Słowa kluczowe

dramat |retoryka |poetyka |francuski klasycyzm |didaskalia

Streszczenie

Większość współczesnych odczytań poetyki księdza d’Aubignac podkreśla brak zainteresowania autora dla kwestii widzialnych składników przedstawienia. D’Aubignac byłby twórcą koncepcji teatru wyzutego z teatralności, niezdolnym do teoretycznego ujęcia scenicznej materialności, gdyż postuluje, by wszystkie elementy spektaklu zostały opisane w tekście dramatu. Występując przeciwko tej tezie, proponuję interpretację kładącą nacisk na wysuwany przez francuskiego teoretyka postulat pozytywnie waloryzowanej redundancji. Dyskurs dramatyczny nie stanowi przekładu treści wyrażanych przez spektakl (w celu większej komunikatywności), nie wchodzi też w dialog z nim (na czym zasadza się współczesne rozumienie teatralności). Symultaniczne wyrażanie tej samej treści przez słowo i obraz nie jest środkiem ale celem samym w sobie. Tak rozumiane przedstawienie teatralne, oparte na świadomie stosowanej redundancji, wpisuje się w przestrzeń sztuki baroku, w której duże znaczenie ma pojęcie copia. Równocześnie jednak, ekwiwalentne w warstwie treści przekazy dostępne wzrokowi i umysłowi odbiorców wywołują odmienne wrażenia estetyczne. Identyczność na poziomie docere kryje specjalizację na poziomie delectare.

Słowa kluczowe

polityka |religia |John Dryden |The Hind and the Panther |Jakub II Stuart

Streszczenie

Dryden’s conversion to Roman Catholicism was a surprise for many Englishmen and a reason for scorn on the part of his enemies. The poet’s conversion was not solely based upon theological foundations but was strongly conditioned by Dryden’s desire to promote authority. Catholicism and its representative James II personifi ed for him a greater authoritative power so much needed to fi nd a balance between the state and the church. Since the poet regarded religion as a function of the state, he chose the Catholic faith as the most suitable religion to make the state operate effectively. Dryden’s greatest concern was the enforcement of peace, order, freedom, and justice within the English nation, and the Catholic King was supposed to be the assurance of such a vision. This expectation is strongly underlined in The Hind and the Panther, which is not only the poet’s personal confession concerning his conversion but a poetic debate about the origins and functions of authority.

Słowa kluczowe

romantyzm |motywy ukraińskie |„szkoła ukraińska” |motywy literackie |topos Ukrainy

Streszczenie

Praca jest próbą odpowiedzi na pytanie: jakimi motywami literackimi zaowocowało zauroczenie ziemią, pejzażami, ludźmi z dawnych ziem południowo-wschodniej Rzeczypospolitej? Motywy południowo-kresowe zostały ograniczone terytorialnie do ziem ukraińskich i zamknięte w ramach okresu pomiędzy Powstaniem Listopadowym roku 1830 i związaną z nim polistopadową emigracją, a rokiem 1848, kiedy po Wiośnie Ludów, LSW 2014. w obliczu rozbudzonych dążności narodotwórczych, zainteresowanie motywami południowo-wschodnimi u twórców słabnie. Przez Kresy południowo-wschodnie rozumieć będziemy Ruś Czerwoną, Wołyń, Ukrainę i Podole, a w przybliżeniu teren dzisiejszej Ukrainy.

Słowa kluczowe

postkolonializm |Salman Rushdie |Hanif Kureishi |tożsamość

Streszczenie

The article argues that Salman Rushdie’s The Satanic Verses and Hanif Kureishi’s The Buddha of Suburbia delimit a path towards a non-essentialist identity formation. In respect of Rushdie, it is shown that identity may be aptly understood as a process of polyphonic meandering between trenchant categories of the West and the autochthonous. Referring to Kureishi, it becomes evident that he proposes to instigate the category of the postcolonial migrant as the dominant form of identity formation in the late twenty fi rst century. Finally the two positions are shown to be mutually informative, as both novelists embrace the ideas of polyphony and the non-identical to describe their characters.

Słowa kluczowe

metafora |metonimia |Anne Rice |transformacja |wampir |demitologizacja |nasycenie erotyzmem |Drakula

Streszczenie

The following article aims at demonstrating how the distance has changed between the mythological vampire, a bloodsucking animalistic monster, to Stoker’s image of Count Dracula, and Anne Rice’s vampires. These portrayals of the vampire played a signifi cant role in his transformation from a villain to a romantic outsider, and resulted in the modern approach to vampirism: the presentation of the secularized, demythologized, but strongly eroticized vampire. Although each culture’s conception of the undead was different, the vampire managed to survive various cultural and political changes due to a range of transformations. The following work attempts to show the ways in which all the transformations that the literary vampire has undergone refl ect the way people change as individuals and the way the humanity changes. Moreover, the work presents how the ever-changing human needs, desires, and fears have infl uenced the shape of the literary vampire. In the fi nal section, the article focuses on explaining how all the metamorphoses discussed contributed to the shift from the metaphorical status of the vampire to a metonymical one as a result of making the monster closer to an actual human.

Słowa kluczowe

Milne |Kłapouchy |Irena Tuwim |strategie tłumaczenia |kontekst pragmalingwistyczny

Streszczenie

Tłumaczenie funkcjonalne opiera się na dwóch naczelnych zasadach. Po pierwsze zrobić wszystko, by odbiorca przekładu zrozumiał tekst; po drugie ochronić odbiorcę przed szokiem kulturowym. Takie podejście do tłumaczenia zdaje się przyjmować Irena Tuwim w przekładzie Winnie-the-Pooh A.A. Milne’a, to jest w Kubusiu Puchatku. Celem niniejszego artykułu będzie porównanie postaci osła w oryginale i w przekładzie Ireny Tuwim. Porównanie to będzie próbą dowiedzenia, iż błędne decyzje tłumaczeniowe wynikające z przyjęcia strategii tłumaczenia funkcjonalnego, być może nie dość dobrej znajomości języka wyjściowego, braku wrażliwości tłumaczki na niuanse językowe i kontekst pragmalingwistyczny oraz prób dostosowania tekstu do konwencji polskiej literatury dla dzieci to czynniki, które spowodowały znaczące zniekształcenie rysu psychologicznego jednego z głównych bohaterów tekstu Milne’a. O ile Eeyore w zamyśle autora jest myślicielem świadomym tego, że intelektualnie odstaje od innych i cynikiem obdarzonym sarkastycznym spojrzeniem na rzeczywistość, o tyle Kłapouchy jest przede wszystkim arogancki, marudny i roszczeniowy. Zmiany te sprawiają, że polski czytelnik nieświadomie obcuje z zupełnie inną postacią, niż czytelnik wersji oryginalnej.

Słowa kluczowe

przekład literacki |slang |adekwatność tłumaczenia |standaryzacja |wulgaryzmy

Streszczenie

W powieści współczesnego pisarza brytyjskiego Irvine’a Welsha Filth, opisującej losy edynburskiego policjanta Bruce’a Robertsona, język odgrywa szczególną rolę: współprowadzi akcję i odkrywa przed czytelnikiem kolejne warstwy ohydy fi zycznej i psychicznej bohatera oraz otaczającego go świata. Żonglerka elementami takimi jak język scots i policyjny slang, daleko posunięta brutalizacja i wulgaryzacja oraz zróżnicowanie idiolektów poszczególnych narratorów, a także mniej lub bardziej dyskretne zabiegi, jak na przykład powtórzenia danych zwrotów czy zamiany liczby pojedynczej na mnogą i odwrotnie, oddają charakter i emocje głównego bohatera oraz stanowią wskazówki odnośnie do zmieniającego się stanu jego umysłu – pogłębiającej się choroby psychicznej i utraty kontaktu z rzeczywistością.

Łatwo przewidzieć, że nie wszystkie z owych elementów dadzą się bez problemów przenieść do przekładu powieści na język polski, którego dokonał Jacek Spólny. Celem artykułu jest oznaczenie zastosowanych przez tłumacza technik w przekładzie wyżej wymienionych elementów oraz ocena ich skuteczności i konsekwencji w ich użyciu, a w efekcie ewaluacja adekwatności tekstu przekładu.

Słowa kluczowe

teoria wiersza |prozodyjne minimum |wiersz niesylabiczny |pamięć prozodyjna |kategoryzacja

Streszczenie

W artykule omawiam dalsze aspekty prozodyjnej organizacji tekstu. Nawiązując do teorii wiersza Adama Kulawika oraz swych wcześniejszych obserwacji zawartych w trzecim numerze „Language and Literary Studies of Warsaw” (2013), poddaję rewizji kategorię minimum wierszowej organizacji tekstu i pokazuję, jak struktury wierszy nazwane przeze mnie „wierszami niesylabicznymi” mogą zostać skonceptualizowane jako wersy właśnie. Teoretyczne tło dla zamieszczonych tu rozważań stanowią prace z zakresu kognitywnej semantyki, jak też niektóre założenia teorii kategoryzacji wypracowanej na gruncie nauk o poznaniu.

Słowa kluczowe

Psałterz angielski |tłumaczenia Biblii |łacińskie Psałterze |pseudonimowość |reformacja

Streszczenie

The paper deals with the fi rst English Psalter which appeared in print. It was published in the turbulent times of the early Reformation in 1530. The article discusses the details of the publication: the authors of the Latin translation and its English rendition, the printer’s name and the place of the publication so carefully protected at the time of its production. It aims not only at presenting the genuine people and places hidden behind the fake information but also tries to uncover the motivations for the assumed pseudonyms.

Słowa kluczowe

tajne stowarzyszenia |Irlandia |The Times |wojna o dziesięciny |przemoc na wsi

Streszczenie

One of the characteristics of Irish society in pre-Famine Ireland was agrarian violence and – linked to it – actions of oath-bound secret societies. Unable to redress their grievances in courts of law Irishmen took law into their own hands and turned to a form of rural vigilantism. It was triggered by actions endangering the lifestyle of Irish peasants such as the exacting of tithes or the enclosing of common land. Constant eruptions of violence in Ireland were a dominant topic in the news covered in the British press and especially in the most infl uential newspaper The Times. The actions of the Irish had, of course, an impact on the way Ireland and her inhabitants were perceived by the English. This paper discusses the phenomenon of Irish secret societies, examines the coverage of the events in Ireland in The Times in the 1830s, and tries to prove that The Times had its own agenda when reporting on the Emerald Isle.

Słowa kluczowe

estetyka |dyskurs motoryzacyjny |samochód |kierowca |pasażer

Streszczenie

This paper attempts to analyse aesthetics in motoring discourse. The car offers aesthetic stimuli which stem from various sources. There are various levels of aesthetic experience that can be used to analyse phenomenon of motoring. Gołaszewska (1984) notices that cars are a very strong manifestation of human desires and are an aesthetic response to social or material deprivations. In the automotive environment we can distinguish also aural impressions (Bull 2005) and impressions connected with information conveyed visually (Műller 2012) which can be classifi ed as an aesthetic value in the car and user context. However, aesthetic factors available to the driver and passengers cannot function in isolation – they are available only during travelling in the car.

Słowa kluczowe

nauka języka obcego |obszary językowe |techniki nauczania |obserwacje lekcji |dysleksja

Streszczenie

Nowadays dyslexia seems to be an important reality in contemporary Polish foreign language education. The number of diagnosed dyslexic students increases still. Many teachers face the challenge of working with a mixed-ability class. The purpose of this paper is to show how classroom teachers can assist students with this learning disability during English lessons. It provides a close-up of the teaching techniques for dyslexic students during English lessons. It also contains a description of the problems of dyslexic children in the English classroom. My work contains a presentation of the variety of techniques used in teaching dyslexic students as well as providing conclusions from the observation of three English lessons. The main instruments in my work enabling the conducting of research were sheets of observational lessons and the analysis of documents. The observational lesson sheet was divided into eight parts, which corresponded with individual language areas. Observation was taken in fi ve-minute intervals. Research has been carried out in the area of a primary school in Piastów among 12 year-old students. The results of my research show that almost 80% of the action taken by the teacher took into account the needs of students with dyslexia.

Słowa kluczowe

efekt zwrotny |egzamin gimnazjalny z języka angielskiego |gimnazjum |pozytywny efekt zwrotny |negatywny efekt zwrotny

Streszczenie

The learning and teaching processes are the essences of an educational system. They are characterised by complexity and many-sidedness. More and more often, however, there is a tendency to diminish the consequences of this process to either the marks obtained, or a body of knowledge absorbed, by students. What is absolutely forgotten and neglected is the matter of infl uence of this process on the way the students’ skills and knowledge are tested. Such an infl uence is called the washback effect. The most common and popular contemporary tool used in the evaluation process is a test. Its external and standardised version has become a signifi cant element of the Polish education system. In 2009, for the fi rst time, lower secondary school students took such an exam in English and, since then, this way of testing has become a relevant part of the Polish educational system. The main goal of the present paper is to observe, examine, and describe the washback effect of lower secondary school examinations in English that are external and standardised. To be able to achieve the chosen goal, the present author decided to design, form, and conduct research based on the existing body of literature of the subject matter. The entire present paper represents the author’s attempt to fulfi l set goals.

Słowa kluczowe

tłumacz |proaktywność poznawcza |kompetencje translatorskie |tranzycja na rynek pracy |studia translatorskie

Streszczenie

This article is devoted to the analysis of the cognitive proactivity of those students who prepare for professional functioning as translators and interpreters1. Firstly, the main aspects of the translation profession are discussed. Next, the notion of cognitive proactivity and some related concepts are presented. The author emphasizes the importance of proactivity in translator education and professional performance. The next part of the article discusses research concerning the proactive attitudes and behaviours of a selected group of students of a translation specialization. Research methodology and research results are presented and discussed. The concluding part contains practical recommendations, intended to help students of academic philological and other language-related courses develop their cognitive proactivity, with the focus on their transition to the labour market as well as on the quality of their future translation performance.

Słowa kluczowe

konstruktywizm |deklaracja bolońska |krajowe ramy kwalifikacji |taksonomia Blooma |efekty kształcenia

Streszczenie

Celem artykułu jest przedstawienie genezy powstania koncepcji efektów kształcenia jak i konsekwencji jej wdrażania na poziomie teoretycznym oraz w konkretnym przypadku (w Lingwistycznej Szkole Wyższej). Efekty kształcenia to pojęcie nierozerwalnie związane z procesem bolońskim, można je traktować jak spoiwo nowego paradygmatu kształcenia. Będąc sygnatariuszem traktatu bolońskiego, Polska znowelizowała ustawę o szkolnictwie wyższym, wprowadzając Krajowe Ramy Kwalifi kacji (KRK) defi niowane jako „opis przez określenie efektów kształcenia, kwalifi kacji zdobywanych w polskim systemie szkolnictwa wyższego” (art. 2, ust. 1, pkt 18a). Istotne jest, co absolwent wie i umie; mniej istotne, w jaki sposób nabył wiedzę i umiejętności. Kwalifi kacja jest to zatem określony zestaw efektów uczenia się, zgodnych z wyznaczonymi standardami, których osiągnięcie zostało formalnie potwierdzone przez upoważnioną instytucję. Taki sposób myślenia wynika z fundamentalnej zmiany odgrywającej w edukacji rolę przewrotu kopernikańskiego w astronomii, jest to bowiem zmiana koncepcji kształcenia zorientowanego na nauczyciela – teacher centered learning (TCL) na koncepcję kształcenia zorientowanego na ucznia/studenta – student centered learning (SCL). W niniejszej publikacji omówiona jest geneza powstania koncepcji, jej usytuowanie w nowym, zmodernizowanym systemie kształcenia, analiza defi nicji efektów kształcenia oraz ich opis z uwzględnieniem możliwych typów taksonomii, a także wskazanie roli weryfikacji efektów kształcenia dla realizacji SCL. W części praktycznej zaprezentowano efekty kształcenia przyjęte w Lingwistycznej Szkole Wyższej.

Słowa kluczowe

gerundium |gerundivum |język umbryjski |język łaciński |tablice iguwińskie

Streszczenie

This article presents some remarks on the origin and characteristics of -nd- forms in Latin and Umbrian, gerundivum and gerundium, based on examples from the Umbrian Iguvine Tablets. The author recalls that the -nd- forms in Umbrian are not borrowings from Latin and that these forms may have a common ancestry. He claims that the semantic characteristics of gerundivum and gerundium are as important as phonetic ones, particularly with regards to the origin of the -nd- forms. He suggests that the semantic variability of the examples from the Iguvine Tablets is parallel to that known from Latin. He also claims that because there is no reason to suggest a direct borrowing, the evolution of the -nd- forms in Latin and Umbrian could be convergent. Moreover, the author suggests that Umbrian examples shows that there is broader semantic continuum as regards the semantic content of gerundivum, and that the existence of the continuum may indirectly support the hypothesis of the primacy of gerundivum.

Słowa kluczowe

mikrostruktura |makrostruktura |metastruktura słownika |system terminologiczny |system leksykalno-komunikacyjny |prakseologia terminograficzna |inżynieria terminograficzna

Streszczenie

Artykuł zawiera omówienie analizy parametrycznej, przeprowadzonej na zebranym korpusie tekstów z zakresu retoryki. W części teoretycznej przedstawiono zarys koncepcji systemu leksykalno-komunikacyjnego, systemu terminologicznego, prakseologii oraz inżynierii terminografi cznej, w zakresie której pozostają przedstawione praktyczne działania. Wybrane wskaźniki opisujące korpus retoryczny zostały przy tym omówione na tle korpusów porównawczych, reprezentujących inne poziomy tematyczne i stylistyczne.