Numer 18 (1/2019)
Filozofia czasu i przestrzeni
Redaktor: Agnieszka Proszewska
Spis treści
Strony
Pobierz
Rafał Adametz
Klasyczna koncepcja niebytu a Wszechświat z niczego. Czy niebytu na pewno nie ma?
DOI: 10.26361/ZNTDSC.10.2019.18.01
7 – 14
PDF

Słowa kluczowe

niebyt |nic |próżnia |ogólna teoria względności |L. M. Krauss |topologia Wszechświata

Streszczenie

Niniejsza praca zestawia klasycznie rozumiane pojęcie „nicości” i „niebytu” ze współczesną koncepcją z zakresu fizyki i kosmologii, zgodnie z którą Wszechświat mógł powstać z niczego. W pierwszej części pracy przywołane zostają filozoficzne definicje teoretycznie przesądzające o niemożności powstania czegoś z niczego. W kontraście do nich druga część pracy skrótowo przedstawia dokonany przez uznanego fizyka wywód odnoszący się do wspomnianej koncepcji naukowej. Chociaż zagadnienia z zakresu teorii względności i mechaniki kwantowej nie są zrozumiałe bez należytego przygotowania pojęciowego, autor niniejszej pracy stara się je omówić w sposób przystępny, nie tracąc jednocześnie ich kluczowego znaczenia dla omawianej kwestii. W końcowej części pracy pojawia się propozycja rozdzielenia terminów „nic” i „niebyt” odpowiednio pomiędzy nauki przyrodnicze i filozofię, co jest uzasadnione zarówno intuicjami potocznego ich rozumienia, jak i sposobem posługiwania się nimi przez strony tego sporu o „nic”.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Maria Kubaszek
Czas w umyśle
DOI: 10.26361/ZNTDSC.10.2019.18.02
15 – 27
PDF

Słowa kluczowe

filozofia czasu |prezentyzm |endurantyzm |święty Augustyn |pamięć retrospektywna |pamięć prospektywna

Streszczenie

W artykule zestawiono koncepcję filozofii czasu świętego Augustyna z Hippony z psychologicznymi teoriami dotyczącymi pamięciowych reprezentacji czasu. Zaprezentowany został koncept prezentystycznej wersji endurantyzmu – teorii, która zakłada realność teraźniejszości oraz tożsamość podmiotów i przedmiotów trwających w czasie. W filozofii świętego Augustyna czas jest określany jako rozciągłość umysłu. Teraźniejszość jest odbierana poprzez zmysły, natomiast przeszłość i przyszłość pozostają w umyśle jako wspomnienia i oczekiwania. Rozważania te są nie tylko zgodne z założeniami prezentyzmu, ale znajdują też odzwierciedlenie w psychologicznych teoriach pamięci na temat zdarzeń przeszłych i przyszłych. Artykuł przybliża pojęcia pamięci retrospektywnej i prospektywnej, które umożliwiają wyrażanie myśli o zdarzeniach przeszłych i przyszłych, mimo że nie jesteśmy zdolni do bezpośredniego percypowania ich w teraźniejszości. Augustiański czas, jako rozciągłość umysłu, odniesiony został do koncepcji podróży mentalnych. Wskazano na ważną funkcję pamięci – pamiętając o przeszłości, możemy wpływać na naszą przyszłość.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Filip Płaneta
Św. Augustyn a prezentyzm
DOI: 10.26361/ZNTDSC.10.2019.18.03
29 – 36
PDF

Słowa kluczowe

filozofia czasu |prezentyzm |eternalizm |św. Augustyn

Streszczenie

Niniejszy artykuł przedstawia prezentym jako filozoficzny pogląd na istnienie czasu oraz poglądy św. Augustyna w tym kontekście. Prezentyzm jako stanowisko cierpi na problem trywialności, polegający na trywialnej prawdziwości lub nieprawdziwości tego twierdzenia w zależności od użycia języka zwierającego określenia czasowe. Rozwiązaniem tego problemu wydaje się dołączenie tezy o istnieniu upływu czasu do podstawowego stanowiska prezentyzmu. Porównanie poglądów św. Augustyna z takim sformułowaniem prezentyzmu wypada niejednoznacznie, gdyż można u niego znaleźć zdania zarówno potwierdzające istnienie realnego upływu czasu, jak i mówiące o jego nierealności.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Pobierz cały numer
1 – 38
PDF
Towarzystwo Doktorantów
Czapskich 4/14
e-ISSN 2082-3827
Uniwersytet Jagielloński
31-110 Kraków
ISSN 2084-977X