Słowa kluczowe

przemoc |kobieta |Antygona |Sofokles |homo sacer |praxis

Streszczenie

Człowiek może obyć się bez pracy i wytwarzania, zmuszając do tego innych, ale bez praxis nie ma życia. Dla Hanny Arendt (2010: 25) to jeden z trzech filarów ludzkiej aktywności – obok pracy i wytwarzania stanowi o kondycji ludzkiej. Praca jest odpowiednikiem życia ludzkiego, „aktywnością odpowiadającą biologicznemu trwaniu ludzkiego ciała” (Arendt 2010: 26), z kolei wytwarzanie skutkuje powstaniem nienaturalnego świata rzeczy, którymi człowiek otacza się za życia, podkreślając tym samym swoją śmiertelność i doczesność...

Słowa kluczowe

sacrum |Boże Narodzenie |choinka |wieczerza wigilijna |Wigilia

Streszczenie

Rozpatrując kwestię wigilijnego sacrum, w pierwszej kolejności należy odnieść się do istoty samego obrzędu Wigilii, który stanowi graniczny moment przejścia między sferą sacrum a profanum. Wigilia Bożego Narodzenia oddziela czas świętości od codzienności, jest zatem strefą pośrednią. W dawnej Polsce traktowano ją jako swoisty czas przejścia, w którym ludzie odstępowali od swych codziennych obowiązków i przechodzili w czas szczególny, nazywany świętem...

Słowa kluczowe

sztuka |religia |sacrum |Józef Chłemowski |kreacja artystyczna

Streszczenie

Józef Chełmowski, jeden z najsłynniejszych kaszubskich artystów ludowych, urodził się w 1934 roku w Brusach-Jagliach i tu spędził całe swoje życie. Rzeźbiarstwem i malarstwem zainteresował się już jako dziecko, ale dopiero w wieku czterdziestu czterech lat rozpoczął okres dojrzałej twórczości. Od 1972 roku uczestniczył w kilkudziesięciu konkursach, przeglądach i wystawach w kraju i zagranicą, zdobywając uznanie w oczach krytyków i koneserów sztuki nieprofesjonalnej. Prace Chełmowskiego znajdują się obecnie w zbiorach prywatnych kolekcjonerów (między innymi w Polsce, Francji, Niemczech i Szwecji), są też ozdobą wielu kolekcji muzealnych w Polsce (największe zbiory znajdują się w Muzeum Zachodnio-Kaszubskim w Bytowie) i w Stanach Zjednoczonych...

Słowa kluczowe

literatura francuska |sacrum |Jean-Marie Gustave Le Clézio |Francja

Streszczenie

Kryzys wrażliwości religijnej we Francji uwidocznił się z wielką intensywnością jeszcze w czasach Oświecenia (choć może zapowiadał go już kartezjański racjonalizm; Hazard 1972). W romantycznym wieku XIX próby obrony i odradzania duchowości napotkały jej krytykę, wyrażaną przez racjonalizm naukowy, scjentyzm, pozytywizm i marksizm. Czasy narodzin nowoczesności oraz wizje nowego typu społeczeństwa, odrzucającego to, co irracjonalne i nadprzyrodzone, akceptującego zaś przekonania, iż dzięki nauce można rozwiązać wszelkie problemy egzystencjalne, wzmogły kontestację tradycyjnej religijności w kulturze francuskojęzycznej XX wieku...

Słowa kluczowe

polska proza historyczna |średniowieczne klasztory żeńskie

Streszczenie

Wybór drogi życia dostępny dla kobiet w średniowieczu można streścić w łacińskiej maksymie: Aut maritus, aut murus (czyli: albo mąż, albo klasztor). Znaczyło to, że jedynie w klasztorze miały możliwość realizować się inaczej niż w małżeństwie, nie tracąc przy tym szacunku społeczeństwa...

Słowa kluczowe

transgresja |Benetton |kampania reklamowa |kontrowersje religijne

Streszczenie

Na początku niniejszych rozważań warto zastanowić się nad tym, czym w istocie jest transgresja. Według definicji ze Słownika Języka Polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, „transgresja to przekroczenie jakichś granic, zwłaszcza norm moralnych”...

Słowa kluczowe

filmoznawstwo |Thomas Elsaesser |medioznawstwo

Streszczenie

6 marca 2008 roku w Filadelfii Thomas Elsaesser odebrał nagrodę Stowarzyszenia Badań nad Filmem i Mediami (Society for Film and Media Studies) za wybitne osiągnięcia naukowe (Distinguished Career Achievements). Mowa, którą z tej okazji wygłosił, będąca formą refleksji nad całą jego drogą zawodową, zatytułowana znacząco – Krocząc bokiem (Elsaesser 2009a: 121-127) – jest właściwie jedną wielką pochwałą przypadku...

Słowa kluczowe

Olga Tokarczuk |encyklopedia |Benedykt Chmielowski |Nowe Ateny |Księgi Jakubowe

Streszczenie

„Najpierw były Nowe Ateny księdza Benedykta Chmielowskiego”, pisze Olga Tokarczuk w towarzyszącym Księgom Jakubowym artykule, mającym znaczący tytuł: Jak powstały „Księgi Jakubowe”. Z początku stwierdzenie to może budzić zdziwienie – za pierwszą inspirację podczas pracy nad wielką powieścią historyczną, w której tytule pojawia się Jakub Frank, autorka uważa Benedykta Chmielowskiego. W rzeczy samej Nowe Ateny odgrywają w Księgach Jakubowych ważną rolę i są tekstem, do którego – na różne sposoby – Tokarczuk odsyła swoich czytelników. W niniejszym artykule przeanalizowana zostanie ta niespodziewana relacja intertekstualna...