Słowa kluczowe

film |pamięć zbiorowa |Wojciech Smarzowski |toponim |Wołyń |rzeź wołyńska |dialog polsko-ukraiński

Streszczenie

Hasło „Wołyń” przywołuje szczególne skojarzenia w polskiej pamięci narodowej. Można tu, za Astrid Erll, mówić o specyficznym sygnale wywołującym (cue), ewokującym dramatyczne wspomnienia o śmierci wielu Polaków z ręki ukraińskich współmieszkańców tego terytorium. Tymczasem w świadomości przeciętnego Ukraińca słowo „Wołyń” kojarzy się przede wszystkim z północno-zachodnim regionem własnego państwa. Nazwa jawi się jako zupełnie neutralna i z reguły nie wywołuje żadnych dodatkowych konotacji...

Słowa kluczowe

autobiografia |Marcin Wicha |żałoba |doświadczenie utraty |Inga Iwasiów |antropologia rzeczy

Streszczenie

Ryszard Nycz podejmując na łamach „Tekstów Drugich” refleksję nad współczesnymi badaniami humanistycznymi, przyznaje, że: „posthumanistyka [...] budzi chyba dziś największe spory ideowe, światopoglądowe, filozoficzne – co zdaje się wskazywać na wagę podejmowanych zagadnień oraz jej rosnące znaczenie dla humanistyki w ogóle. Studia nad rzeczami, materialnością [podkreślenie – M.Z.], środowiskiem przyrodniczym, światem roślinnym i zwierzętami, rozwijane w jej ramach od rozmaitych stron dochodzą do granic, opukują trwałość bariery antropologicznej oraz możliwości poszerzenia obszaru antropologicznego poznania”...

Słowa kluczowe

wojna |kryzys domu |Kazimierz Brandys |lata siedemdziesiąte

Streszczenie

Pojęcie „dom” jest wieloznaczne, łączy w sobie rozumienie domu jako konkretnego miejsca (w sensie materialnym), jako pewnej zbiorowości społecznej (zespół domowników i ich wzajemne relacje), oraz jako pewnej wartości, zaspokajającej potrzeby symboliczne w znaczeniu własnych korzeni, utożsamiania się z małą ojczyzną...

Słowa kluczowe

stereotyp |homoseksualizm |męskość |wstręt |autodestrukcja |infantylizacja

Streszczenie

Analiza stosunków między kobietami i mężczyznami w większości badań płci kulturowej opiera się na podkreślaniu różnic między płciami. Męskość jest wyzwaniem, które trzeba aktywnie podjąć, sprzeciwiając się pasywności utożsamianej kulturowo z kobiecością...

Streszczenie

W artykule Strategie skandalu i stereotypy odbioru Piotr Michałowski zaznacza, że skandal jest zawsze zjawiskiem subiektywnym: „[...] nie ma faktów „skandalicznych” samych w sobie, lecz są skandaliczne zawsze „dla kogoś”. Nie ma skandalu w sposób „obiektywny”. Chodzi zatem nie o fakt, ale o zakwalifikowanie zdarzenia, o jego subiektywną ocenę i rodzaj reakcji – silnie nacechowanej emocjonalnie. Nie ma skandalu dopóty, dopóki nikt jakiegoś faktu właśnie w ten sposób nie określi. Kwalifikacja zależy jednak od poczucia normy, a więc to, co dla jednego świadka – choćby reprezentanta większości – jest skandalem, dla innego być nim nie musi”...

Słowa kluczowe

homoseksualizm |popkultura |manga |yaoi |shōnen-ai

Słowa kluczowe

muzyka popularna |pop |Madonna |wizerunek sceniczny

Streszczenie

Na 2022 rok przypadło czterdziestolecie solowej działalności scenicznej Madonny. Artystka w tym czasie zarobiła setki milionów dolarów na trasach koncertowych, gościła na okładkach najbardziej prestiżowych magazynów, zdobyła liczne nagrody branży muzycznej i filmowej oraz zyskała tytuł kobiety z największą liczbą sprzedanych albumów (Guiness World Records 2015). „Królowa Popu”, jak zaczęto ją określać, zasłynęła także umiejętnością efektywnego (i efektownego) transformowania swojego wizerunku, gdyż na każdym z czternastu albumów studyjnych prezentowała inne sceniczne wcielenie...

Słowa kluczowe

telewizja |reality show |Francesco Casetti |Roger Odin |zmiany kulturowe |zmiany technologiczne

Streszczenie

Telewizja to złożony fenomen, zależny od wielu czynników zewnętrznych i podlegający ciągłym transformacjom. Rzeczywistość telewizyjna dynamicznie reaguje na otoczenie i jego wymagania, więc z biegiem czasu zmienia swoją treść i formę (Bogunia-Borowska 2012). Odbija fragmentarycznie świat, który ją otacza, ale ponieważ ukazuje jedynie jego wybrane elementy, to jednocześnie sama go kreuje (Godzic 2001a). W konsekwencji telewizja oddziałuje na rzeczywistość, jest częścią zmian, ale też ich motorem. Aby lepiej zrozumieć te mechanizmy, należałoby zarysować najważniejsze przemiany kulturowo-technologiczne, które wpływają na kształt telewizji, jej treść i formę.

Słowa kluczowe

serial |psychologia |COVID-19 |stres |pandemia |platforma streamingowa

Streszczenie

We współczesnym świecie rosnące zainteresowanie platformami streamingowymi otwiera nową tematykę w badaniach zarówno ekonomiczno-gospodarczych, jak i psychologiczno-socjologicznych. Zapotrzebowanie na seriale stale rośnie, a przemysł filmowy wciąż się rozwija adaptując do warunków środowiska społecznego...

Słowa kluczowe

miasto |transport |pandemia |miasto postpandemiczne |odporność

Streszczenie

Mianem „miasta” można obecnie określić niemal wszystko – niewielką miejscowość w centralnej Polsce liczącą niecałe dziesięć tysięcy mieszkańców albo Tokio z blisko trzydziestoośmiomilionową populacją i rozbudowaną strukturą administracyjną...

Słowa kluczowe

turystyka |imitacja |innowacja

Streszczenie

Turystyka jest jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki, a także najpowszechniejszą formą ludzkiej aktywności. Z powodu SARS-CoV-2 liczba przyjazdów międzynarodowych w roku 2020 spadła aż o 74%, zaś liczba turystów o jeden miliard w stosunku do roku 2019 – jednak nie osłabiło to ducha podróżowania. Względnie dobre wyniki sezonu letniego 2020 mogą wskazywać, iż to nie choroba jako taka wpłynęła negatywnie na branżę turystyczną, lecz obostrzenia i restrykcyjne ograniczenia w podróżowaniu.

Słowa kluczowe

transhumanizm |nieśmiertelność |posthumanizm |ewolucja człowieka

Streszczenie

Większość ludzi marzy o życiu w spokoju i dobrobycie. Potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa oraz godnego życia zawsze silnie oddziaływała na kształt wielu systemów społecznych. I choć do tej pory nie udało się wytworzyć takiego społecznego stanu, to ludzie wciąż mają nadzieję na to, że pewnego dnia ziści się wizja doskonałego społeczeństwa, doskonałego człowieka...

Słowa kluczowe

miasto |Londyn |Joseph Conrad |urbanizacja |industralizacja

Streszczenie

Jürgen Osterhammel wymienia wiele zróżnicowanych czynników, które sprawiły, że to właśnie Anglia najwcześniej i najpełniej ze wszystkich państw europejskich przeprowadziła proces industrializacji...

Słowa kluczowe

Dionizos |wstręt |cywilizacja |horror |Wyspa doktora Moreau |Herbert George Wells |Dedal |natura |Minotaur

Streszczenie

Klasyczny już tekst Petera Mathiasa, profesora historii przemysłu, biznesu i technologii na Uniwersytecie Oksfordzkim, The First Industrial Nation. An Economic History of Britain 1700-1914, utwierdził nas w przekonaniu, że żadne społeczeństwo XIX stulecia nie odczuwało kosztów przemieniania przez człowieka przyrody w cywilizację tak silnie, jak Wiktorianie (Mathias 1987). Proces industrializacji zwiększył zainteresowanie brytyjskich pisarzy tego okresu kategorią wstrętu...

Słowa kluczowe

pamięć |postpamięć |trauma |Amelia Rosselli |Rocco Scotellaro |Carlo Rosselli |faszyzm

Streszczenie

Fenomen Amelii Rosselli, jedynej kobiety z kanonu poetów rocznika 30. włoskiego Novecento, sklasyfikowanych przez Piera Vincenza Mengalda (1978: 993-1004) bezdyskusyjnie bazuje na wielojęzyczności. Stawia on przed lektorem zadanie poliglotyzmu, a mianowicie znajomości włoskiego, angielskiego i francuskiego...

Słowa kluczowe

kapitalizm |czas |przestrzeń |postmodernizm |ideologia |Steven Millhauser

Streszczenie

Fredric Jameson w książce zatytułowanej Postmodernism, or, the Cultural Logic of Late Capitalism opisuje hotel Westin Bonaventure w Los Angeles, zaprojektowany przez Johna Portmana, jako przykład postmodernistycznej przestrzeni, która przekracza możliwości percepcyjne i poznawcze podmiotu kształtowanego przez architekturę modernizmu , z jej utopijnymi dążeniami do transformowania tkanki miejskiej...

Słowa kluczowe

pamięć |czas |estetyka |neonizacja |neon |strategia estetyczna

Streszczenie

Utrwalanie wizji przeszłości za pośrednictwem współczesnych mediów audiowizualnych jest nieustanną zabawą z czasem. Dzisiejsza kultura popularna obfituje w wizualne nawiązania do niedawnej przeszłości. Występowanie tego zjawiska można zaobserwować głównie w najnowszych tekstach kultury. Wideoklipy, kinowe i serialowe produkcje, gry oraz reklamy przepełnione są odwołaniami do przeszłości...

Słowa kluczowe

PRL |emancypacja |dzienniki |zwrot plebejski

Streszczenie

Obserwowany od kilku lat w polskiej humanistyce „zwrot plebejski” (Ryś 2015) stawia przed badaczkami i badaczami zajmującymi się zagadnieniami dotyczącymi klasowości, peryferyjności oraz wyzysku grup podległych, szereg metodologicznych wyzwań i pułapek. Jak opowiadać o przeżyciach zbiorowości oraz wspólnot, uwzględniając jednocześnie specyfikę doświadczeń indywidualnych? Jak bronić się przed fetyszyzacją, narracyjnym zawłaszczeniem czy też romantyzacją peryferii? I wreszcie – jak stwarzać przestrzeń dla opowieści o podmiotowości oraz sprawczości niewolonych i upokarzanych subalternów?

Słowa kluczowe

konflikt |komunizm |bolszewizm |antykomunizm |rewolucja |wróg |Stefan Kiedrzyński

Streszczenie

Antykomunizm jako koncepcja polityczna stanowił nieodłączną część ideologicznej wizji międzywojennej Polski. Był zjawiskiem charakterystycznym dla wszystkich frakcji politycznych, zarówno dla społeczno-politycznej lewicy, centrum oraz prawicy. W różnorodnym zakresie wyznaczał program polityczny ugrupowań od PPS aż po ruch narodowy...

Słowa kluczowe

spojrzenie |Szczepan Twardoch |król |Morfina

Streszczenie

Jednostka wystawiona na spojrzenia innych, jednocześnie będąca podmiotem obserwującym, oddziałująca i poddawana oddziaływaniu otoczenia to problematyka, której rozpowszechnienie w dużej mierze zawdzięcza się twórcom egzystencjalizmu i wypracowanym przez nich metodom organizowania i rozszyfrowania ról współistnienia...

Słowa kluczowe

dziennikarstwo |patriotyzm |podróże |Władysław Grodecki

Streszczenie

Patriotyzm stanowi jedną z najstarszych oraz najważniejszych koncepcji w dyskursie polskiej tożsamości narodowej. Pomimo swojej długiej obecności w historii i polityce naszego kraju, jego sedno znaczeniowe pozostaje niezmienione, a jest nim miłość ojczyzny i dbałość o jej interesy. W dzisiejszych czasach, szczęśliwie, nie musimy dowodzić oddania ojczyźnie z bronią w ręku, toteż patriotyzm przybiera głównie charakter ideowy...

Słowa kluczowe

młodzież |agresja |dzieci |prewencja |pomoc

Streszczenie

W ostatnich latach występowanie agresji wśród dzieci i młodzieży stało się poważnym problemem ogólnospołecznym. Jest to zjawisko narastające zarówno w sensie natężenia, jak i zasięgu występowania. Niepokojący jest fakt, że próg agresywności znacznie się obniżył, a poza tym nastąpiło społeczne przyzwolenie na przejawianie zachowań agresywnych, których skutki są coraz poważniejsze i często bardzo przykre i nieodwracalne...

Słowa kluczowe

socjaterapia |terapeuta |pomoc psychologiczna |pomoc pedagogiczna |rodzina dysfunkcyjna

Streszczenie

Socjoterapia jest istotna w pracy resocjalizacyjno – wychowawczej prowadzonej głównie na terenie ośrodków wspierających dzieci i młodzież pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych jak również wykluczonych społecznie. Stanowi ona formę pomocy pedagogiczno – psychologicznej, skierowanej do dzieci i młodzieży przejawiających trudności w funkcjonowaniu społecznym...