Słowa kluczowe

Streszczenie

Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy i w jakim zakresie ogłoszony w 2019 r. przez Komisję Europejską (KE) pakiet inicjatyw zwany Europejskim Zielonym Ładem (EZŁ) stanowi nowe podejście w stosunku do paradygmatów: mechanistycznego, zrównoważonego rozwoju i ekologicznego. Pierwsze dwa z nich stanowiły fundament ideacyjny wielu działań podjętych w przeszłości, w tym polityk Unii Europejskiej (UE), zaś ostatni ma charakter intelektualnej konstrukcji proponowanej do wcielenia w życie. Niniejsze badanie zostało skoncentrowane na wymiarze ideacyjnym i polegało na porównaniu EZŁ ze wspomnianymi paradygmatami w czterech aspektach: a) w sposobie rozumienia relacji człowieka z przyrodą, b) w sposobie ujmowania rozwoju cywilizacyjnego, c) w stosunku do wiedzy, nauki i techniki oraz d) w przyjętej aksjologii. W badaniu wykorzystano literaturę przedmiotu i 27 dokumentów UE z lat 2019–2022 tworzących EZŁ, które badano metodą jakościowej analizy zawartości. Badanie pokazało, że we wszystkich analizowanych wymiarach EZŁ nastąpiła zmiana, przy czym najmniej podatne na nią są obszary, w których rolę odgrywają interesy materialne.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Celem artykułu jest identyfikacja mechanizmów, za pomocą których technologie informatyczne (IT) wpływają na innowacje w sektorze usług oraz opracowanie ram koncepcyjnych wyjaśniających ten proces. Na podstawie systematycznego przeglądu literatury zaproponowano model koncepcyjny zarządzania innowacjami w usługach opartych na IT, na który składają się trzy komponenty dotyczące tworzenia, dostarczania i przechwytywania wartości. Ilustracją dla rozważań teoretyczno-koncepcyjnych są przykłady innowacji usługowych powiązanych z wdrażaniem technologii IT w Europie (m.in. innowacje w transporcie, usługach opieki zdrowotnej i Fintech). Doświadczenia firm europejskich dowodzą, iż motorem tworzenia, dostarczania i przechwytywania wartości poprzez innowacyjne rozwiązania w usługach jest współpraca ze wszystkim interesariuszami, w tym zaangażowanie klientów do współtworzenia nowych rozwiązań.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Dziedzictwo kulturowe stało się priorytetowym obszarem działalności Unii Europejskiej (UE) po Traktacie Lizbońskim. Kryzysy, które zachwiały zasadami aksjologicznymi integracji, przesądziły o wyborze tego obszaru, dlatego z dziedzictwa uczyniono niejako medium europejskiej pamięci, ale też katalizator wzrostu gospodarczego i komponent zrównoważonego rozwój Unii. Niniejszy artykuł prezentuje analizę celów i zadań strategicznych dziedzictwa, zdefiniowanych w aktach prawa wtórnego UE oraz w decyzji o powołaniu Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego (2018). Autorka poszukuje korelacji występujących między sektorem dziedzictwa kulturowego oraz zasadami zrównoważonego rozwoju. Pozwoli to na ustrukturyzowanie sektora pod kątem wielopoziomowego zarządzania „zasobami”, wykorzystania jego potencjału kapitałotwórczego, a także zabezpieczania sektora dzięki unijnym mechanizmom finansowym i cyfrowym. Teoretycznymi podstawami analizy politologicznej są koncepty Dawida Thorsby’ego oraz Jona Hawkesa definiujące strategie kulturowe w zrównoważonym rozwoju i przeniesione tutaj na grunt inicjatyw politycznych UE, odnoszące się do efektu spójności i synergii kultury z innymi politykami publicznymi Unii.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Technologie cyfrowe redefiniują kształt współczesnej gospodarki, niosą ze sobą wiele korzyści, ale też wyzwań w kontekście społecznym, gospodarczym oraz środowiskowo-klimatycznym. Celem niniejszego artykułu w jego warstwie teoretycznej jest poszerzenie wiedzy na temat wymiarów cyfryzacji gospodarek, mających odpowiadać celom zrównoważonego rozwoju (ZR). W warstwie empirycznej celem przedstawionych rozważań jest identyfikacja poziomu cyfryzacji gospodarek państw członkowskich UE oraz zmian w zakresie luki cyfrowej. Zastosowane metody badawcze obejmują: analizę instytucjonalno-prawną, metodę opisową oraz porównawczą. W głównej części artykułu dokonano przeglądu dostępnych opracowań, w których autorzy analizują związki występujące między cyfryzacją i ZR, poszukując odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób transformacja cyfrowa może przyczynić się do gospodarczego, społecznego i środowiskowego zrównoważenia. W końcowej części artykułu analizie poddano działania UE wspierające „zrównoważoną cyfryzację”, która ułatwiłaby i przyspieszyła osiągnięcie celów ZR. Badanie pozwoliło wyciągnąć wnioski na temat najważniejszych aspektów strategii rozwoju UE w kontekście "zrównoważonej cyfryzacji" oraz zrozumieć znaczenie cyfryzacji dla realizacji celów zrównoważonego rozwoju krajów członkowskich. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na rosnące znaczenie cyfryzacji krajów UE w kontekście osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju, szczególnie w obliczu współczesnych sytuacji kryzysowych.

Słowa kluczowe

Streszczenie

Przedmiotem artykułu jest analiza koncepcji zero waste realizowanej przez Unię Europejską. Strategia ta jest w pełni komplementarna z unijną polityką ochrony środowiska oraz polityką klimatyczną. Obecnie kwestie środowiskowe odgrywają istotną rolę w polityce publicznej nie tylko szczebla unijnego, dlatego ważne jest bliższe przyjrzenie się koncepcji zero waste. Celem artykułu jest przedstawienie stanowiska Unii Europejskiej wobec koncepcji zero waste z uwzględnieniem sposobu realizacji tej strategii. Podstawowym problemem badawczym jest odpowiedź na pytanie, jaką funkcję pełni koncepcja zero waste w Unii Europejskiej. Rozwiązanie będzie poszukiwane poprzez analizę działań leżących u podstaw wizji zasobooszczędności oraz omówienie unijnych inicjatyw ustawodawczych przybliżających przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Autorka przedstawia w artykule główne założenia koncepcji zero waste oraz unijnej strategii zasobooszczędności. Zaprezentowano również działania wypełniające założenia idei życia zero-odpadowego. kolejnych rozdziałach artykułu przedstawiono unijne ustawodawstwo nawiązujące do wizji zero waste. Poddano analizie istniejące w tym zakresie regulacje prawne w Unii Europejskiej. Ponadto, wskazano instytucje odpowiedzialne za działania realizujące założenia strategii zero waste.

Słowa kluczowe

Streszczenie

The article presents results of the first phase of the project CCI: Circular Economy and Place, which identified challenges and problems in the process of developing and implementing an economy model in the Baltic Sea Region that meets the assumptions of the EU’s Circular Economy Action Plan. The comparison of project's original assumptions with the identified conditions made its authors realise the need to restructure methods and ways of action (in the second phase), making the prospect of achieving the fundamental goal more realistic: reducing the gap in the ability to run a circular economy in the peripheral Baltic Sea Region compared to the centre of the European Union. The desirability of analysing the conclusions formulated after the first phase of the project is justified by the importance of macroregional conditions in processes of the EU mechanisms implementation, which are supposed to be identical for all parts of the European Union.

Słowa kluczowe

Streszczenie

W artykule przedstawiono analizę europejskich doświadczeń funkcjonowania starych regionów przemysłowych z przewagą przemysłu węglowego w warunkach obecnej zmiany struktury technologicznej. Wyodrębniono i usystematyzowano cechy polityki transformacyjnej, charakterystyczne dla regionów górniczych w Unii Europejskiej, które przeszły etapy modernizacji i transformacji. Wyróżniono dwa główne modele restrukturyzacji. Współczesne zasady transformacji regionów zdominowanych przez przemysł węglowy przeanalizowano przez pryzmat idei sprawiedliwej transformacji. Sformułowano kierunki zastosowania doświadczeń UE, opracowano zalecenia dotyczące ich wykorzystania dla odbudowy gospodarki Ukrainy, w szczególności regionów górniczych. Zwrócono uwagę na konieczność zmiany podejścia do restrukturyzacji gospodarki obszarów z przewagą przemysłu węglowego oraz zmiany strategii utrzymania tego przemysłu w warunkach kryzysowych.