Słowa kluczowe

bezrobocie |koszty bezrobocia |metody przeciwdziałania bezrobociu |polityka gospodarcza wobec bezrobocia

Streszczenie

Cel artykułu: Celem pracy jest określenie makroekonomicznych i mikroekonomicznych kosztów i metod przeciwdziałania bezrobociu.

Materiały i metody: W badaniach posłużono się metodą desk research. Wykorzystano bogaty dorobek literatury przedmiotu krajowej i zagranicznej, której kryterium doboru była wysoka jakość, oryginalność oraz aktualność. W badaniach empirycznych obejmujących lata 2019–2021 wykorzystano dane pochodzące z publikacji Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce.

Rezultaty: Na podstawie kwerendy literatury przedmiotu określone zostały uwarunkowania teoretyczne bezrobocia, a na płaszczyźnie makroekonomicznej i mikroekonomicznej omówiono negatywne konsekwencje bezrobocia oraz scharakteryzowano metody przeciwdziałania mu poprzez politykę gospodarczą. W obszarze empirycznym pracy wskazano na niekorzystny wpływ pandemii COVID-19 na bezrobocie w Polsce ogółem oraz w skali województw, jak również scharakteryzowano odpowiedź władz publicznych na perturbacje na rynku pracy w tym okresie.

Wnioski: Problem bezrobocia generuje negatywne skutki (koszty bezrobocia) w ujęciu indywidualnym oraz gospodarczym. Istnieje konieczność implementacji efektywnych działań naprawczych, które umożliwiają walkę z bezrobociem poprzez odpowiednio prowadzoną państwową politykę makroekonomiczną oraz mikroekonomiczną. Przykładem jest tutaj przeciwdziałanie bezrobociu poprzez programy polityki gospodarczej wdrożone w czasie walki z pandemią COVID-19, które wyrażało się w szeregu zdywersyfikowanych działań głównie o charakterze finansowym, których nadrzędnym celem była ochrona miejsc pracy.

ENGLISH TITLE

Macroeconomic and microeconomic costs and methods of counteracting unemployment

Keywords

unemployment |methods of counteracting unemployment |economic policy towards unemployment |costs of unemployment

Abstract

Purpose of the article: The aim of the study is to determine the macroeconomic and microeconomic costs and methods of counteracting unemployment.

Materials and methods: The desk search method was used in the research. The rich achievements of domestic and foreign literature were used, the selection criterion of which was high quality, originality and topicality. In the empirical research covering the years 2019–2021, data from the publications of the Central Statistical Office in Poland were used.

Results: On the basis of the literature on the subject, theoretical conditions of unemployment were determined, and on the macroeconomic and microeconomic level, the negative consequences of unemployment were discussed and the methods of counteracting it through economic policy were characterized. In the empirical area of ​​the work, the negative impact of the COVID-19 pandemic on unemployment in Poland in general and in the scale of voivodships was indicated, as well as the response of public authorities to the perturbations on the labor market in this period was characterized.

Conclusions: The problem of unemployment generates negative effects (unemployment costs) in individual and economic terms. There is a need to implement effective corrective measures that enable the fight against unemployment through properly conducted state macroeconomic and microeconomic policy. An example is combating unemployment through economic policy programs implemented during the fight against the COVID-19 pandemic, which was expressed in a series of diversified measures, mainly of a financial nature, with the overarching goal of protecting jobs.

Słowa kluczowe

podatek od wartości dodanej |VAT |system podatkowy |badania ankietowe

Streszczenie

Cel artykułu: Celem opracowania jest ocena systemu podatku VAT, ze szczególnym uwzględnieniem zmian wprowadzanych w latach 2019–2021.

Materiały i metody: Do przedstawienia teoretycznych aspektów podatku VAT posłużono się szeroko rozumianą literaturą przedmiotu. W opracowaniu dokonano analizy i interpretacji wyników badań własnych, przeprowadzonych wśród przedsiębiorców oraz osób wykonujących zawód księgowego. Materiały pierwotne pozyskano przy zastosowaniu metody sondażu diagnostycznego, wykorzystując technikę ankietowania oraz narzędzie kwestionariusza ankietowego. W pracy wykorzystano metodę porównawczą, ilościową oraz jakościową. Do zaprezentowania wyników zastosowano metodę opisową, graficzną i tabelaryczną.

Wyniki badań: Przeprowadzone badania dowiodły, że system podatku VAT w Polsce wymaga optymalizacji i uproszczenia. Wprowadzane zmiany powinny być konsultowane, a zdania ekspertów i przedsiębiorców uwzględniane we wdrażanych przepisach. Zarówno przedsiębiorcy, jak i kadra księgowa uważają, że obowiązujące regulacje podatku VAT są bardzo skomplikowane, co utrudnia prowadzenie działalności gospodarczej. Wprowadzane w latach 2019–2021 zmiany, zdaniem większości respondentów, nie tylko nie uprościły stosowanych procedur, ale wprowadziły więcej obowiązków i podniosły koszty funkcjonowania firm.

Słowa kluczowe

przemysły kreatywne |przemysły kultury |gospodarka kreatywna |kreatywność

Streszczenie

Cel artykułu: Celem pracy jest określenie rozwoju przemysłów kreatywnych w Polsce.

Materiały i metody: W badaniach posłużoną się metodą desk research. Wykorzystano bogaty dorobek krajowej i zagranicznej literatury przedmiotu, której kryterium doboru była wysoka jakość, oryginalność oraz aktualność. W badaniach empirycznych obejmujących lata 2010–2018 wykorzystano dane pochodzące z publikacji Rola gospodarki kreatywnej w Polsce, która została przygotowana przez Polski Instytut Ekonomiczny.

Rezultaty: Kwerenda literatury przedmiotu umożliwiła przeprowadzenie charakterystyki przemysłów kreatywnych i określenie ich znaczenia w procesie rozwoju gospodarki. Omówione zostały uwarunkowania teoretyczne przemysłów kreatywnych. Kolejno podjęto zagadnienia: pojęcia i istoty przemysłów kreatywnych; ekonomicznych i pozaekonomicznych aspektów ich rozwoju; roli kultury w procesie rozwoju przemysłów kreatywnych. W obszarze empirycznym pracy przedstawiono wyniki analizy rozwoju przemysłów kreatywnych w Polsce w latach 2010–2018.

Wnioski: Wśród wszystkich działów PKD działalność firm centralnych; doradztwo związane z zarządzaniem to dominująca pozycja w aspekcie partycypacji działu w wartości dodanej brutto ogółem w gospodarce oraz jako segmentu gospodarki kreatywnej. Najwyższą dynamiką wzrostu we wspomnianych aspektach charakteryzowały się badania naukowe i prace rozwojowe, natomiast największym spadkiem – działalność wydawnicza. Badania naukowe i prace rozwojowe to także działy, w których odnotowano największą dynamikę wzrostu liczby firm i osób pracujących.

Słowa kluczowe

konkurencyjność |kapitał ludzki |kształcenie ustawiczne |wzrost kompetencji |kształcenie zawodowe |motywacja

Streszczenie

W artykule podjęto tematykę znaczenia kapitału ludzkiego w funkcjonowaniu gospodarki, a w szczególności przedsiębiorstw. Zaprezentowano pojęcie kapitału ludzkiego, zwracając uwagę na różnorodność definicji. Najwięcej miejsca poświęcono jakości kapitału ludzkiego oraz sposobom jej poprawy, ze szczególnym uwzględnieniem kształcenia ustawicznego. Podkreślono znaczenie kompetencji, a także przedstawiono różne instrumenty służące ich podniesieniu. Rozważania teoretyczne zostały uzupełnione analizą danych statystycznych ilustrujących udział osób dorosłych w różnych formach kształcenia w Polsce i Unii Europejskiej.

Słowa kluczowe

kompetencje członków rad nadzorczych |spółka komunalna |spółka komunalna ze statusem podmiotu wewnętrznego |rada nadzorcza

Streszczenie

W artykule zaprezentowano problematykę kompetencji członków rad nadzorczych spółek komunalnych o statusie podmiotu wewnętrznego w kontekście specyfiki tych podmiotów. Przedstawiono w nim wyniki analizy porównawczej pilotażowych badań własnych autorów oraz już istniejących badań dotyczących kompetencji członków rad w spółkach niekomunalnych. Celem artykułu jest przedstawienie modelu specyficznych kompetencji członków rad nadzorczych w spółkach z wyłącznym udziałem jednostki samorządu terytorialnego (JST) o statusie podmiotu wewnętrznego. W artykule przyjęto hipotezę, że kompetencje członków rad nadzorczych spółek komunalnych o statusie podmiotu wewnętrznego różnią się od kompetencji przypisywanych radom nadzorczym podmiotów funkcjonujących w warunkach w pełni rynkowych. W treści odniesiono się do badań PricewaterhouseCoopers (PwC) kompetencji członków rad nadzorczych spółek notowanych w ramach indeksów WIG20, WIG40 oraz WIG80. Zastosowane metody badawcze to: analiza literatury, metoda sondażu diagnostycznego, w której wykorzystano technikę badań ankietowych, oraz analiza porównawcza wyników badań. W swoich badaniach autorzy wykorzystali model „koszyka kompetencji” opracowany przez PwC.

Konkluzją niniejszego artykułu jest imperatyw uwzględniania w procesie rekrutacji członków rad nadzorczych przez władze samorządowe profilu kompetencyjnego kandydata na członka rady nadzorczej, uwzględniającego specyfikę funkcjonowania tego typu podmiotów. Szczególnie dotyczy to członków pierwszej po przekształceniu rady nadzorczej.

Słowa kluczowe

skala podatkowa |podatek liniowy |ryczałt od przychodów ewidencjonowanych |przychody |koszty uzyskania przychodów

Streszczenie

Cel: Głównym celem artykułu jest dokonanie analizy wpływu różnych form opodatkowania na poziom ciężaru podatkowego w mikroprzedsiębiorstwie, z jednoczesnym określeniem możliwości optymalizacji podatkowej w drodze wyboru określonej formy opodatkowania.

Materiały i metody: W ramach przeprowadzonych badań przeanalizowane zostały dane ewidencyjne mikroprzedsiębiorstwa z branży handlu detalicznego za lata 2019–2021, wynikające z podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Dodatkowo sprawdzono, jaki będzie ciężar opodatkowania analizowanego przedsiębiorstwa w 2022 roku (założono, że uzyskane przychody będą na takim samym poziomie, jak w 2021 roku).

Wyniki i wnioski: Przeprowadzone badania dotyczące stosowanej przez przedsiębiorcę formy opodatkowania umożliwiło określenie czynników, które powinno się brać pod uwagę podczas ustalania wysokości należnego podatku. Mimo początkowych, właściwych decyzji optymalizujących wysokość podatku, kolejne lata pokazały, jak ważna dla przedsiębiorstwa jest bieżąca, wnikliwa ocena poszczególnych form opodatkowania. Umożliwia to bowiem poprawę sytuacji finansowej i majątkowej firmy, może także przyczynić się do jej rozwoju w przyszłości.

Słowa kluczowe

mnożniki fiskalne |szoki fiskalne |polityka antycykliczna |nieliniowość polityki fiskalnej |automatyczne stabilizatory koniunktury

Streszczenie

Cel artykułu: Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie determinant wielkości mnożników fiskalnych z uwzględnieniem specyfiki globalnego kryzysu finansowego i ekonomicznego z lat 2007–2009 (tzw. Wielkiej Recesji), jak również kryzysu będącego następstwem ogłoszenia pandemii koronawirusa w marcu 2020 roku. Uwzględniono także uwarunkowania regionalne wielkości mnożników.

Rezultaty: Na podstawie krytycznego przeglądu literatury przedmiotu przedstawione zostały: pojęcie i istota mnożników fiskalnych, mechanizm i etapy ich działania, determinanty wielkości mnożników fiskalnych, przyczyny nieliniowości dyskrecjonalnej polityki fiskalnej w fazie ekspansji i w okresie konsolidacji fiskalnej. Opisano także metody wyznaczania mnożników fiskalnych w praktyce oraz zaprezentowano wnioski z badań empirycznych z uwzględnianiem specyfiki Wielkiej Recesji, jak również kryzysu będącego następstwem ogłoszenia pandemii koronawirusa w 2020 roku.

Wnioski: Na wielkość mnożników fiskalnych wpływa bardzo wiele czynników, w tym cechy strukturalne gospodarki, faza cyklu koniunkturalnego, a także czynniki związane z poziomem rozwoju gospodarczego kraju. Polityka fiskalna ma charakter nieliniowy – w przypadku zastosowania restrykcyjnej polityki fiskalnej mnożnik ten jest większy w zestawieniu z efektem zastosowania porównywalnego bodźca w ramach ekspansywnej polityki fiskalnej. Poziom oszacowanych mnożników fiskalnych w ramach badań empirycznych, ze względu na duży rozstęp wyników, zarówno w przypadku wydatków rządowych, jak też podatków, jest bardzo niepewną przesłanką do prowadzenia polityki stabilizacyjnej przez rząd.

Słowa kluczowe

cudzoziemcy |działalność gospodarcza |prawo gospodarcze |obywatele Ukrainy

Streszczenie

Artykuł stanowi wynik analizy stanu prawnego w zakresie podstaw legalności pobytu obywateli Ukrainy oraz możliwości prowadzenia przez nich działalności gospodarczej występującego przed wejściem w życie ustawy z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Autor przytacza cel uchwalenia ustawy zawarty w samym akcie, dowodzi konieczności jej przyjęcia ze względu na istniejące unormowania prawa europejskiego oraz polskiego, a także przybliża problematykę rodzaju wiz wydawanych przez polskie organy wizowe. Powołując się na oficjalne dane obrazujące potężne rozmiary migracji obywateli Ukrainy, potwierdza słuszność liberalizacji przepisów dotyczących podstaw ich legalnego pobytu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Artykuł porusza ponadto problematykę uproszczonego trybu nadawania numerów PESEL obywatelom Ukrainy, w kontekście istniejącej dotychczas regulacji. W ostatniej części artykułu, autor przybliża normy ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 marca 2018 roku, podkreślając różnice występujące w stosunku do unormowania zawartego w tzw. specustawie ukraińskiej i przedstawiając szanse dla przedsiębiorców ukraińskich prowadzących działalność gospodarczą w RP.

Słowa kluczowe

prawa i wolności człowieka |historia filozofii |historia prawa |koncepcje prawnonaturalne |prawa obywatelskie

Streszczenie

Celem artykułu jest prezentacja ewolucji zagadnienia praw i wolności człowieka na gruncie filozoficznym. Na przestrzeni wieków ideologia dotycząca tego obszaru odgrywała istotną rolę w sferze społecznej, moralnej czy ustrojowej. W artykule starano się wykazać, że na różnych etapach rozwoju koncepcji – od starożytności do nowożytności – wzbogacano ją o kolejne czynniki, które zawierają się we współczesnym rozumieniu oraz znaczeniu praw i wolności człowieka, bazujących na trzech podstawowych zasadach: godności, wolności oraz równości.