Słowa kluczowe

Streszczenie

Kiedy 19 września 1928 roku prezydent Rzeszy Paul von Hindenburg przybył do dawnego Waldenburga, miasto to było postrzegane, jako jedno z najbiedniejszych w kraju. Jak pisał Artur Szałkowski: „celem wizyty głowy państwa było poznanie problemów mieszkańców regionu, o których głośno było w całych Niemczech oraz zainicjowanie działań, które pomogą w rozwiązaniu problemów”...

Słowa kluczowe

Streszczenie

Polska w okresie międzywojennym była państwem wielonarodowym. Świadczą o tym przede wszystkim dane demograficzne, wedle których w zależności od roku i sposobu obliczania liczbę Polaków zamieszkujących II Rzeczpospolitą określa się na 64,7% do 69% (Gawryszewski 2005: 247-248, 263-264; Historia Polski w liczbach 1994: 157, 163-164). Oznacza to, że pozostałe 31-35,3% oficjalnie nie należało do narodowości polskiej...

Słowa kluczowe

Streszczenie

Radzionków to niewielkie miasto graniczące między innymi z Bytomiem, Tarnowskimi Górami i Piekarami Śląskimi. Leży na obszarze Wyżyny Śląskiej, w południowo-zachodniej części Wyżyny Małopolskiej (Tyczka 2002: 31). W 1951 roku Radzionków uzyskał prawa miejskie, zaś po ponad dwudziestu latach został przyłączony do Bytomia. W 1998 roku powrócił na mapę Polski jako odrębne miasto...

Słowa kluczowe

Streszczenie

W swojej barwnej i złożonej historii Gdańsk dwukrotnie był Wolnym Miastem. Po raz pierwszy miało to miejsce na początku dziewiętnastego wieku w epoce napoleońskiej. Cesarz Francuzów wprawdzie zakończył I wojnę polską (1807) zwycięstwem nad Prusami i Rosją, ale trwałego pokoju zagwarantować nie potrafił...

Słowa kluczowe

Streszczenie

Architektura miasta jest niewątpliwie odbiciem sposobu myślenia ludzi żyjących w danym czasie, reprezentacją ich stylu życia, upodobań i gustów estetycznych, ujętych w ryzy ówczesnych możliwości technicznych. „Architektura jest jak tekst, w którym zapisano opowieść o mieście: o relacjach łączących mieszkańców, ich zbiorowej tożsamości, o gospodarce, nowoczesności czy o władzy” (Twardowska 2018). Na krakowskich kamienicach przełomu dziewiętnastego i dwudziestego wieku pojawiają się inskrypcje, będące dopełnieniem dekoracji fasadowej, wcześniej niewykorzystywane jako motyw zdobniczy...

Słowa kluczowe

Streszczenie

Przyglądając się fasadom starych kamienic, mieszkańcy polskich miast mogą na nich dostrzec napisy przezierające spod łuszczącej się warstwy farby. W zależności od regionu kraju napotykamy napisy nie tylko w języku polskim, lecz także w niemieckim, rosyjskim czy jidysz. Stanowią one żywe świadectwo historii miast i ich mieszkańców. Zazwyczaj są to dawne szyldy sklepowe, jak również napisy informacyjne, reklamy lub nazwy ulic. Grupą zasługującą na szczególną uwagę są poniemieckie malowane szyldy sklepowe, których obecność – z przyczyn historycznych – budzi największe emocje. W niniejszym artykule omówione zostaną rejony ich występowania, konteksty historyczne, stosunek mieszkańców do ich ekspozycji oraz problematyka konserwatorska...

Słowa kluczowe

Streszczenie

Wraz z końcem II wojny światowej Opole – miasto, które do 1945 roku znajdowało się w granicach Niemiec – zostało włączone do Polski, stając się równocześnie częścią tak zwanych Ziem Odzyskanych. Nazwa ta niosła za sobą istotne znaczenie ideologiczne, ponieważ implikowała, że tereny, które przed wojną przynależały do Niemiec, nie zostały w 1945 roku jedynie przyłączone do Polski, a przywrócone jej w akcie sprawiedliwości dziejowej. Fakt ten pociągnął za sobą istotne reperkusje dla całego tego obszaru. Objęły one nie tylko zmiany w obrębie struktury społecznej regionu, ale także materialną przestrzeń poszczególnych miast czy w końcu ich warstwę symboliczną. Przed miastami tychże ziem i ich władzami stanęło istotne zadanie odnalezienia i ustalenia zupełnie nowej tożsamości, odmiennej od tej przedwojennej, by w ten sposób umożliwić nowym mieszkańcom wrastanie w ten obszar i zespolić go z Macierzą – Polską.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Opole jest miastem na prawach powiatu oraz stolicą województwa opolskiego. Do 31 grudnia 2016 roku zajmowało powierzchnię dziewięćdziesięciu siedmiu kilometrów kwadratowych i było zamieszkiwane przez około sto osiemnaście tysięcy osób, natomiast po zmianie granic od 1 stycznia 2017 roku jego powierzchnia zwiększyła się do stu czterdziestu dziewięciu kilometrów kwadratowych, a liczba mieszkańców do około stu dwudziestu ośmiu tysięcy (Rajchel 2018: 177).

Słowa kluczowe

Streszczenie

Wsie, osady i małe miasteczka to miejsca, w których przetrwała pamięć wydarzeń, miejsca stabilnych tożsamości i więzi z naturą. Miasta to obszary zmącone, zakłócone, poddane interferencji indywidualnych i narodowych tożsamości oraz konkurujących o wpływy wizji planistycznych. Taką opozycję miast i wsi zwykło się przyjmować za wynikającą ze zdrowego rozsądku, a jej wpływ widoczny jest w rozważaniach na temat zurbanizowanych obszarów w wielu dyscyplinach: zarówno w ramach badań etnologicznych, antropologicznych (antropologii miasta), jak i geografii społeczno-ekonomicznej (tak zwane a human geography). Na różnych etapach rozwoju badań we wzmiankowanych dziedzinach uwidaczniał się nie tylko w ramie modalnej odmiennej dla opisu miasta i wsi, lecz także w ilościowej dysproporcji refleksji skupionej na obszarach zurbanizowanych i ruralnych...

Słowa kluczowe

Streszczenie

Istnieją historyczne spory i konflikty między państwami i narodami, które są dobrze znane i wciąż rezonują w świadomości społeczeństwa. Ich przykłady można znaleźć w historii stosunków polsko-ukraińskich czy słowacko-węgierskich, które często wpływają na aktualne myślenie i postawy polityczne i społeczne. Z drugiej strony istnieją konflikty, o których opinia publiczna niewiele wie, a świadomość ich funkcjonowania związana jest tylko z określonym regionem, chociaż przebieg i ostrość, z jaką je toczono, są porównywalne z tymi znacznie lepiej znanymi. Do takich konfliktów należy także spór o granicę polsko-słowacką w latach 1918-1945…

Słowa kluczowe

Streszczenie

Wiek XX charakteryzował się formowaniem silnych ruchów społecznych. To zjawisko występowało w różnej formie i z różnym natężeniem w poszczególnych dekadach. Ruchy społeczne natomiast budziły reakcję elity rządzącej. Szczególne nasilenie tej tendencji można było obserwować w latach osiemdziesiątych XX w…

Słowa kluczowe

Streszczenie

Sfera publiczna, w tym również działalność polityczna, towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów. Fundamentalną koncepcję relacji człowieka z otoczeniem społecznym opracował Arystoteles, według którego człowiek jest z natury rzeczy istotą, która jest stworzona do tego, aby uczestniczyć w życiu politycznym. Inherentną cechą gatunku ludzkiego, różniącą go od pozostałych istot żywych, jest posługiwanie się skodyfikowanym i nader bogatym systemem znaków, umożliwiającym homo sapiens przetwarzanie skomplikowanych schematów myślowych i konstruowanie zwerbalizowanych aktów komunikacji – jest to cecha, która umożliwia człowiekowi uczestnictwo w życiu publicznym. Język ludzki jest tworem abstrakcyjnym, odzwierciedlającym naturę ludzką; jego szczególną właściwością jest tworzenie zarówno znaczeń konkretnych (dosłownych), jak i abstrakcyjnych – przenośnych – symbolicznych…

Słowa kluczowe

Streszczenie

17 maja 2016 roku podczas posiedzenia Komisji Zdrowia w Sejmie RP doszło do dyskusji na temat propozycji, by tak zwana klauzula sumienia obejmowała nie tylko personel lekarski i pielęgniarski, ale by mogli powoływać się na nią także fizjoterapeuci i fizjoterapeutki. W wymianie zdań brał udział między innymi poseł-lekarz i posłanka-pielęgniarka...

Słowa kluczowe

Streszczenie

Powojenna Japonia oparła odbudowę narodowej tożsamości na micie gospodarczego sukcesu i potęgi ekonomicznej (Ito 2002: 5). Do lat dziewięćdziesiątych, czyli do momentu rozpoczęcia wieloletniej stagnacji gospodarczej, rzeczywiście krajowi temu udało się utrzymać ten status. Jeszcze przez bardzo długi czas w oczach Polaków pozostawał on symbolem sukcesu i celu, do którego państwo powinno dążyć. Jednakże gospodarczy sukces Japonii stał się kolejnym stereotypem. 11 marca 2011 roku, o godzinie 14:46 czasu japońskiego, pacyficzne wybrzeże regionu Tōhoku nawiedziło trzęsienie ziemi o magnitudzie dziewięciu stopni. Z powodu wstrząsów północno-wschodnia część Japonii dotknięta została przez tsunami, którego wysokość fal dochodziła nawet do piętnastu metrów.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Podróż do Włoch jest bardzo popularnym motywem literackim. Począwszy od czasów najdawniejszych, przez osiemnastowieczny Grand Tour, aż po czasy współczesne, pisarze, poeci, artyści podróżują do Włoch i podróże te relacjonują, zamieszczając w swoich opisach niejednokrotnie również uwagi i odczucia dotyczące lokalnej kuchni...

Słowa kluczowe

Streszczenie

Związki religii i kulinariów są widoczne na całym świecie i we wszystkich czasach. Wśród najbardziej oczywistych można wskazać żydowskie przepisy związane z koszernością, chrześcijańskie posty, tabu pokarmowe hinduizmu czy surowe zasady dżinizmu. Religia jest czynnikiem wpływającym na bardzo szerokie spektrum dziedzin życia, także na kulinaria...

Słowa kluczowe

Streszczenie

„Żeromski lubił pisać. Lubił sam proces” – mówi jego biografka (Mortkowicz-Olczakowa 1965: 97) – sam gest pisania, dotyk i nacisk pióra, miękkiej stalówki, oporną ustępliwość kartki papieru. Robił to pięknie, wyraźnie – kaligraficznie. Ta umiejętność była powodem dumy, ale i swoistego rodzaju udręk płynących z myśli, że trud, jaki w to wkłada, idzie na marne. Kiedy odkrywał, a było tak dosyć często, że jego książki, ukazując się drukiem, pełne są błędów, których próżno by szukać w ich autografach, reagował żalem i rozdrażnieniem...