Słowa kluczowe

codzienność |Miłość |religia |Clint Eastwood |sacrum

Streszczenie

Tekst stanowi analizę filmu Clinta Eastwooda Oszukana (2008), w której autorka opisuje więź bohaterów – matki i syna – w kategoriach doświadczenia epifanicznego. Opowieść umieszczona zostaje w kontekście twórczości reżysera, przez którą przewija się motyw miłości osiągającej wymiar transcendentny. Powszednie doświadczenie wspólnego życia Eastwood przedstawia na wzór rzeczywistości arkadyjskiej, w rytuałach codzienności upatrując walor sakralny. Religijny aspekt w twórczości reżysera autorka zderza z powracającą u niego refleksją na temat desakralizacji świata i otwarcie laickim światopoglądem twórcy.

Słowa kluczowe

cielesność |język |kobieta |narracja zaburzona |choroba psychiczna

Streszczenie

Główna bohaterka powieści – Blanka – to studentka, która wyjeżdża na wakacyjny wolontariat do Marsylii, aby rozwinąć swoje umiejętności posługiwania się obcym językiem. Praca w ośrodku dla osób niepełnosprawnych i codzienna konfrontacja z chorobą okazuje się jednak przerastać wytrzymałość psychiczną młodej dziewczyny, która sama od dawna zmaga się z nawrotami depresji. Doświadczenie własnej słabości jest bezpośrednim katalizatorem wybuchu choroby psychicznej, która doprowadza Blankę do kompletnego załamania i pobytu w szpitalu. Warunkami sprzyjającymi rozwojowi choroby psychicznej okazują się przede wszystkim odosobnienie, zamknięcie oraz wstręt do własnego i obcego ciała.

Nawrót choroby Blanki jest wprowadzany w tekst stopniowo, z rosnącym natężeniem. Kompulsywną, zorientowaną na cielesność narrację prowadzi sama bohaterka, a to ma ogromny wpływ na jej kształt. Wraz ze wzrostem zaburzeń tkanka tekstu ewoluuje – staje się coraz bardziej fragmentaryczna, zanikają znaki interpunkcyjne, znika granica pomiędzy przeżyciami psychicznymi i somatycznymi, słowa stają się jak wydzieliny i wymioty.

Słowa kluczowe

romantyzm |religijność |pejzaż romantyczny |Caspar David Friedrich |panteizm |wzniosłość

Streszczenie

W artykule przedstawiam koncepcję romantycznego pejzażu na przykładzie twórczości Caspara Davida Friedricha, uważanej za modelową w zakresie tego gatunku na początku XIX wieku. Przywołuję najbardziej wpływowych myślicieli, których koncepcje filozoficzne i estetyczne miały wpływ na wykrystalizowanie się tego typu pejzażu. Omawiam charakterystyczny repertuar powracających motywów, ich proweniencję oraz symboliczne znaczenie. Tym zagadnieniom nieodłącznie towarzyszy nowe romantyczne poznanie i pojmowanie religijności, przejawiające się w relacjach człowieka z naturą, która zyskała pierwiastek boski. Krajobraz, który za sprawą koncepcji panteistycznych posiadał uduchowiony sens, komponowany był w sposób subiektywny, miał on bowiem wyrażać uczucia artysty. W pejzażach romantycznych widoczne są kategorie nieskończoności i wzniosłości. Towarzyszą temu także motywy historyczne oraz patriotyczne.

Słowa kluczowe

romantyzm |modernizm |styl |krytyka |Juliusz Słowacki |recepcja |Anhelli |poemat |mistycyzm |nowatorstwo |patron |romantyczny |modernistyczny

Streszczenie

Romantyczny poemat Juliusza Słowackiego pt. Anhelli stał się popularnym w świadomości narodowej wzorcem, który z wielką siłą oddziaływał na twórczość artystów młodopolskich. Krytyka modernistyczna stopniowo przywraca dobre imię Anhellemu, który przez jemu współczesnych pozostał niezrozumiały. Romantyczni krytycy i autorzy komentarzy, włączając Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Kamila Norwida, zarzucali poematowi brak spójności zarówno pod względem ideowym, jak i stylistycznym.

Zaprezentowane w artykule opinie ukazują zmianę stosunku do poematu Słowackiego na przestrzeni epok – od sądów niepochlebnych w okresie romantyzmu do coraz bardziej przychylnych opracowań modernistycznych. Na podstawie prześledzonych sądów zarysowuje się także przekonanie, iż Anhelli jest przełomowym świadectwem rodzącego się mistycyzmu, w którym idea ta jest już głęboko zakorzeniona. Moderniści chcieli traktować Anhellego jako poemat mistyczny, gdyż realizował on dochodzący do głosu artystyczno-filozoficzny wzorzec estetyczny.

Romantyczne i modernistyczne sądy, a także opinie zawarte w artykułach na temat Anhellego, są świadectwem przemiany recepcji poematu na przestrzeni epok. Analiza obszernego materiału dowodzi istotnej reorientacji oceny dzieła. Rysująca się zmiana poświadcza przyjętą tezę, iż moderniści odczytują Anhellego przez pryzmat późnej twórczości autora Króla-Ducha i włączają poemat w krąg mistycznego dziedzictwa Słowackiego. W tym ujęciu poemat staje się dziełem, które przekracza grancie romantyzmu, w nim bowiem artyści młodopolscy znajdują potwierdzenie własnych niepokojów oraz dążności estetycznych.

Słowa kluczowe

Teofil Lenartowicz |Napoleon |historiozofia |sztuka francuska |kolumna Vendôme

Streszczenie

Postać Napoleona w twórczości Teofila Lenartowicza pojawia się kilkukrotnie. W pisarskim dorobku samotnika znad Arno szczególnym przypadkiem jest wiersz, który powstał pod wpływem kolumny Vendôme w Paryżu, jako zapis peregrynacji lirnika mazowieckiego. W wyniku tej obserwacji poeta snuje szereg refleksji dotyczących samoświadomości czynu, historiozofii, następcy Napoleona. Ten Lenartowiczowski wizerunek francuskiego władcy skonfrontowany zostaje z innych utworami tego okresu, w których pojawia się postać małego kaprala.

Słowa kluczowe

Pseudo-Seneka |Oktawia |Neron |tyran |portret

Streszczenie

Niniejszy artykuł koncentruje się na portrecie cesarza Nerona ukazanym w tragedii Pseudo-Seneki pt. Oktawia. Tragedia ta została napisana krótko po śmierci Nerona. Autor charakteryzuje w niej cesarza jako tyrana zniewolonego przez słabości: wzbudza on strach i paradoksalnie z tego powodu obawia się zginąć z rąk spiskowców. Następnie autor określa Nerona jako władcę ogarniętego zachłannością (avaritia), lubującego się w zbytku (luxuria), zbrodniczego (nagminne scelera), wreszcie pozbawionego szacunku zarówno do bliskich, jak i do państwa oraz bóstw (impietas). Charakterystycznymi cechami osobowości Nerona są także nieumiejętność panowania nad żądzą (libido) i zwierzęca srogość (saevitia).

Słowa kluczowe

reklama społeczna |perswazja |język reklamy |odbiorca

Streszczenie

W niniejszym artykule, poświęconym zjawisku perswazji w reklamach społecznych, autorka dowodzi, że komunikaty te musi cechować oryginalność językowa, a perswazja jest podstawowym budulcem każdego społecznego przekazu. Przedmiotem analizy są hasła przykładowych komunikatów społecznych.