Numer 17 (2/2017)
Tom prawniczy
Redaktorzy: Agata Cebera, Jakub Firlus, Dominik Horodyski, Khrystyna Potapenko, Aleksander Wróbel
Spis treści
Strony
Pobierz
Khrystyna Potapenko
Przeciwdziałanie korupcji w zamówieniach publicznych i nowy system e-zamówień „ProZorro” na Ukrainie
DOI: 10.26361/ZNTDSP.08.2017.17.01
9 – 27
PDF

Słowa kluczowe

zamówienia publiczne |korupcja |e-zamówienia |system „ProZorro”

Streszczenie

Niniejszy artykuł jest próbą analizy mechanizmów przeciwdziałania korupcji w zamówieniach publicznych. Zamówienia elektroniczne są najbardziej skutecznym instrumentem walki z korupcją w tym obszarze. Głównym celem e-zamówień jest wdrożenie zasad przejrzystości, dostępu do informacji, integracji i efektywności. Zamówienia publiczne były jedną z najbardziej skorumpowanych sfer na Ukrainie. Korupcja w tym zakresie wpływa negatywnie na budżet państwa i stan własności państwowej. Nowy system zamówień elektronicznych „ProZorro” w krótkim czasie wykazał skuteczność w walce z korupcją oraz w aspekcie oszczędności środków budżetowych. Wdrożenie ukraińskiego systemu e-zamówień trwało niespełna dwa lata. W 2014 roku przyjęto nowe zasady przeciwdziałania korupcji w zamówieniach publicznych w Unii Europejskiej (UE). Głównymi innowacjami w dyrektywach są nowe zasady e-zamówień w krajach UE. Zamówienia elektroniczne będą obowiązkowe dla wszystkich instytucji zamawiających i procedur udzielania zamówień od października 2018 roku. Korupcja w tym obszarze wpływa na wiele sfer życia publicznego poprzez wydatkowanie budżetu państwa w interesie prywatnym, zniszczenie infrastruktury, powodowanie nieatrakcyjności gospodarki dla inwestorów i zmniejszenie zaufania społecznego do władz publicznych. Celem zamówień elektronicznych jest rozwiązywanie problemów korupcji w zamówieniach publicznych i zapewnienie rozwoju państwa.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Jakub Grzegorz Firlus
Fakultatywny charakter wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy w świetle zmodyfikowanego kształtu zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego
DOI: 10.26361/ZNTDSP.08.2017.17.02
29 – 48
PDF

Słowa kluczowe

postępowanie administracyjne |dobra administracja |zasada dwuinstancyjności |środki prawne

Streszczenie

Wprowadzone przez ustawodawcę w kwietniu 2017 roku zmiany w ustawie z 14 czerwca 1960 roku – Kodeks postępowania administracyjnego obejmują swym zasięgiem szereg podstawowych instytucji procesowych, w tym skutkują modyfikacją substratu zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego. Nowelizacja procesowych ram jurysdykcji administracyjnej implikuje także zmianę prawnego charakteru wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Dekodowany na gruncie art. 52 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jego fakultatywny charakter winien być odnoszony do oceny przesłanek dopuszczalności postępowania sądowoadministracyjnego. Ponad wszelką wątpliwość modyfikacja charakteru przesłanek dopuszczalności skargi do sądu powodowana była względami efektywnościowymi oraz obserwacją praktyki uzasadniającą twierdzenie o ograniczonej skuteczność sądowej kontroli administracji publicznej, co w konsekwencji uniemożliwiało realizację standardu dobrej administracji. W kontekście zrewidowanej funkcji wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy ustalenia zatem wymaga, czy zaproponowane przez ustawodawcę zmiany modelu dopuszczalności postę-powania sądowoadministracyjnego okażą się skutecznym środkiem służącym do osiągnięcia prognozowanego celu w postaci globalnego przyspieszenia postępowań.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Natalie Fox,
Aleksandra Ozimek
Sądowa kontrola konstytucyjności aktów prawa miejscowego – wyłom w systemie czy egzemplifikacja konkretnej kontroli konstytucyjności w polskim porządku prawnym?
DOI: 10.26361/ZNTDSP.08.2017.17.03
49 – 69
PDF

Słowa kluczowe

kontrola konstytucyjności |akty prawa miejscowego |sądy administracyjne

Streszczenie

Przyjęcie kontynentalnego (scentralizowanego) modelu kontroli konstytucyjności prawa na gruncie polskiej ustawy zasadniczej przyczyniło się do utworzenia specjalnego organu konstytucyjnego – Trybunału Konstytucyjnego – powołanego w celu rozpatrywania rozmaitych kwestii konstytucyjnych. Analiza obowiązujących regulacji prawnych oraz rozwiązań ustrojowych skłania jednak do postawienia pytania o to, jaką rolę odgrywają w tym zakresie sądy administracyjne, których podstawowym celem jest kontrola działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Tak szeroko zakreślone kryterium kontroli (legalność), odnoszone w szczególności do jednego z podstawowych przejawów działalności organów administracji publicznej, jakim są powszechnie obowiązujące na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego, może bowiem sprawiać trudności w precyzyjnym określeniu jej wzorców. Wątpliwości w tym zakresie pozostawiają również niejednoznaczne i nie w pełni spójne postanowienia art. 184 Konstytucji RP.


INFORMACJE O AUTORACH


Natalie Fox
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Aleksandra Ozimek
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Piotr Rybicki
Problem zgodności z Konstytucją RP regulacji umożliwiającej zrzeczenie się immunitetu przez sędziego popełniającego wykroczenie drogowe
DOI: 10.26361/ZNTDSP.08.2017.17.04
71 – 91
PDF

Słowa kluczowe

sędzia |immunitet sędziowski |wykroczenie drogowe |zrzeczenie się immunitetu

Streszczenie

Piśmiennictwo i judykatura, poddając głębszej analizie instytucję immunitetu sędziowskiego, wskazują na szereg założeń i zadań, które leżą u jego podstaw. Ratio legis istnienia przedmiotowego immunitetu opiera się nie tylko na konieczności ochrony zasady podziału władz, niezależności sądów, niezawisłości sędziowskiej, ale również na zabezpieczeniu realizacji prawa do rzetelnego procesu oraz prawa do sądu. Warto w tym miejscu kategorycznie podkreślić, iż immunitet sędziowski nie służy konkretnemu sędziemu, ale jest mechanizmem powołanym dla dobra całego społeczeństwa oraz wymiaru sprawiedliwości. W tym kontekście należy badać treść regulacji wprowadzonych do prawa o ustroju sądów powszechnych, która umożliwia sędziemu sprawcy wykroczenia drogowego zrzeczenie się immunitetu sędziowskiego, przyjęcie mandatu oraz uniknięcie odpowiedzialności dyscyplinarnej (art. 81 § 2 i 3 p.u.s.p.). Założenia kryjące się za taką decyzją ustawodawcy, jakkolwiek słuszne i uwzględniające głosy środowiska sędziowskiego o nadmiernej surowości sankcji dyscyplinarnych w takich sytuacjach, wywołują wątpliwości co do zgodności z art. 32 oraz art. 181 Konstytucji RP. Powyższe przepisy prawa o ustroju sądów powszechnych należy uznać za niekonstytucyjne oraz poddać niezwłocznej derogacji lub modyfikacji. Jako pierwszy zarzut wskazać można fakt, iż w świetle art. 181 Konstytucji RP immunitet sędziowski nie jest atrybutem, przymiotem piastuna wymiaru sprawiedliwości, w związku z tym nie on jest jego dysponentem. Wobec takiego założenia sędzia nie jest uprawniony do podjęcia decyzji o zrzeczeniu się ochrony immunitetowej. Taką decyzję może podjąć wyłącznie sąd dyscyplinarny jako strażnik interesu wymiaru sprawiedliwości oraz trzeciej władzy. Stosowny wniosek konkretnego sędziego należy rozpatrywać w kategorii niewiążącego stanowiska. Po drugie, wprowadzenie takiego przepisu wyłącznie do prawa o ustroju sądów powszechnych i pośrednio poprzez odpowiednie stosowanie do prawa o ustroju sądów administracyjnych powoduje, że regulacja jest niekonstytucyjna również w oparciu o wzorzec przewidziany w art. 32 Konstytucji, a więc zasadę równości. Pominięcie sędziów sądów wojskowych, sędziów Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego prowadzi do nieuzasadnionego różnicowania sytuacji prawnej podmiotów cechujących się w świetle Konstytucji jednakowym i jednorodnym statusem sędziego.


INFORMACJE O AUTORZE

Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury
Jan Kluza
Krytyczna analiza nowelizacji dotyczącej konfiskaty rozszerzonej – omówienie zmian w obrębie kodeksu karnego i kodeksu postępowania karnego
DOI: 10.26361/ZNTDSP.08.2017.17.05
93 – 111
PDF

Słowa kluczowe

przepadek |konfiskata |przedsiębiorstwo |retroaktywność |represja

Streszczenie

Uchwalone przez Sejm w marcu 2017 roku nowe zasady orzekania przepadku w sposób znaczący rozszerzają możliwość jego stosowania. Główne zmiany w rozdziale Va kodeksu karnego sprowadzają się do wprowadzenia nowej odmiany przepadku przedsiębiorstwa, rozszerzenia granic czasowych i przedmiotowych przepadku korzyści pochodzących z przestępstwa oraz objęcia tymi zmianami także osoby trzeciej. Zmiany te są podyktowane unijną dyrektywą przeciwko zwalczaniu przestępczości zorganizowanej i mają na celu harmonizację przepisów krajów członkowskich w celu ułatwienia zwalczania przestępczości transgranicznej. Nowela ta budzi kontrowersje i głębokie wątpliwości co do jej zgodności z konstytucyjnym zakazem retroakcji przepisów karnych oraz zasadą domniemania niewinności. Ustawa umożliwia bowiem orzeczenie przepadku mienia, które weszło w skład majątku sprawcy w okresie do 5 lat przed popełnieniem czynu, jak również wprowadza domniemanie przestępczego pochodzenia tego mienia.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Milena Garwol
Problem przedawnienia karalności zbrodni przeciwko ludzkości w świetle Kodeksu karnego – kilka uwag na kanwie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2015 roku o sygn. I KZP 7/15
DOI: 10.26361/ZNTDSP.08.2017.17.06
113 – 124
PDF

Słowa kluczowe

przedawnienie karalności |zbrodnia przeciwko ludzkości |Statut Rzymski |Międzynarodowy Trybunał Karny

Streszczenie

Motywem przewodnim opracowania jest omówienie problemu przedawnienia karalności zbrodni przeciwko ludzkości na gruncie polskiego prawa karnego, a także szerzej – definiowania tego pojęcia. Materia ta, wynikła w toku rozpoznawanej przed Sądem Najwyższym sprawy dotyczącej przestępstw popełnionych w okresie obowiązywania w Polsce stanu wojennego, winna być badana w kontekście norm prawa międzynarodowego, przede wszystkim w oparciu o przepisy Statutu Rzymskiego, ustanawiającego Międzynarodowy Trybunał Karny. Wywiedziono tezę, iż podstawą oceny danego przestępstwa jako zbrodni przeciwko ludzkości są postanowienia tej umowy międzynarodowej, ponieważ stanowi ona akt prawa stojący wyżej niż Kodeks karny w hierarchii źródeł prawa obowiązującego na terenie Rzeczypospolitej. Także względy funkcjonalne, między innymi chęć ujednolicenia praktyki orzekania o tego rodzaju przestępstwach w państwach-stronach Statutu, przemawiają za przyjęciem obranego założenia. W analizowanej sprawie dyskusyjna wydaje się jednak możliwość wydania orzeczenia karnego na podstawie przepisów nieobowiązujących w chwili popełnienia czynu.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Magdalena Janssen
Ochrona członków najbliższej rodziny spadkodawcy na ziemiach polskich w ujęciu historycznoprawnym
DOI: 10.26361/ZNTDSP.08.2017.17.07
125 – 138
PDF

Słowa kluczowe

zachowek |spadkodawca |spadkobierca |dziedziczenie

Streszczenie

Spór pomiędzy prawem spadkodawcy do swobodnego dysponowania mieniem a jego powinnością wobec najbliższych wzbudza wiele emocji oraz jest źródłem problemów legislacyjnych. Jest to związane z tym, iż na powstanie roszczenia o zachowek ma wpływ wiele czynników. Ustawodawca, regulując powyższe kwestie, nieustannie obraca się w kręgu sprzecznych interesów uprawnionego do zachowku i zobowiązanego do jego zapłaty. Nie ma przy tym jedynego właściwego wzorca, którym mógłby się kierować. Podjęcie badań nad procesem kształtowania się swobody testowania i związanych z nim ograniczeń ma istotny wpływ na zrozumienie istoty sprawy, a co za tym idzie – inicjowanie właściwych działań prawodawczych w tym obszarze. Nie bez podstawy bowiem w doktrynie podnosi się, że prawo spadkowe jest w Polsce zaniedbane, a historycznoprawna analiza w tym zakresie unikatowa. Osadzenie przeprowadzonych badań w kontekście społeczno-kulturowym pozwoliło na wskazanie silnych zależności pomiędzy ewolucją swobody testowania i jej ograniczeniami a procesami przemian społecznych, znajdującymi swe odbicie w strukturze i ekonomicznym modelu funkcjonowania rodziny. W niniejszej pracy sięgnięto do wzorcowych regulacji prawa rzymskiego, zwyczajów prawnych okresu średniowiecza, przeanalizowano genezę pierwszych europejskich kodyfikacji oraz proces unifikacji i kodyfikacji prawa polskiego w zakresie podjętej problematyki.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Beata Baran,
Katarzyna Południak-Gierz
Perspektywa regulacji prawa do bycia „zapomnianym” w Internecie. Zarys problematyki
DOI: 10.26361/ZNTDSP.08.2017.17.08
139 – 159
PDF

Słowa kluczowe

prawo do bycia zapomnianym |Internet |prawo do prywatności |ochrona danych osobowych

Streszczenie

W dobie postępującej cyfryzacji oraz gromadzenia coraz większych zasobów danych istotną kwestią staje się ochrona prywatności użytkowników sieci Web przy jednoczesnym zagwarantowaniu należytej swobody wypowiedzi. W artykule prześledzona została problematyka podjęta w Rezolucji Rady Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie promowania, ochrony i korzystania z praw człowieka w Internecie w kontekście poszanowania prawa do prywatności. Jednym z instrumentów, które mogą przyczyniać się do realizacji powyższych celów, jest prawo do bycia zapomnianym. Przedstawiona została ewolucja koncepcji prawa do bycia zapomnianym w prawie Unii Europejskiej oraz orzecznictwie unijnym i krajowym. Analizie poddano regulację prawa do bycia zapomnianym zawartą w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady 2016/679. Na tej podstawie wskazane zostały główne wyzwania oraz ryzyka związane z wejściem w życie rozporządzenia.


INFORMACJE O AUTORACH


Beata Baran
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Katarzyna Południak-Gierz
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Anna Mazur
Ograniczenia wywozu zabytków ruchomych w prawie polskim i czeskim
DOI: 10.26361/ZNTDSP.08.2017.17.09
161 – 176
PDF

Słowa kluczowe

prawo |zabytki |wywóz |ochrona |zakaz |Czechy |Polska

Streszczenie

Konieczność ograniczenia swobody przewozu zabytków ruchomych związana jest z przestępczością i ochroną dziedzictwa kulturowego państw. Jednym z filarów, na których oparta jest Unia Europejska, pozostaje swobodny przepływu towarów, nie obowiązuje on jednak bezwzględnie. Art. 36 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zezwala na ograniczenia ilościowe w przywozie i wywozie między państwami członkowskimi, o ile są one uzasadnione ochroną narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej. Zakazy te nie mogą mieć jedynie charakteru dyskryminującego. W artykule zostanie przedstawiona historia polskiego rozwoju regulacji dotyczących wywozu zabytków oraz krótka analiza uregulowań czeskich. Analizie zostanie poddany kazus dotyczący wypożyczenia na wystawę w Tokio cyklu „Słowiańska epopeja” Alfonsa Muchy.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Mateusz Grześków
Akcje obejmowane za wkłady pozbawione zdolności aportowej w prostej spółce akcyjnej (PSA)
DOI: 10.26361/ZNTDSP.08.2017.17.10
177 – 195
PDF

Słowa kluczowe

reforma |prosta spółka akcyjna |akcje |wkład pracy |wkład wiedzy |zdolność aportowa

Streszczenie

Niniejszy artykuł dotyczy problematyki dopuszczenia do obrotu akcji obejmowanych w zamian za wkład w postaci pracy, świadczonych usług lub wiedzy. Choć na gruncie art. 14 § 1 k.s.h. jest to niedopuszczalne w przypadku spółek kapitałowych, zakaz ten nie obejmie prostej spółki akcyjnej (PSA), nad której kształtem toczą się obecnie prace legislacyjne. Stanowi to istotną nowość w polskim systemie spółek kapitałowych, a ze względu na proponowany kształt regulacji nacechowanej znaczną swobodą założycieli w kształtowaniu struktury spółki może być źródłem wielu problemów, których wskazanie i omówienie ma miejsce w tym opracowaniu. Na szczególną uwagę zasługują takie kwestie, jak: katalog owych wkładów, ich zastosowanie, ograniczenie do grona osób fizycznych, ograniczenie zbywalności akcji czy ich konwersja w akcje zwykłe, umorzenie bądź unieważnienie, finalnie dotyczące odpowiedzialności za wniesiony wkład. O ile drobiazgowe uregulowanie tych zagadnień mija się z celem z racji pryncypiów, na jakich oparta jest reforma, o tyle wskazane jest, by ustawa zawierała co najmniej podstawowe mechanizmy w tym zakresie celem ograniczenia wątpliwości interpretacyjnych.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Pobierz cały numer
1 – 202
PDF
Towarzystwo Doktorantów
Czapskich 4/14
e-ISSN 2082-9213
Uniwersytet Jagielloński
31-110 Kraków
ISSN 2299-2383