające na celu ograniczenie zmian przynależności frakcyjnej w trakcie kadencji Rady Najwyższej.

Słowa kluczowe

Uzbekistan |Olij Madżlis |kontrola parlamentarna |Azja Centralna |budżet |zapytanie parlamentarne

Streszczenie

Przedmiotem analizy jest kontrola parlamentarna w Uzbekistanie. Obecnie jej podstawę prawną stanowi konstytucja Uzbekistanu, ustawa z 11 kwietnia 2016 roku o kontroli parlamentarnej i inne akty ustawodawcze, w szczególności dotyczące pozycji ustrojowej legislatywy – Olij Madżlisu. Ustawa przewiduje różne mechanizmy kontroli parlamentu wobec władzy wykonawczej (np. zatwierdzanie budżetu, dochodzenie parlamentarne, przedstawianie informacji przez organy władzy wykonawczej na forum izby itp.). Wciąż najważniejszym wyzwaniem związanym z rozwojem kontroli parlamentarnej w Uzbekistanie jest dalsza demokratyzacja systemu politycznego oraz zwiększenie pluralizmu politycznego w Olij Madżlisie.

Słowa kluczowe

polityka zagraniczna |Republika Białoruś |Zgromadzenie Narodowe Republiki Białoruś |parlament

Streszczenie

Zgromadzenie Narodowe Republiki Białoruś jako organ władzy ustawodawczej pełni głównie rolę prawodawczą. Jednak obie izby parlamentu uczestniczą również w procesie realizacji polityki zagranicznej. Czynią to poprzez działalność w ramach współpracy wielostronnej lub dwustronnej. Rozpatrują też kwestie legislacyjne związane z umowami międzynarodowymi lub zatwierdzaniem kierunków polityki zagranicznej. Przedstawienie powyższego zagadnienia wymagało analizy konstytucyjnego statusu białoruskiego parlamentu w kontekście stosunków międzynarodowych, a także aktów normatywnych, które regulują polityczne i prawne aspekty działalności w omawianym zakresie. W pracy wykorzystano głównie analizę instytucjonalno-prawną oraz metodę porównawczą. Przeanalizowanie podstaw prawnych działalności białoruskiego parlamentu w ramach polityki zagranicznej pozwoliło na pokazanie aspektów związanych z organizacją tych działań oraz scharakteryzowanie kompetencji, a także ocenienie roli, jaką parlament pełni w tym obszarze. Wyniki przeprowadzonych badań pokazały, że pozycja Zgromadzenia Narodowego w polityce zagranicznej, pomimo przysługujących kompetencji, jest niewielka lub nie w pełni wykorzystywana.

Słowa kluczowe

bezdomność |migracje |swoboda przemieszczania się |Dyrektywa 2004/38 |Unia Europejska

Streszczenie

W artykule opisane i przeanalizowane są interpretacje prawa do swobodnego przemieszczania się i dostępu do pomocy społecznej w kontekście Dyrektywy 2004/38. Wewnętrzna sprzeczność przepisów pokazana jest na przykładzie bezdomności wewnątrzunijnych migrantów. Następnie przedstawione są ostatnie zmiany w działaniach lokalnych samorządów i organizacji pozarządowych, które w coraz mniejszym zakresie oferują wsparcie bezdomnym obywatelom UE. Wąskie interpretowanie prawa pobytu staje się podstawą do odmowy przez system pomocy społecznej świadczeń finansowych, a także schronienia. Z kolei represyjne działania służb porządkowych w przestrzeni publicznej prowadzą niekiedy do deportacji. Interpretacje prawa do swobodnego przemieszczania się i praktyki jego stosowania oraz wykluczający dyskurs omówione są na przykładach Holandii, Wielkiej Brytanii i Szwecji. W interpretacji przepisów UE, praktyce i debacie publicznej zauważyć można ograniczanie prawa do swobodnego przemieszczania się poprzez definiowanie i kategoryzowanie grupy bezdomnych migrantów jako osób, których prawa zależne są od pozycji na rynku pracy.

Słowa kluczowe

Turcja |Rosja |Niemcy |Recep Tayyip Erdoğan |UE |Francja |Angela Merkel. Emmanuel Macron |Władimir Putin |umowa koalicyjna 2018 |polityka zagraniczna Niemiec

Streszczenie

Artykuł analizuje stanowisko rządu kanclerz Angeli Merkel wobec dalekosiężnych planów przebudowy UE formułowanych przez francuskiego prezydenta w trzech kluczowych obszarach: unii gospodarczej i walutowej, kwestii uchodźczej i polityki bezpieczeństwa oraz w kwestii polityki wobec dwóch pozaunijnych graczy na kontynencie: Rosji i Turcji. Artykuł stara się udowodnić, że niemiecka szef rządu, preferująca jedność UE nad jej pogłębioną integrację, będzie szukała kompromisu z Emmanuelem Macronem, uwzględniając odmienne od francuskiego stanowiska innych państw unijnych i dążyła do zahamowania fali uchodźczej z Afryki na drodze porozumień z krajami afrykańskimi. Wobec autokraty tureckiego, unikając prowokacji, A. Merkel będzie się starać wypracować pragmatyczne relacje. Także wobec Rosji, pomimo, że ta stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa UE, za wymóg chwili uzna zawiązanie sieci ożywionych relacji.

Słowa kluczowe

autonomia |Wyspy Owcze |Królestwo Danii |suwerenność |autonomie nordyckie

Streszczenie

Przedmiotem analizy jest geneza i ewolucja dążeń Wysp Owczych do poszerzania przyznanej autonomii. Wyspy Owcze są terytorium zależnym Królestwa Danii. Posiadają długoletnie tradycje parlamentarne, a także homogeniczne społeczeństwo aspirujące do uznania za odrębny naród. Poszerzanie zakresu przyznanej samodzielności odbywa się w sposób ewolucyjny i pokojowy z pełnym poszanowaniem reguł praworządności i demokracji. Wyspy Owcze coraz częściej sygnalizują aspiracje do uzyskania niepodległości. W procesie tym szczególną rolę odgrywają zjawiska takie jak europeizacja i globalizacja. Wciąż nierozwiązaną kwestią, która może stanowić barierę na drodze do pełnej suwerenności, pozostaje niezależność finansowa i gospodarcza regionu.

Słowa kluczowe

Twitter |migracje |komunikowanie polityczne |media społecznościowe |polityka migracyjna |zarządzanie migracjami

Streszczenie

Celem artykułu jest przedstawienie problematyki migracji w wypowiedziach parlamentarzystów, zamieszczonych na platformie Twitter. Wyniki badań dowodzą, że parlamentarzyści sporadycznie poruszają tematykę migracji, pomimo występowania szeregu ważnych wydarzeń rozgrywających się na arenie międzynarodowej dotyczących problemów migrantów z terenów objętych wojną. Zamieszczane przez nich posty cechuje zwięzłość i ogólność w sposobie przedstawianych tematów, które głównie dotyczą informowania o zagrożeniach związanych z przyjmowaniem migrantów, gdy niewielka liczba postów wskazuje na szanse rozwoju gospodarki polskiej związane z migracjami. Na charakter formułowanych przez polityków wypowiedzi oddziałują czynniki polityczny, społeczny i psychologiczny. W konsekwencji zauważa się, że treść zamieszczanych przez polityków informacji na platformie Twitter jest odzwierciedleniem dostrzeganej przez nich zależności między kompleksowością tematyki migracji, polaryzacją opinii publicznej, jaką wywołują poruszane problemy oraz ujawnieniem się w społeczeństwie uprzedzeń i stereotypów w stosunku do migrantów.