Słowa kluczowe

epoche |doświadczenie życiowe |redukcja transcendentalna |fenomenologia religii

Streszczenie

The paper deals with the ways in which Edmund Husserl develops the question of God. Six ways to reach God are shown as present in Husserl’s writings, some of them seem to be very close to the traditional philosophical ways to go as far as God (the objective and the subjective ways) others are very original, in particular the way that starts from the analysis of the hyletic sphere of the human being, a sphere which is present in all the reality too. At last it is possible to notice Husserl’s interest in the mystical approach to God.

Słowa kluczowe

fenomenologia |mistycyzm |Bóg |świętość |osoba-akt |fenomenologia aktu |Max Scheler

Streszczenie

W samym centrum Schelerowskiego myślenia znajduje się osoba‑akt, której inicjatorem jest prawartość świętości. Dziejowe wcielanie świętości zachodzi w czynach i dziełach ludzi zaświadczających o jej realności, w dziełach Jezusa, jego uczniów i kontynuatorów. Inkorporacja świętości może przydarzyć się także nam za sprawą współdokonywania aktów osobowych ludzi świętych...

Słowa kluczowe

Edmund Husserl |fenomenologia |mistycyzm |Martin Heidegger |zwrot

Streszczenie

Martin Heidegger gehörte zu den Schülern Edmund Husserls, die sich durch eine ausgesprochen religiöse Herkunft auszeichneten. In einem tiefgläubigen, katholischen Elternhaus aufgewachsen, strebte Heidegger nach dem Abitur die geistliche Laufbahn eines katholischen Priesters an. Heidegger gab 1911 das Studium der Theologie jedoch nach zwei Jahren auf, um seine Suche in der Philosophie weiter zu führen. Als Edmund Husserl im Jahre 1916 nach Freiburg kam und Heidegger dann als sein Assistent in den Kreis seiner engsten Vertrauten aufgenommen wurde, löste sich Heidegger ganz von seiner katholischen Herkunft, suchte zunächst nach einem neu verstandenen Christentum, um sich dann jedoch völlig vom christlichen Denken zu verabschieden...

Słowa kluczowe

Martin Heidegger |phenomenology |metaphysics |truth |theology |ontology |physics |nihilism

Streszczenie

Martin Heidegger has retrospectively characterized his philosophy as “phenomenology of the invisible”. This paradoxical formula suggests that the aim of his thinking was to examine the origin of the phenomena. Furthermore, Heidegger has also stated that his philosophy is ultimately motivated by a theological interest, namely the question of God’s absence. Following the guiding thread of those remarks, this essay analyzes the essential traits of Heidegger’s thought by interpreting them as an attempt to develop a phenomenology of the invisible. Heidegger’s attitude towards physics and metaphysics, his theory of truth, his reading of Aristotle, his concept of Dasein, his understanding of nothingness are all situated within the problematic context of the relation between the invisible and the revealed. Heidegger’s thought is thereby posited at the point of intersection of phenomenology, ontology, and theology.

Słowa kluczowe

Mistrz Eckhart |metafizyka |filozofia niemiecka |doświadczenie religijne |Bernhard Welte

Streszczenie

Bernhard Welte fascynował się Mistrzem Eckhartem. W wykładach, odczytach i artykułach bardzo często nawiązywał i powracał do tego średniowiecznego myśliciela. Najwnikliwiej zajął się jego myślą w napisanej w 1979 roku monografii: Meister Eckhart. Gedanken zu seinen Gedanken [Mistrz Eckhart. Myśli do jego myśli]. Tę pracę (Welte, 2007: 20–215) obierzmy za przedmiot naszych krótkich analiz...

Słowa kluczowe

reality |relegation |the power of the real |person |enigma |reason |mysticism

Streszczenie

There are two fundamental questions that this paper tries to answer: how Zubiri knows God, and whether we can consider his philosophy to be mysticism. The greatest part of the analysis considers the last ten years of his philosophical activity. The first part of the paper analyzes the mature form of his method, which Zubiri revealed in his Trilogy. A brief presentation is made of primordial apprehension, logos and reason. Zubiri’s method goes beyond orthodox phenomenology, because he finds a need also to include metaphysics. The second part of the article applies this method in order to know God. It begins with an analysis of the person in the process of construction of its I. Zubiri analyzes this mostly in Man and God. We can access God only on the metaphysical level of knowledge. On this path he rejects logic and speculation. On our way to know God we must confront the presumed sketch of God with human personal life. We can discover human life only by following strictly the sui generis phenomenological method. The conclusion that Zubiri reaches is that there is a personal absolute God, who influences humans in the construction of the I through the reality of things. On certain conditions, we can call Zubiri’s approach to philosophy a mystical one. This is due to the constant action of God creating a certain tension between the person and reality and a need for a personal answer to the divine action.

Słowa kluczowe

dekonstrukcja |Martin Heidegger |Jacques Derrida |neofenomenologia |filozofia negatywna

Streszczenie

W niniejszym tekście będzie rozważany ten wymiar interdyscyplinarnej refleksji (post)sekularnej, który otwiera nową perspektywę rozumienia negatywności, z jej implikacjami mistycznymi, w obliczu współczesnego wyczerpania języków logocentrycznej metafizyki i tradycyjnej religii. Będzie mnie zatem interesował horyzont poznania, który refutuje zarówno metafizykę przedstawienia, jak i dogmatyczną, społeczno -kulturową i psychologiczną konceptualizację religii, ale — co istotne — przekracza również jej klasyczne ujęcia fenomenologiczne oraz tradycję apofatyczną, choć akurat z nich niewątpliwie wyrasta...

Słowa kluczowe

medytacja |dhyāna |nirbīja‐samādhi |Sāṁkhya‐Yoga |buddyzm tybetański |neurofenomenologia |samadhi

Streszczenie

Głównym celem niniejszego artykułu jest analiza porównawcza stanów głębokiego skupienia świadomości, określanych jako samadhi (samādhi) ze stanem nazywanym niedualną uważnością (tyb. gñis‑med). Porównania tego dokonam na gruncie trzech tradycji: buddyzmu therawady, jogi klasycznej oraz buddyzmu dzogczen (tyb. rdzogs chen)...

Słowa kluczowe

pragma‐dialectics |argumentation structure |Pascal’s wager |rhetorical analysis |strategic maneuvering |topical potential

Streszczenie

Pascal’s wager is the name of an argument in favor of belief in God presented by Blaise Pascal in §233 of Thoughts. Ian Hacking (1972) pointed out that Pascal’s text involves three different versions of the argument. This paper proceeds from this identification, but it concerns an examination of the rhetorical strategy realized by Pascal’s argumentation. The final form of Pascal’s argument is considered as a product that could be established only through a specific process of persuasion led with respect to an intended reader with a particular set of initial beliefs. The text uses insights from the pragma‐dialectical approach to argumentation, especially the concept of rhetorical effectiveness of particular choices from the topical potential. The argumentation structure of Pascal’s wager is considered to be a reflection of the anticipated course of dialogue with the reader critically testing the sustainability of Pascal’s standpoint “You should believe in God”. Based on the argumentation reconstruction of three versions of the argument, Pascal’s idea of opponent/audience is identified. A rhetorical analysis of the effects of his argumentative strategy is proposed. The analysis is based on two perspectives on Pascal’s argument: it examines the strategy implemented consistently by all arguments and the strategy of a formulation of different versions of the wager.

Słowa kluczowe

Jan Łukasiewicz |analiza logiczna |konieczność |indukcja |implikacja |paradoks przyczynowości |post hoc |propter hoc

Streszczenie

Badania w filozofii i logice mają pewne specyficzne cechy. Logika jest nauką formalną i osiągnięcia dokonane w tej dziedzinie są stosunkowo łatwe do potwierdzenia lub obalenia. Najczęściej sam autor potrafi ocenić poprawność swojej teorii, pomysłu, a jeśli nawet coś umknie jego uwadze, inni autorzy szybko odkryją braki. W filozofii jest inaczej, nie ma tam jasnych i wyraźnych kryteriów poprawności czy słuszności i można przez całe wieki dyskutować, czy jakaś teoria filozoficzna jest celna, czy raczej nie. Filozoficzne prace Jana Łukasiewicza, a tutaj skupiamy się na artykułach dotyczących pojęcia przyczyny, w pewnym stopniu łączą te przeciwne cechy...

Słowa kluczowe

Tadeusz Kotarbiński |etyka niezależna

Streszczenie

Nieco ponad sto lat temu, w roku 1915, Polska Akademia Umiejętności (z siedzibą w Krakowie) wydała rozprawę doktorską Tadeusza Kotarbińskiego, zatytułowaną Utylitaryzm w etyce Milla i Spencera, napisaną pod kierunkiem Kazimierza Twardowskiego. Niedawno miniona okrągła rocznica wydania tej książki w dalszym ciągu stwarza okazję do analizy etyki niezależnej Kotarbińskiego, będącej wyrazem jego dojrzałych poglądów etycznych...

Słowa kluczowe

estetyka |Arthur C. Danto |Ludwig Wittgenstein |granice języka |język logiki |język filozofii |istota sztuki |istota rzeczywistości

Streszczenie

W przekonaniu Ludwiga Wittgensteina dotychczasowy „ciemny” język filozofii, ze względu na nieprecyzyjność i tendencję do odchodzenia od standardów nauki, jest wadliwy, należy go więc porzucić i zastąpić językiem nauki, ścisłym, sensownym — „jasnym”. Postulat takiego sposobu uprawiania refleksji filozoficznej znalazł szeroki odzew wśród wielu estetyków...

Słowa kluczowe

eksperyment |Benjamin Libert |John-Dylan Haynes |determinizm

Streszczenie

Od dziecka mamy styczność z prostymi bądź bardziej złożonymi sytuacjami, w których musimy wybrać jedną z dwóch lub kilku możliwości. Czujemy wtedy, że mamy kontrolę nad swoimi decyzjami i swoim życiem, że jesteśmy odpowiedzialni za to, co robimy, i że to od nas, a nie od kogoś (lub czegoś) innego zależą nasze decyzje. Innymi słowy, posiadamy poczucie wolnej woli, czyli możliwości dokonania kontrolowanego wyboru między alternatywami...

Słowa kluczowe

fenomenologia |subiektywność |Michel Henry |Jean‐Paul Sartre

Streszczenie

Fenomenologia, która powstała i rozwinęła się w XX wieku jako autentyczna tradycja filozoficzna, a w której w początkach XXI wieku dokonują się serie przeobrażeń, niepozostających bez związku z tematem, jaki zamierzamy dziś rozwinąć, stawia nas w obliczu jedynego w swoim rodzaju paradoksu...

Słowa kluczowe

phenomenology |anthropology |Edith Stein |thomism |ways to God

Słowa kluczowe

filozofia porównawcza |Charles A. Moore |Gregg M. Sinclair |Wing-tsit Chan

Streszczenie

Cykl konferencji „East-West Philosophers’ Conference” (dalej: EWPC), zainicjowany w 1939 roku przez trzech wybitnych filozofów i wizjonerów: Charlesa A. Moore’a (1901–1967), Gregga M. Sinclaira (1890–1976) i Wing-tsita Chana (1901–1994), stanowi największe światowe forum filozofii porównawczej...