Numer 14/2 (2022)
Człowiek i technologia: aspekty cyberkulturowe, komunikacyjne i prawne
Redaktorzy: Agnieszka Ogonowska, Bogdan Fischer
Spis treści
Strony
Pobierz
Agnieszka Ogonowska,
Bogdan Fischer
Słowo od Redaktorów Tematycznych
3 – 6
PDF

Streszczenie

Monograficzny numer „Studia de Cultura”, zatytułowany Człowiek i technologia: aspekty cyberkulturowe, komunikacyjne i prawne. Zagadnienia związane z relacją między jednostką, społeczeństwem a mediami cyfrowymi i nowymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi są bardzo złożone i – jak pokazują współczesne praktyki badawcze – często wymagają analiz trans- i interdyscyplinarnych, „uruchomienia” metod i narzędzi reprezentatywnych dla różnych nauk: humanistycznych, społecznych, takich jak kulturoznawstwo, socjologia, filozofia, antropologia, psychologia, komunikologia czy medioznawstwo, ale także prawnych, informatycznych, ekonomicznych.


INFORMACJE O AUTORACH


Agnieszka Ogonowska
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

Bogdan Fischer
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie
Ewa Wójtowicz
Szczebiot systemu. Taktyczne relacje człowieka z technologią
DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.14.2.1
7 – 21
PDF

Słowa kluczowe

soft power |użytkownik |system |strategie subwersywne |sztuka mediów taktycznych

Streszczenie

Tematem artykułu jest asymetryczna relacja użytkownika z systemem jako nieprzejrzystą strukturą kształtującą formy interakcji między człowiekiem a technologią metodą soft power. Jej przejawem są systemowe komunikaty werbalne obecne w cyfrowym życiu codziennym, nacechowane wewnętrzną sprzecznością między użytym językiem (szczebiotem) a perswazyjno-opresyjnym przekazem. Zestawiono je z przykładami strategii subwersywnych praktykowanych w środowisku sztuki mediów taktycznych, takimi jak: zaciemnienie, nadidentyfikacja i udziwnienie, oraz z propozycjami teoretycznymi o charakterze taktyk (miękkiego oporu).


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu

Łukasz P. Wojciechowski,
Katarína Fichnová
New technologies and ambient marketing communication
DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.14.2.2
22 – 46
PDF

Słowa kluczowe

originality |ambient marketing communication |guerilla marketing |new technologies |creativity |effectivity

Streszczenie

This paper introduces unconventional forms and technology of digital communication, which guerilla and ambient marketing communication utilize to implement strategies of communi-cation with clients. It presents specifics of the mentioned types of communication, pointing out creativity and its remarkable unique attributes (originality, the element of surprise, effectivity and others). In our selection of 300 respondents, differences in subjective perception of attributes were identified in ambient marketing communication and in classical creative form of marketing communication. Our paper characterizes strategies and visual techniques used in them, and new technologies implementing the element of surprise for creation of positive emotions. With the use of selected examples, we illustrate possibilities for digital communication with implemented communication strategies. At the end, we offer our own synthesized scheme of creativity levels in marketing communication addressing the special importance of creativity, with a regard to the new technologies and with an investigative approach towards the ambient and guerilla marketing communications using these new technologies at the set levels.


INFORMACJE O AUTORACH


Łukasz P. Wojciechowski
Univerzita sv. Cyrila a Metoda v Trnave (Uniwersytet Świętych Cyryla i Metodego w Trnawie)


Katarína Fichnová
Univerzita Konštantína Filozofa v Nitre, Słowacja

Bartłomiej Kotowski
Retoryka tańca w aplikacji TikTok
DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.14.2.3
47 – 62
PDF

Słowa kluczowe

internet |cyberprzestrzeń |tożsamość w sieci |taniec tiktokerów |perswazja

Streszczenie

Aplikacja internetowa TikTok cieszy się globalną popularnością. Formy tańca tiktokerów, tworzone i eksponowane w cyberprzestrzeni, składają się z różnych kompilacji i umożliwiają aczasową i aprzestrzenną komunikację pomiędzy użytkownikami na całym świecie. Taniec w subświecie sieci tiktokerów ma wymiar międzykulturowy. Celem działań w aplikacji TikTok jest pozyskanie potwierdzenia społecznego, kreacja wizerunku czy zakup konkretnego produktu. Kontynuowanie, re-kreowanie ekspozycji w aplikacji jest oznaką poddania się perswazji przez kolejnych uczestników, w tym implementujących konkretny trend czy viral. Analiza przeprowadzona na poziomie semantycznym, syntaktycznym i pragmatycznym potwierdza tezę, że forma tańca tiktokerów tworzona i eksponowana za pomocą aplikacji TT w mediach społecznościowych ma charakter fragmentaryczny, a jej internetowe egzemplifikacje są wykorzystywane w celach perswazyjnych (marketingowych, politycznych, kreowanej autoprezentacji) i służą wypełnieniu określonego celu, implementują poglądy, informacje, służą transmisji treści. Kolejne części pracy opierają się na podziale semiotyki wprowadzonym przez Charlesa W. Morrisa (Morris 1938).


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Maria Łukomska
Sztuczny człowiek w internecie. Kim są wirtualni influencerzy?
DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.14.2.4
63 – 75
PDF

Słowa kluczowe

media społecznościowe |influencer |wirtualny influencer |sztuczny człowiek |wirtualni ludzie

Streszczenie

Artykuł przedstawia fenomen wirtualnych influencerów, którzy zyskują popularność dzięki swojej aktywności w popkulturze i w mediach społecznościowych. Jego celem jest uporządkowanie dotychczasowej wiedzy na ich temat. W celu zilustrowania zagadnienia za pomocą metody studium przypadku w artykule opisana została instagramowa gwiazda Miquela i influencerzy z Aww Inc. Na wybranych przykładach zaprezentowano modele i sposoby funkcjonowania tych bytów w dzisiejszych czasach.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Łódzki

Patrycja Cheba
Aktywizacja użytkowników w dobie pandemii COVID-19 przez influencerów na platformie Instagram. Analiza porównawcza wybranych twórców internetowych
DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.14.2.5
76 – 93
PDF

Słowa kluczowe

media społecznościowe |influencer |COVID-19 |użytkownik |aktywizacja

Streszczenie

Celem artykułu jest przegląd i analiza profili trzech twórców internetowych na platformie Instagram, którzy aktywizowali swoje społeczności w przestrzeni wirtualnej do działań realnych w czasie trwania pandemii COVID-19 w Polsce. Skupiono się na działalności edukatorki seksualnej Katarzyny Koczułap, podcasterki Joanny Okuniewskiej oraz youtuberki Katarzyny Gandor. Artykuł przedstawia wyniki analizy porównawczej, która została dokonana poprzez pogłębioną analizę zawartości postów udostępnionych w czasie pierwszego roku pandemii COVID-19. Wnioski z przeprowadzonych badań wskazują zastosowane techniki wzmacniające przekaz twórców w mediach społecznościowych.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Elżbieta Małecka
Decyzja generalna Prezesa UKE jako nowy instrument regulacyjny
DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.14.2.6
94 – 105
PDF

Słowa kluczowe

decyzja generalna |Prawo komunikacji elektronicznej

Streszczenie

Celem opracowania jest pokazanie istoty i charakteru prawnego decyzji generalnej jako nowego instrumentu regulacyjnego Prezesa UKE. W ramach artykułu udowadniana była teza, że projektowany nowy instrument regulacyjny Prezesa UKE nie będzie stanowił sprawnego mechanizmu rozwiązania sprawy na gruncie prawa polskiego. Główną płaszczyzną prowadzonych rozważań były przypisy prawa, projekt Prawa komunikacji elektronicznej nr UC45 z 29.07.2020 roku oraz monografie i artykuły naukowe. W opracowaniu zostały zastosowane metody: dogmatyczno-prawna oraz analityczno-syntetyczna.


INFORMACJE O AUTORZE

Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi

Martyna Czapska
MODYfikacje gier – wybrane aspekty prawne
DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.14.2.7
106 – 120
PDF

Słowa kluczowe

gra wideo |mody |gracze |prawa autorskie |EULA

Streszczenie

Artykuł omawia pojęcie modów do gier wideo, ich znaczenie dla branży gamingowej oraz wybrane aspekty prawne z punktu widzenia prawa polskiego, a także umów licencyjnych użytkownika końcowego (EULA). Wnioskiem końcowym jest, że w aktualnym stanie prawnym to EULA wyznaczają status prawny modów poprzez regulowanie praw deweloperów gier do modów stworzonych przez graczy. Mody są zjawiskiem złożonym, co utrudnia ich jednoznaczną klasyfikację prawną. Z uwagi na ich popularność i wpływ na branżę gier wideo deweloperzy dążą do zapewnienia sobie prawnej możliwości korzystania z modów.


INFORMACJE O AUTORZE

Polska Akademia Nauk

Ewa Milczarek
Pomiędzy dostępem do kultury a prawami twórcy. Rozważania na temat ograniczeń w obrocie e-bookami
DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.14.2.8
121 – 131
PDF

Słowa kluczowe

prawo autorskie |cyberkultura |e-book |TSUE |wyczerpanie prawa autorskiego

Streszczenie

Obecnie obserwujemy tendencje do digitalizowania wszelkiej informacji i twórczości, co z jednej strony wpływa na ich globalną dostępność, ale z drugiej strony rodzi problemy związane z ochroną własności intelektualnej i praw twórców. Udostępnianie utworów za pośrednictwem internetu jest niezwykle proste, niegenerujące kosztów i anonimowe. Rozwój internetu i znaczenia sieci wpłynął na powszechne, nielegalne udostępnianie dzieł za jego pośrednictwem. Działania te odbywały się przy bierności i braku skuteczności prawodawcy, czego efektem jest „kryzys prawa autorskiego” – prawo autorskie przestało odpowiadać wyzwaniom społeczeństwa informacyjnego.

Jedną z najbardziej spornych kwestii w doktrynie prawa autorskiego jest kwestia dopuszczalności instytucji wyczerpania praw autorskich do wszystkich niematerialnych kopii utworów, w tym e-booków. Celem badawczym wystąpienia jest odpowiedź na następujące pytanie badawcze: czy odsprzedaż e-booka stanowi naruszenie praw autorskich? Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy przeanalizować różnice pomiędzy cyfrową a tradycyjną wersją publikacji w kontekście wpływu tych różnic na rynek wydawniczy. Odpowiedź na to pytanie ma kluczowe znaczenie w określeniu przyszłości dostępu do dzieł kultury. Podstawą rozważań jest wyrok TSUE C‑263/18. Metodą badawczą wykorzystaną w pracy jest metoda studium przypadku i monograficzna.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Szczeciński

Agnieszka Zielińska
Korzystanie z treści chronionych a sztuczna inteligencja – jak daleko sięga odpowiedzialność dostawcy usług udostępniania treści online w świetle art. 17 Dyrektywy 2019/790?
DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.14.2.9
132 – 144
PDF

Słowa kluczowe

prawo autorskie |sztuczna inteligencja |własność intelektualna |program komputerowy |odpowiedzialność dostawców usług udostępniania treści online

Streszczenie

Przedmiotem zainteresowania publikacji jest zakres odpowiedzialności dostawców usług świadczonych online w świetle Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany Dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE. Publikacja sygnalizuje najistotniejsze problemy wynikające z nowego stanu prawnego, zwraca uwagę na szeroki zakres podmiotowy i przedmiotowy odpowiedzialności dostawców, który nie ogranicza się do odpowiedzialności za naruszenie prawa autorskiego, oraz na związek ze staraniami o unormowanie problematyki związanej z korzystaniem z tak zwanej sztucznej inteligencji.


INFORMACJE O AUTORZE

Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Damian Kaczan
Odpowiedzialność odszkodowawcza za funkcjonowanie sztucznej inteligencji w medycynie
DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.14.2.10
145 – 160
PDF

Słowa kluczowe

sztuczna inteligencja |SI |odpowiedzialność odszkodowawcza |prawo medyczne |prawo cywilne

Streszczenie

Artykuł poświęcono problemom: katalogu podmiotów ponoszących odpowiedzialność odszkodowawczą za funkcjonowanie sztucznej inteligencji w medycynie oraz zasad, na jakich opiera się owa odpowiedzialność. Zaprezentowano w nim uwagi dotyczące obowiązującego stanu prawnego, z których wynika, że oprogramowanie bez względu na poziom jego zaawansowania nie może być podmiotem praw i obowiązków cywilnoprawnych – w tym kompensacyjnych. Rozważono potrzebę rozszerzenia kręgu podmiotów dysponujących zdolnością prawną na gruncie prawa cywilnego o inteligentne oprogramowanie. Analiza w tym zakresie doprowadziła do wniosku, że podobna zmiana stanu prawnego nie byłaby korzystna. W dalszej części opracowania zaprezentowano rolę przedstawiciela zawodu medycznego wykorzystującego sztuczną inteligencję przy wykonywaniu czynności zawodowych oraz pacjenta, jeżeli chodzi o podjęcie decyzji o udzieleniu świadczenia zdrowotnego z użyciem opisywanych narzędzi cyfrowych – w kontekście przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej. Wywód zawarty w ostatniej spośród zasadniczych części artykułu odnosi się do odpowiedzialności odszkodowawczej producenta oprogramowania, a także innych osób mających wpływ na treść kodu oprogramowania. Opracowanie wieńczy podsumowanie, w ramach którego zgłoszono postulat de lege ferenda, aby odpowiedzialność profesjonalisty medycznego wykorzystującego sztuczną inteligencję przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych oprzeć na zasadzie winy domniemanej, a odpowiedzialność producenta oprogramowania i innych podmiotów ingerujących w jego kod na zasadzie ryzyka poprzez rozszerzenie kodeksowej definicji produktu.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Agnieszka Ogonowska,
Mirosław Filiciak,
Agnieszka Walecka-Rynduch,
Ewa Wójtowicz,
Marek Pieniążek,
Przemysław Chmielecki,
Łukasz Wojciechowski
Cyberkultura 3.0: główne konteksty i kierunki rozwoju. Dyskusja redakcyjna
161 – 170
PDF

INFORMACJE O AUTORACH


Agnieszka Ogonowska
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

Mirosław Filiciak
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie


Agnieszka Walecka-Rynduch
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie


Ewa Wójtowicz
Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu


Marek Pieniążek
Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

Przemysław Chmielecki
Wyższe Baptystyczne Seminarium Teologiczne w Warszawie


Łukasz Wojciechowski
Univerzita sv. Cyrila a Metoda v Trnave (Uniwersytet Świętych Cyryla i Metodego w Trnawie)
Jakub Kosek
„Piosenka jest dobra na wszystko”. Wokół serii wydawniczej Głośne Pióra (Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie)
171 – 175
PDF

INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis
Instytut Filologii Polskiej
ISSN 2083-7275
Studia de Cultura
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej
e-ISSN 2391-4432