Słowa kluczowe

hermeneutyka |logika |konwencjonalizm |filozofia |Kazimierz Ajdukiewicz

Streszczenie

Pytanie o stosowalność logiki czystej w rozwiązywaniu zagadnień filozoficznych Kazimierz Ajdukiewicz postawił w niewielkim artykule opublikowanym w roku 1934 w Przeglądzie Filozoficznym (Ajdukiewicz, 2006). Odpowiada na nie zdecydowanie przecząco: czysta  logika nie może tu mieć zastosowania...

Słowa kluczowe

Martin Heidegger |death |existential anthropology |existence |observation |theory |relation |individual

Streszczenie

Based on an interpretation of the work of Martin Heidegger, this article offers a shift away from social and cultural anthropology, which explores sociocultural aspects, and also from general anthropology, which aims to summarise all dimensions of human being. The author defines the specificity of existential anthropology: observing and conceiving human beings as they exist and continue to exist towards death. With a few twists in relation to Heidegger’s thought, the author discusses what is theoretically and methodologically at stake in this perspective, opening existential anthropology to a large empirical field.

Słowa kluczowe

methodology |God |abduction |Neglected Argument |play

Streszczenie

This article provides a response to David Hume’s argument against the plausibility of miracles as found in Section 10 of his An enquiry concerning human understanding by means of Charles Sanders Peirce’s method of retroduction, hypothetic inference, and abduction, as it is explicated and applied in his article entitled A Neglected Argument for the Reality of God, rather than focusing primarily on Peirce’s explicit reaction to Hume in regard to miracles, as found in Hume on miracles. The main focus will be on Peirce’s neglected argument rather than his explicit confrontation with Hume on the issue of miracles, because his criticisms of Hume demands a methodological approach appropriate for scientifically analysing surprising phenomena or outliers, of which miracles or the reality of God would be but two examples amongst many. This article, then, consists of an attempt to construct this method as one that draws inferences neither a priori nor a posteriori, but per posterius, because such a method is capable of rigorously questioning rogue or surprising phenomena, e.g. miracles.

Słowa kluczowe

quale |struktura relacyjna |antypsychologizm

Streszczenie

Filozof mający do czynienia z dwoma różnymi reprezentacjami pewnego przedmiotu ma prawo zadać co najmniej dwa pytania. Jedno z nich brzmi: „Co sprawia, że te dwie reprezentacje są reprezentacjami tego oto przedmiotu?”. Jest to niewątpliwie pytanie o to, co wspólne dla pewnych dwóch obiektów, a ściślej o to, co właściwie je czyni — bądź uczyniło — reprezentacjami jednego i tego samego przedmiotu...

Słowa kluczowe

wiedza |nauka |aksjologia |wartościowanie

Streszczenie

W niniejszym artykule dokonuję zestawienia najważniejszych wartości (głównie poznawczych) zakładanych w stanowiskach z zakresu filozofii nauki, artykułowanych w minionym stuleciu. Status wartości i wartościowań w szeroko rozumianej nauce jest więcej niż zagadkowy...

Słowa kluczowe

John Langshaw Austin |Willard Van Orman Quine |analityczne |syntetyczne

Streszczenie

Wyczerpujące omówienie poglądów Johna Langshawa Austina i Willarda Van Ormana Quine’a dotyczących rozróżnienia analityczne/syntetyczne wymagałoby zapewne napisania obszernej monografii. Ujęcie tego zagadnienia w ramy artykułu oczywiście prowadzi do tego, że nie wszystkie wątki związane z rozważaną tematyką zostaną omówione, a spora część zostanie jedynie zasygnalizowana...

Słowa kluczowe

Jan Łukasiewicz |obiektywne prawdopodobieństwo |determinizm logiczny |filozoficzna interpretacja prawdopodobieństwa |probabilizm

Streszczenie

We współczesnej debacie dotyczącej probabilizmu jeden z wiodących wątków odnosi się do relacji pomiędzy prawdopodobieństwem a determinizmem. Czy możliwa jest koegzystencja obiektywnego prawdopodobieństwa oraz determinizmu?...

Słowa kluczowe

realizm |Kazimierz Ajdukiewicz |Stefan Amsterdamski |radykalny konwencjonalizm |konstruktywizm społeczny |teoria referencji |empiryzm

Słowa kluczowe

przyczynowość |redukcja |implikacja materialna |implikacja formalna |paradoks implikacji |dedukcja

Streszczenie

Głównym źródłem pomysłów zawartych w tym artykule były argumenty za istnieniem Boga, dlatego choć tego rodzaju argumentami nie będę się zajmował, ich elementy pojawią się w przykładach. Najważniejszym celem jest tutaj wskazanie na pewne niedostatki i błędy wynikające z niewłaściwego użycia logiki w analizie języka i pewnych zagadnień metafizycznych...

Słowa kluczowe

ciało |Jean-Paul Sartre |empatia |relacje międzyludzkie |identyfikacja |Witold Gombrowicz

Streszczenie

Szeroko rozumiana humanistyka oraz nauki społeczne w ciągu ostatniego stulecia stosunkowo często poruszały problem empatii, wypowiadając rozmaite, nie zawsze ze sobą zgodne, sądy. Pojedyncze refleksje dotyczące tego zjawiska — związanego z różnie pojmowanymi kategoriami „wczucia” oraz „identyfikacji” — można odnaleźć już u Platona oraz Arystotelesa...

Słowa kluczowe

kryterium |realizm |egzystencja |obserwacja

Streszczenie

Naukowy realizm w klasycznej postaci to stanowisko głoszące, że obraz świata przedstawiany przez naukę jest obrazem prawdziwym oraz że postulowane przez nią jednostkowe przedmioty nieobserwowalne i teoretyczne rzeczywiście ist­nieją. Kiedy realizm dotyczy teorii oraz przedmiotów przez nią postulowanych, mamy do czynienia ze skrajnym realizmem...

Słowa kluczowe

subjectivity |consciousness |philosophy |transcendental reduction |cognition

Streszczenie

The article presents Edmund Husserl’s idea of transcendental phenomenology in the perspective of the project of science. This aspect of Husserl’s writings was pointed out by, for example, Rudolf Bernet, Manfred Brelage, Iso Kern, Eduard Marbach, Eugen Fink, Ludwig Landgrebe, and Roman Ingarden. The main aim, realised in the article is to prove the main hypothesis claiming that transcendental phenomenology is closely connected with Husserl’s conception of philosophy, the idea of philosophy as a science (eidetic and transcendental). The project of transcendental science and knowledge is also connected with Husserl’s conception of transcendental reduction taken as a mode of revealing those constitutive achievements of consciousness which were covered in the natural attitude. In the paper, I focus on presenting the most important points (epistemological, methodological, and transcendental) connected with Husserl’s evolution of phenomenology in the perspective of the project of science.

Słowa kluczowe

Leon Chwistek |logika |wielość rzeczywistości |ontologia |relatywizm ontologiczny

Streszczenie

W artykule przedstawiam rys krytyczny teorii wielości rzeczywistości (tWr) autorstwa polskiego logika, filozofa i malarza Leona Chwistka (1884–1944). Ujmując rzecz w znacznym uproszczeniu, wspomniana teoria składa się z czterech podstawowych tez: (1) zamiast jednej rzeczywistości możemy mówić o wielu rzeczywistościach; (2) rzeczywistości te pojmować należy w sposób analogiczny do systemów logicznych, opartych o określone zestawy aksjomatów; (3) wspomniane systemy są wewnętrznie niesprzeczne i wykluczają się nawzajem parami; (4) nie ma żadnych metasystemowych reguł, w oparciu o które można by dokonać wyboru pomiędzy nimi...

Słowa kluczowe

philosophy of art |perspective in painting |geometry in art perception |reasoning and aesthetic perception

Streszczenie

My goal here is to provide a detailed analysis of the methods of inference that are employed in De prospectiva pingendi. For this purpose, a method of natural deduction is proposed. The treatise by Piero della Francesca is a manifestation of a union between the fine arts and the mathematical sciences of arithmetic and geometry. He defines painting as a part of perspective and, speaking precisely, as a branch of geometry, which is why we find advanced geometrical exercises here.

Słowa kluczowe

Kartezjusz |Geometria

Streszczenie

DESCARTES, R. (1637). Discours de la méthode pour bien conduire sa raison et chercher la vérité dans les sciences, plus la Dioptrique, les Météores et la Géométrie qui sont des essais de cette méthode, Leyde: l’Imprimerie de Jan Maire.

Słowa kluczowe

Kartezjusz |Geometria