Numer 19 (4/2017)
Redaktorzy: Natalia Cichoń, Fryderyk Kwiatkowski, Iga Łomanowska, Ewa Modzelewska, Joanna Stożek, Danuta Światłoń
Spis treści
Strony
Pobierz
Aleksandra Goszczyńska
Rozmowa z Turczynem o wierze krześcijańskiej Bartłomieja Georgiewicza jako XVI-wieczna realizacja misji antytureckiej w Polsce
DOI: 10.26361/ZNTDH.08.2017.19.01
7 – 28
PDF

Słowa kluczowe

Bartłomiej Georgiewicz |Bartolomeo Georgijević |Bartul Đurđević |Rozmowa z Turczynem o wierze krześcijańskiej |Pro fide Christiana cum Turca disputationis |literatura antyturecka |turcica |dysputa religijna

Streszczenie

Artykuł przedstawia XVI-wieczne turcicum, wydane w Krakowie pod tytułem Rozmowa z Turczynem o wierze krześcijańskiej i o tajności Trójce Świętej, która w Alkoranie stoi napisana (1548). Jest to polskie tłumaczenie dwu połączonych łacińskich edycji pism Węgra Bartłomieja Georgiewicza, które ukazały się w Krakowie w tym samym roku. Autor drukował swoje pisma antytureckie w wielu miastach zachodniej Europy, jednak niepublikowana przed 1548 rokiem tytułowa polemika religijna z muzułmaninem nadaje polskiemu wydaniu szczególny, misyjno-pobudkowy charakter. Wraz z napominaniem kierowanym do przełożonych Kościoła, informacjami na temat realiów życia mieszkańców Imperium Osmańskiego (w tym jeńców i poddanych chrześcijańskich) oraz kulminacyjną ekshortacją wzywającą do krucjaty antytureckiej tworzy ona przemyślaną całość. Jej charakter wpisuje się w obecną w ówczesnym piśmiennictwie europejskim ideę duchowego wzmocnienia żołnierza chrześcijańskiego.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Łódzki

Tomasz Babnis
Magi Eoa promunt munera. Pokłon Magów w poezji Prudencjusza
DOI: 10.26361/ZNTDH.08.2017.19.02
29 – 47
PDF

Słowa kluczowe

Prudencjusz |Magowie |Trzej Królowie |Ewangelia Mateusza |poezja łacińska

Streszczenie

W niniejszym artykule analizuję opisy pokłonu Magów zawarte w trzech utworach późnoantycznego rzymskiego poety Prudencjusza: w hymnie XII ze zbioru Cathemerinon, poemacie Apotheosis oraz XXVII epigramie Dittochaeon. Autor ten, uchodzący za najwybitniejszego z chrześcijańskich poetów starożytności, łączył w swojej twórczości tradycję klasyczną z wiarą w Chrystusa. Ewangeliczna historia o Magach ze Wschodu (Mt 2, 1–12) zostaje przez Prudencjusza przedstawiona przy pomocy środków wyrazu zaczerpniętych z poezji pogańskiej, zwłaszcza Horacjańskiej. Mimo iż historycznie Magowie byli silnie związani ze światem irańskim, u Prudencjusza są przede wszystkim przedstawicielami pogańskiego Wschodu, który przybywa uczcić Chrystusa.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Magdalena Szypenbejl-Tracz
Karol Homolacs – pojęcie formy organicznej w estetyce (dekoracji)
DOI: 10.26361/ZNTDH.08.2017.19.03
49 – 61
PDF

Słowa kluczowe

Karol Homolacs |Gottfried Semper |Owen Jones |forma organiczna |estetyka dekoracji |ornament

Streszczenie

Celem artykułu jest zrekonstruowanie poglądów na temat pojęcia formy organicznej w estetyce dekoracji oraz jej zastosowania w ornamencie. Autor odwołuje się do wybranych teoretyków sztuki, którzy podjęli to zagadnienie, priorytetowo traktując myśl Karola Homolacsa. Zarówno Gottfried Semper, jak i Owen Jones czy Homolacs dostrzegają pewne kontrowersje w związku z kopiowaniem form naturalnych w sztuce dekoracyjnej. Homolacs bada szczegółowo problem kopiowania form naturalnych nie tylko w sztuce ornamentalnej, ale również w sztuce obrazowej. Ponadto konstruuje interesujący opis formy organicznej, odnajdując w niej analogie do formy artystycznej. Wszelka forma występująca w naturze oraz forma artystyczna jest według Homolcsa rezultatem działania na nią dwóch przeciwstawnych sił – różnicujących oraz krystalizujących. Konkluzja dostarcza odpowiedzi na pytanie, czy i w jaki sposób uprawnione jest inspirowanie się tworami przyrody w twórczości artystycznej. Okazuje się, że poglądy Sempera, Jonesa oraz Homolacsa są w dużym stopniu zbieżne.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Jędrzej Kościński
Perspektywa Riggana. O fokalizacji w filmie Birdman Alejandro Gonzáleza Iñárritu
DOI: 10.26361/ZNTDH.08.2017.19.04
63 – 71
PDF

Słowa kluczowe

fokalizacja |narracja |Mieke Bal |Edward Branigan

Streszczenie

Artykuł stanowi analizę narracji filmu Birdman Alejandro Gonzáleza Iñárritu. Autor koncentruje się na fokalizacji, czyli ogniskowaniu narracji na konkretnym bohaterze. W tekście przybliża się rozumienie tego pojęcia przez Gérarda Genette’a, Mieke Bal i Edwarda Branigana, a następnie analizuje się sposoby ograniczania w filmie perspektywy za pomocą efektów specjalnych, pozorowanego braku montażu i dialogów.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Marcin Malecko
Wrażliwość w służbie etyki. O aktorskich kreacjach Mai Komorowskiej w filmach Krzysztofa Zanussiego
DOI: 10.26361/ZNTDH.08.2017.19.05
73 – 77
PDF

Słowa kluczowe

aktor |postać ekranowa |ciało |Maja Komorowska |Krzysztof Zanussi

Streszczenie

Artykuł poświęcony jest współpracy twórczej Mai Komorowskiej i Krzysztofa Zanussiego. Autor zwraca uwagę na wyjątkowy sposób pracy aktorki i wskazuje, że wpływa on bezpośrednio na wymowę filmów Zanussiego. Analizie zostały poddane role w sześciu filmach reżysera.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Wojciech Rubiś
Wstyd jako doświadczenie estetyczne – refleksja o współczesnej kulturze na tle klasycznej koncepcji człowieka słusznie dumnego
DOI: 10.26361/ZNTDH.08.2017.19.06
85 – 99
PDF

Słowa kluczowe

wstyd |wolność |sztuka |słuszna duma

Streszczenie

Celem artykułu jest refleksja nad aktualnością Arystotelesowskiego pojęcia człowieka słusznie dumnego i nad jego dzisiejszym sensem. Z pojęcia tego wydobywamy szczególnie jeden komponent – wstyd, jako istotną cechę stanowiącą o godności człowieka. Wstyd z proponowanej przez nas perspektywy jest zarówno pojęciem etycznym, jak i swoistym opisem reakcji estetycznej na zjawiska świata zewnętrznego, szczególnie świata kultury. Rozważania oprzemy na uwagach odnoszących się z jednej strony do chrześcijańskich korzeni naszej kultury, z drugiej zaś do etyki propagowanej przez współczesne środowiska prawicowo-konserwatywne.


INFORMACJE O AUTORZE

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Pobierz cały numer
7 – 104
PDF
Towarzystwo Doktorantów
Czapskich 4/14
e-ISSN 2082-9469
Uniwersytet Jagielloński
31-110 Kraków
ISSN 2299-1638